بیماری سل
سل از دسته بیماری‌های عفونی است که در اثر مایکوباکتریوم‌های سلی ایجاد می‌گردد. این بیماری می‌تواند تمامی اعضای بدن انسان را درگیر کند و آن‌ها را به این بیماری مبتلا نماید. شایع‌ترین شکل این بیماری، سل ریوی می‌باشد.
| اطلاعات بیماری | |
|---|---|
| نشانه ها: | سرفه، درد قفسه سینه، درد همراه با تنفس یا سرفه، لاغری ناخواسته، خستگی، تب، عرق شبانه، لرز، از دست دادن اشتها |
| علت(ها): | باکتری |
| عوامل خطرناک: | استفاده از تنباکو، ضعف سیستم ایمنی بدن، تماس با فرد آلوده |
| روش تشخیص: | آزمایشات تصویربرداری از ریه، آزمایش خون، آزمایش خلط، تست سل (تست مانتو) |
میکروب عامل این ایجادکننده این بیماری، از طریق راه‌های تنفسی منتقل می‌شود. این میکروب با وارد شدن به ریه‌ها، ضایعه اولیه را ایجاد می‌کنند. این بیماری از طریق جریان خون و عروق لنفاوی می‌تواند مستقیما به دیگر قسمت‌های بدن راه یابد و اعضای دیگر را درگیر کند.
این بیماری دارای دو نوع فعال و پنهان می‌باشد.
نوع پنهان این بیماری هیچ نشانه ای ندارد اما نوع فعال این بیماری می‌تواند سبب بروز برخی از نشانه ها در بدن گردد.
برای تشخیص این بیماری معمولاً پزشک صدای ریه فرد را گوش می‌دهد. همچنین ممکن است پزشک آزمایش خون یا آزمایش پوستی روی بدن بیمار انجام دهد. دو نوع پوستی و استخوان از دیگر انواع این بیماری هستند.
علائم
در صورتی که افراد به نوع پنهان این بیماری مبتلا شده باشند، هیچ علامتی را در بدن خود مشاهده نمی‌کنند. اما اگر فردی مبتلا به بیماری سل فعال باشد، ممکن است چنین علائمی را در بدن خود مشاهده نماید:
در صورتی که این بیماری در بدن پیشرفت کند و درمان نشود می‌تواند سبب بروز علائم زیر در دیگر نقاط بدن انسان شود:
- درد استخوان: از آنجا که این بیماری، استخوان‌های بدن را درگیر می‌کند می‌تواند منجر به ایجاد درد در ناحیه ستون فقرات شود. بیماری سل با تخریب مفاصل انسان سبب بروز درد در ناحیه مفاصل و استخوان‌ها می‌شود.
- درد کبد و کلیه: از آنجا که بیماری سل در عملکرد سم زدایی کبد و کلیه‌ها اختلال ایجاد می‌کند، می‌تواند موجب شود که در ادرار فرد مبتلا، خون دیده شود. همچنین این بیماری می‌تواند سبب ایجاد درد در کبد و کلیه‌های فرد گردد.
- بیماری قلبی: سل می‌تواند روی قلب انسان اثر بگذارد. در صورتی که این بیماری قلب را درگیر کند، قلب توانایی خود را برای پمپاژ خون از دست می‌دهد. این بیماری می‌تواند انسان را به بیماری مرگباری به نام تامپوناد قلبی مبتلا نماید. بیماری تامپوناد قلبی سبب می‌شود مایع در قلب جمع گردد و خون به همه قسمت‌های قلب نرسد.
تشخیص
برای تشخیص این بیماری، پزشک با استفاده از استریوسکوپ صدای ریه‌ی فرد را گوش می‌دهد. پزشک برای اینکه مطمئن شود گره‌های لنفاوی متورم شده‌اند یا خیر، گره‌های لنفاوی فرد بیمار را معاینه می‌کند. متداول‌ترین راه تشخیص این بیماری، آزمایش پوستی می‌باشد. در این آزمایش مقداری از عصاره باکتری سل به بازوی فرد تزریق می‌گردد.
پس از دو سه روز، پزشک ناحیه تزریق را بررسی می‌نماید. در صورتی که در ناحیه تزریق برآمدگی سفت و قرمز رنگ ایجاد شده باشد، ممکن است فرد به این بیماری مبتلا باشد. باید توجه داشته باشید که آزمایش پوستی کاملاً دقیق نیست و می‌تواند جواب مثبت یا منفی را به پزشک اشتباه نشان دهد. سایر روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر هستند:
- آزمایش خون
- آزمایش خلط
- رادیوگرافی از قفسه سینه که از دیگر آزمایش‌های جایگزین آزمایش پوستی می‌باشند.
تشخیص بیماری سل مقاوم یا MDR از نوع معمولی این بیماری سخت‌تر است. لازم به ذکر است که تشخیص این بیماری در کودکان نیز سخت‌تر و دشوارتر از بزرگسالان است.