هلیل‌رود
هلیل‌رود یکی از مهم‌ترین و طولانی‌ترین رودخانه‌های جنوب شرقی ایران است که در استان کرمان جریان دارد. این رودخانه نقش حیاتی در تامین آب و کشاورزی منطقه دارد و از لحاظ تاریخی و فرهنگی نیز اهمیت زیادی دارد.
منشا و مسیر رود
هلیل‌رود از کوه‌های بافت، رابر و ساردوئیه در استان کرمان سرچشمه می‌گیرد. این رودخانه پس از طی مسافتی طولانی و عبور از شهرستان‌های جیرفت، عنبرآباد و کهنوج، به تالاب جازموریان می‌ریزد. مسیر این رودخانه حدود ۴۰۰ کیلومتر است و از میان دشت‌ها و کوه‌های متعددی عبور می‌کند.
ویژگی‌های جغرافیایی
هلیل‌رود به دلیل قرار گرفتن در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک، اهمیت ویژه‌ای در تامین آب برای کشاورزی و شرب منطقه دارد. این رودخانه در فصول مختلف سال دبی متغیری دارد و به خصوص در فصل‌های بارانی حجم آب آن افزایش می‌یابد. هلیل‌رود با عبور از مناطق کوهستانی و دشت‌های وسیع، مناظر طبیعی زیبایی را ایجاد می‌کند و به عنوان یکی از منابع اصلی آب در استان کرمان شناخته می‌شود.
وجود رود پر آب هلیل رود در این منطقه زمینه را برای آغاز کشاورزی و شکل‌گیری تمدن کهن جیرفت فراهم کرده است.
اهمیت تاریخی
هلیل‌رود در طول تاریخ، به ویژه در دوره‌های باستانی، نقش مهمی در توسعه و شکوفایی شهرها و تمدن‌های مختلف منطقه داشته است. شهر جیرفت که در نزدیکی این رودخانه قرار دارد، یکی از کهن‌ترین مراکز تمدنی ایران محسوب می‌شود. آثار باستانی کشف شده در این منطقه نشان‌دهنده تمدن پیشرفته‌ای است که از آب هلیل‌رود بهره‌مند بوده است.
کاربردهای اقتصادی و اجتماعی
هلیل‌رود نقش مهمی در اقتصاد منطقه ایفا می‌کند. کشاورزی در مناطق اطراف این رودخانه بسیار پررونق است و محصولات متنوعی مانند گندم، جو، مرکبات و انواع میوه‌ها در این مناطق کشت می‌شود. پروژه‌های مختلف آبیاری و سدسازی بر روی هلیل‌رود اجرا شده‌اند تا بهره‌وری از منابع آبی را افزایش دهند. این پروژه‌ها شامل سد جیرفت است که با هدف ذخیره‌سازی آب، کنترل سیلاب‌ها و تامین آب کشاورزی و شرب ساخته شده است.