وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که معمولا به اختصار وزارت ارشاد خوانده می‌شود، یکی از وزارت‌خانه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران است و وظیفه آن بررسی، نظارت و اصلاح هرنوع محتوای تولید دشده فرهنگی و هنری است.
این نظارت‌ها در چارچوب قوانین جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شوند و تولیدکنندگان آثار موظفند در چارچوب این قوانین محتوا تولید کنند، در غیر این صورت، از فیلتر وزارت ارشاد رد نشده و باید محتوای خود را اصلاح کنند.
از جمله وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی:
- پیشگیری از تولید آثار فاسد و مخرب
- اصلاح آثاری که سهوا یا عمدا در بخشی از کار دچار خطا شده‌اند
- افزایش کیفیت آثار تولیدی
- ترویج و اشاعه فرهنگ ملی و مذهبی
تاریخچه
در سال 1230 خورشیدی وزارت علوم تاسیس گردید. وزارت علوم ابتدا به وزارت علوم و معارف تغییر نام یافته سپس در سال 1266 به وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه تغییر نام یافت. این وزارتخانه وظایف آموزش و پرورش، فرهنگ و هنر، علوم و آموزش عالی و سازمان اوقاف را برعهده داشت.
در سال 1300 شورای عالی معارف به منظور توسعه دوائر علوم و اشاعه معارف و فنون و رفع نقایص تحصیلات علمی و فنی تشکیل گردید.
در سال 1317 به موجب مصوبه فرهنگستان ایران کلمه فرهنگ جایگزین کلمه معارف شد و وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه به وزارت فرهنگ تغییر نام داد.
در 24 آبان سال 1328 اداره هنرهای زیبا بنا به مصوبه شورای عالی نگارش و هنرهای زیبا تشکیل گردید.
در سال 1329 اداره هنرهای زیبا به اداره کل هنرهای زیبای کشور تغییر یافت و در وزارت فرهنگ تشکیل شد. سپس بموجب مصوبه شورای عالی فرهنگ شورای عالی هنرهای زیبا تشکیل گردید.
در سال 1340 هنرهای زیبای کشور برای پیشرفت هنر و ترویج آثار هنری و تشویق هنرمندان و احیاء هنرهای ملی تحت نظر نخست وزیر قرار گرفت.
در آذرماه سال 1343 وزارت فرهنگ و هنر تشکیل شد و به استناد آن قانون هنرهای زیبای کشور، اداره کل باستان‌شناسی، کتابخانه ملی، دایره رایزنی‌های فرهنگی و اداره تالیف و ترجمه از وزارت فرهنگ منتزع و به وزارت فرهنگ و هنر منتقل شد.
در سال 1344 تاسیس کتابخانه عمومی در تمام شهرها بر اساس قانون به عهده وزارت فرهنگ و هنر گذاشته شد. در تیرماه سال 1346 شورای عالی فرهنگ و هنر تاسیس شد. در تاریخ سال 1357 به موجب مصوبه شورای انقلاب اسلامی، وزارت فرهنگ و آموزش عالی از ادغام دو وزارتخانه «فرهنگ و هنر» و «علوم و آموزش عالی» تشکیل شد.
در سال 1359 واحدهای زیر از وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتزع و در وزارت ارشاد اسلامی ادغام گردید:
- موزه هنرهای معاصر
- موزه آزادی
- مجموعه باغ فردوس
- اداره کل فعالیت‌های هنری
- فرهنگسرای نوبها (به استثناء موزه سفالینه و آبگینه)
- اداره تالیف و ترجمه
- اداره کل تولید فیلم و عکس و اسلاید
- اداره کل همکاریهای سمعی و بصری
- اداره کل نظارت و نمایش فیلم
- اداره کل تحقیقات و روابط سینمایی
- دفتر ایرانی جوانان دوستدار موسیقی (ژونس موزیکال)
- ارکستر سمفونیک تهران
- تئاتر شهر وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
- تالار رودکی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
- تالار سنگلج وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی
در سال 1358 به موجب اصل 175 قانون اساسی سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران زیر نظر مشترک قوای سه گانه قرار گرفت.
در فروردین ماه 1358 به موجب مصوبه شورای انقلاب اسلامی شرکت سهامی گشتها، شرکت سهامی تاسیسات جهانگردی، شرکت سهامی مرکز خانه‌های ایران و سازمان مراکز جهانگردی برای ورزشهای زمستانی در یکدیگر ادغام و سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی وابسته به وزارت اطلاعات و تبلیغات (جهانگردی) تشکیل شد.
سپس وزارت اطلاعات و جهانگردی به وزارت ارشاد ملی تغییر نام یافت. و مدرسه عالی خدمات جهانگردی به وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل گردید، امور حج و زیارت از سازمان اوقاف وابسته به نخست وزیری منتزع و وابسته به وزارت ارشاد اسلامی تحت نام سازمان حج و زیارت گردید.
در سال 1359 وزارت ارشاد ملی به وزارت ارشاد اسلامی تغییر نام یافت (تصویب آقای دوزدوزانی بعنوان وزیر ارشاد اسلامی)
در سال 1363 سازمان اوقاف از نخست وزیری منتزع و با سازمان حج و زیارت ادغام و سازمان حج و اوقاف و امور خیریه وابسته به وزارت ارشاد اسلامی تشکیل گردید.
در سال 1364 اداره حفظ میراث فرهنگی شهرستانها، اداره کل موزهها، اداره کل کاخها، اداره کل بناهای تاریخی از وزارت ارشاد اسلامی منتزع و به سازمان میراث فرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل شد.
در 12/12/1365 با تصویب قانون و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شد.
سازمانهای وابسته به این وزارتخانه عبارتند از:
سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی
سازمان حج و اوقاف و امور خیریه
سازمان مراکز ایرانگردی و جهانگردی
سازمان چاپخانه و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
مرکز مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی
در سال 1370، سازمان حج و اوقاف و امور خیریه به دو سازمان «حج و زیارت» و «اوقاف و امور خیریه» تفکیک گردید.
در سال 1374 با تصویب شورای عالی اداری معاونت امور بین الملل وزارت ارشاد اسلامی منحل و وظایف آن به سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی واگذار گردید.
سپس در سال 1378 وظایف معاونت سیاحتی و زیارتی به سازمان ایرانگردی و جهانگردی الحاق گردید و همچنین سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی در کتابخانه ملی ایران ادغام گردید.
سال 1379 براساس بازنگری در ساختار حوزه مرکزی و به موجب موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور معاونت طرح و برنامه ریزی و تحول اداری در وزارت ایجاد گردید.
در نهایت در سال 1383 نمودار نهایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در غالب شش معاونت شامل چهار معاونت تخصصی و دو معاونت پشتیبانی به تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسید و برای اجرا ابلاغ گردید.[۱]
وزرا
افرادی که پس از انقلاب سمت وزیر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را داشته‌اند از قدیم به جدید عبارتند از:
- ناصر میناچی
- عباس دوزدوزانی
- عبدالمجید معادیخواه
- سیدمحمد خاتمی
- علی لاریجانی
- مصطفی میرسلیم
- سید عطاء‌الله مهاجرانی
- احمد مسجدجامعی
- محمد حسین صفارهرندی
- سید محمد حسینی
- علی جنتی
- سیدرضا صالحی امیری
- سید عباس صالحی
- محمدمهدی اسماعیلی
منابع
- ↑ <تاریخچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی> برداشت شده در تاریخ 1مرداد 1402