شیراز
شیراز کلان‌شهری در جنوب غربی ایران و مرکز استان فارس است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۴۰۰، بالغ بر ۱٬۹۵۵٬۵۰۰ تن بوده‌است که بر این اساس، شیراز چهارمین شهر بزرگ و یک از کلان شهرهای ایران به شمار می‌رود.[۱]
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | ایران |
| استان: | فارس |
| شهرستان: | شیراز |
| بخش: | شیراز |
| جمعیت: | ۱٬۹۵۵٬۵۰۰ نفر |
| مساحت: | ۲۴۰ کیلومتر مربع |
| شهردار: | شهرداری شیراز |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | ۰۷۱ |
| شناسهٔ ملی خودرو: | ۶۳–۹۳–۸۳ ایران |
شیراز از قدیمی‌ترین و شناخته شده‌ترین شهرهای ایران است از این رو 15 اردیبهشت ماه هر سال در گاه‌شماری رسمی ایران به عنوان روز شیراز نامگذاری شده است و همه ساله برنامه های مختلف فرهنگی و هنری و جشنواره‌های متنوع با این موضوع از طرف شهرداری شیراز برگزار می‌شود. [۱]
این شهر با مساحت 240 کیلومترمربعی در جنوب غربی ایران و در ناحیه مرکزی استان فارس قرار گرفته است. این ناحیه در تابستان‌ها هوایی گرم و خشک و زمستانها آب و هوایی نسبتا معتدل دارد. میزان بارندگی نیز در این ناحیه بین 200 تا 400 میلیمتر متغیر است.
یشتر مردم شیراز مسلمان و شیعه هستند. البته مسلمانان اهل سنت، مسیحیان، یهودیان نیز در این شهر زندگی می‌کنند.
شیراز یکی از قطب‌های اقتصادی ایران به شمار می‌آید و بخش بزرگی از بار اقتصادی، حمل و نقل، صادرات و گردشگری کشور بر عهده این شهر است. اقتصاد این شهر بر کشاورزی، کارخانه‌های محصولات غذایی که به سراسر ایران و کشورهای همسایه و اروپایی صادر می شوند، گردشگری تاریخی، سلامت و عشایر و ... ، کارخانه‌های الکترونیکی و مخابراتی، پالایشگاه‌ها و صنایع گازی و نفتی، کارخانه‌های سیمان و لاستیک سازی، مراکز خرید متعدد، صنایع دستی و آموزش می‌چرخد.[۱]
شهرهای نیکوزیای قبرس، دوشنبه تاجیکستان، چونگ کینگِ چین، وایمارِ آلمان، پچِ مجارستان، نانجینگِ چین خواهرخوانده‌های شهر شیراز هستند.
تاریخچه
دوره دیلمیان
شیراز در زمان علی(عمادالدوله)و حسن (رکن الدوله)و عضد الدوله دیلمی( از سال 322تا 372ق)پایتخت بوده است. عضدالدوله به آبادی شیراز پرداخت و بناهایی نو در آن ساخت. در دوران فرمانروایی او شهرکی به نام "گرفناخسرو"بازاری طولانی ، کاخی با کتابخانه ای بسیار غنی ، بیمارستان عضدی ، نخستین بنای بقعه علی بن حمزه (ع)، قنات رکن آبادی و بنای گهواره دید و ... ساخته شدکه برخی از آنها برجای مانده است.[۲]
دوره اتابکان
شیراز در این دوره نیز پایتخت بوده است. اتابکان در آبادانی این شهر کوشیدند. ساخت تخت قراچه (باغ تخت کنونی)، بازسازی باروی شیراز ، بنای چند بازار،آب انبار ، مدرسه ، بیمارستان و کاروانسرا ، بنای نخستین بقعه بر مزار حضرت شاهچراغ (ع)و بنای آجری آبش خاتون از آثار این دوره است.قنات زنگی و مسجد نو از آثار برجای مانده دوره اتابکان است.[۲]
دوره پادشاهان آل اینجو و آل مظفر
شیراز در دوران این سلسله ها نیز پاتخت بود. از آثار عمده این دوران می توان به بازسازی باروی شیراز، بنای کاخی در صحرای جعفر آباد ، بنای مدرسه مسعودیه ، ساخت بنای خدای خانه در صحن مسجد جامع عتیق، بازسازی بقعه شاهچراغ به دست ملکه تاشی خاتون و ساخت بنای نخستین آرامگاه شاه شجاع اشاره کرد.[۲]
دوره زندیه
شیراز در زمان پادشاهی کریم خان زند (1164-1193 ق )به پایتختی برگزیده شد.کریم خان برای آبادی شیراز بسیار کوشید . بازسازی باروی شهر ، رسیدگی به دوازه های شهر ساخت بازار وکیل مسجد وکیل، حمام وکیل،آب انبارهای وکیل ، ارگ کریم خانی ، ساختمان کلاه فرنگی(موزه پارس)ساختمان دیوانخانه ،تکیه هفت تنان ، بازسازی مزار شاعران و بزرگان شیراز ، رساندن آب رکن آباد به شیراز و پدید آوردن باغ های سرسبز از کارهای بی مانند کریم خان زند در شیراز است.[۲]
القاب و عناوین
از سده ششم هجری قمری به بعد شاعران ، حکمرانان و دولتمردان نامی براین شهر گذاشتند از کهن ترین عنوان ها و لقب ها می توان به مملکت سلیمان (سده ششم)، ملک سلیمان (از سده ششم به بعد)تختگاه سلیمان ، دارالملک ، دارالعلم (1066ق) دارالفضل (سده دوازدهم )اشاره کرد. در لابه لای متون فارسی و تاریخی نیز شیراز را به نام های گوناگونی خوانده اند.
شهر عرفان ، شهر شاعران ، دیار شاعران، دیار عاشقان ، شهر گل و بلبل ، مدفن سعدی ،تربت حافظ ، دیار حافظ، مهد عشق ، شهر عشق، نیک مردان ، شهر راز، خال رخ هفت کشور از نام های شیراز بوده است و اکنون نیز پایتخت فرهنگی ایران و دومین شهر ادبی جهان ، سومین شهر مذهبی ایران و سومین حرم اهل بیت(ع) نامیده می‌شود.
غذاها
به واسطه تاریخ طولانی و ارتباطات عمیق و رفت و آمد تجار از شهرهای مختلف غذاهای گوناگونی در شیراز پخته می‌شود. هر کدام از این غذاها رنگ و طعم مخصوص خود را دارد.
فهرست غذاهای شیرازی
- دوای آرد و روغن
- رنگینک
- سالاد شيرازی
- شکر پلو
- آش انار
- قورمه به
- دوپیازه
- یخنی نخود
- رب پلو
- کلم پلو
- بادام سوخته
- یخنی عدس کلم
- شکر پنیر
- شامی
- کوفته سبزی
- حلوای کاسه
- هلیم بادمجان
- حاجی بادام
- دمپخت عدس
- آش سبزی
- آش ماست
- حلوای کاسه
- آب پیازک
- پاچه پلو
- قنبر پلو
- ناصر پلو درباری
- اشکنه
- شش انداز