چابهار
شهر چابهار، چاه‌بهار یا چه‌بار (بلوچی)، یکی از شهرستانهای استان سیستان و بلوچستان است. بندر چابهار، تنها بندر اقیانوسی ایران است که متشکل از دو اسکله مجهز با ظرفیت 8.5 میلیون تن کالا در سال است که کشتی‌های اقیانوسپیما در آنجا پهلوگیری می‌کنند.
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | ایران |
| استان: | سیستان و بلوچستان |
| شهرستان: | چابهار |
| بخش: | مرکزی |
| نام(های) پیشین: | کهن بالا |
| سال شهر شدن: | ۱۳۲۸ |
| جمعیت: | ۱۰۶٬۷۳۹ نفر (۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت: | ۲۴٫۶۵ درصد |
| تراکم جمعیت: | ۷۵۰۰۰ نفر بر کیلومتر مربع |
| مساحت: | ۲۴٬۷۲۹ کیلومتر مربع |
| ارتفاع: | ۷ متر |
| شهردار: | درویش بلوچ نیا |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | ۰۵۴ |
| شناسهٔ ملی خودرو: | ایران ۹۵ ق |
| کد آماری: | ۱۴۴۶ |
| میانگین دما: | ۲۵ |
| میانگین بارش: | ۲۳ |
| روزهای یخبندان: | ۰ |
هم اکنون 60% کال‌های اساسی ایران به آنجا وارد می‌شو، و تنها بندری است که هیچ گونه تحریمی در آن اعمال نمی‌شود. زبان اکثر مردم در این منطقه، زبان بلوچی است و اکثریت آنها، اهل سنت هستند.
تاریخچه
بندر چابهار از گذشته بسیار مورد توجه و اهمیت قرار گرفته است. در سال 1270 هجری قمری، یعنی در دوران حکومت قاجار، زمانی که شخصی به نام ابراهیم خان بهزادی بمی، به حکومت بمپور منصوب شد، موفق شد تا بلوچستان را جزئی از خاک ایران کند.
در سال 1281، ابراهیم خان بهزادی بمی، مرز این کشور را تا چابهار و گواتر پیش برد، ولی چابهار همچنان زیر سلطه اعراب بود. هشت سال بعد یعنی در سال 1289، با کمک دولت مرکزی ایران، چابهار از سلطه اعراب درآمد و جزء خاک ایران شد.
در سال 1352 هجری شمسی، ایران تصمیم گرفت تا طرحی تحت عنوان راه‌اندازی بندر چابهار را اعمال کند و در پی آن، با پیمانکاران قراردادهایی بسته شد.
پس از انقلاب، به دلایل مختلف، این طرح برای مدتی متوقف شد، و در سال 1362 دوباره از سر گرفته شد و به بهره‌برداری رسید و چند سال زمان برد تا این پروژه به طور کامل به اجرا برسد.
آب و هوا و موقعیت چابهار
چابهار در نزدیکی مدار رأس‌السرطان قرارگرفته و همین موضوع سبب تفاوت آب‌وهوای آن با سایر مناطق جنوبی شده است. آب‌وهوای چابهار را باید گرمسیری، معتدل با رطوبت نسبی دانست. درواقع این بندر در زمستان گرم‌ترین و در تابستان خنک‌ترین شهر جنوبی است.
اقتصاد چابهار
شغل اصلی اهالی چابهار، صید ماهی و فعالیت در کارخانه‌های کشتی‌سازی است. همچنین زنان بلوچ با دستان هنرمندی که دارند، صنایع‌دستی ویژه این منطقه را تولید می‌کنند که در چند سال اخیر محبوبیت آنها بین مردم کشور بیشتر شده است.
موقعیت راهبردی بندر چابهار، سبب شده که این شهر نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهایی مانند افغانستان، قرقیزستان، تاجیکستان و قزاقستان به آب‌های آزاد باشد. همین موضوع سبب رشد سرمایه‌گذاری در حوزه‌هایی مثل ساخت اسکله و احداث فرودگاه در چابهار شده است. علاوه بر این اکوسیستم طبیعی چابهار و وجود مناطق دیدنی بسیار، سبب شده که بندر چابهار یکی از قطب‌های گردشگری در ایران باشد که به رونق اقتصاد این شهر کمک زیادی کرده است.
جاذبه‌های گردشگری
موج‌‌فشان جابهار
پدیده موج‌‌فشان از برخورد موج‌های پرسرعت به صخره‌های کنار ساحل شکل می‌گیرد. در اصطلاح به آن فواره طبیعی آب هم گفته می‌شود چون گاهی که سرعت موج زیاد باشد، ممکن است آب دریا در برخورد با صخره تا بیست متر هم بالا برود و درست مثل یک فواره به پایین سقوط کند.
ساحل نورانی تنگ
طبیعت چابهار پر از شگفتی است. گاهی در این طبیعت با پدیدههایی روبهرو میشویم که شبیه آن را تنها در فیلمهای فانتزی می‌توان دید. یکی از این عجایب حیرتانگیز، ساحل نورانی روستای تنگ است. این ساحل زیبا در بعضی شبهای پاییز و زمستان به رنگ آبی درخشان درمیآید و چشم‌اندازی باورنکردنی به‌وجود میآورد.
دلیل این پدیده، فیتوپلانکتونهایی هستند که در آب‌های این ساحل وجود دارند. این فیتوپلانکتونها چند ساعتی پس از تاریک شدن هوا شروع به درخشش درون آب می‌کنند و سبب می‌شوند تا ساحل تنگ، نورانی و خیرهکننده شود.
موزه محلی چابهار
موزه محلی چابهار در سال ۱۳۸۹ در زمینی به وسعت ۶۵۰ متر مربع و در دو طبقه احداث شد. ساختمان موزه به خودی خود یک بنای تاریخی است که متعلق به دوران قاجار است و در گذشته از آن به عنوان محل فرمانداری سابق شهر استفاده می‌شد. مجموعه آثار تاریخی که در این موزه به نمایش در آمده‌است شامل آثار مکشوفه باستانی در سه دوره مختلف پیش از تاریخ، دوره‌های تاریخی معین و دوره تاریخ معاصر است.
یکی از جالب ترین بخش‌های این موزه بخش مردم شناسی آن است در این بخش تلاش شده است با قرار دادن ماکت‌های عروسکی سبک و سیاق پوشش محلی قوم بلوچ نمایش داده شود. گفتنی است صنایع دستی چابهار نیز در همین بخش قرار گرفته است.
ساعات بازدید: روزهای شنبه تا پنج شنبه از ساعت ۸ صبح تا ۱۲ ظهر و بعداز ظهرها از ساعت ۱۶ تا ۲۰
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار، خیابان دریا
ساحل صخره‌ای چابهار (ساحل دریا بزرگ)
چابهار در کرانه دریای مکران و همچنین اقیانوس هند قرار گرفته‌است و می‌توان گفت این ویژگی بیش از هر چیز دیگری آن را به یک شهر محبوب توریستی تبدیل کرده‌است. در حقیقت یکی از تماشایی‌ترین مکان‌های طبیعی در طول سفر به این شهر بندری سواحل آن هستند که از بین آنها ساحل صخره ای چابهار که به آن ساحل دریای بزرگ هم می‌گویند در زمره چشم‌نوازترین آنها قرار می‌گیرد.
در این ساحل دلفریب می‌توانید در آرامش محض از تماشای منظره برخورد موج‌های خروشان با صخره‌های بلند آن لذت ببرید. در فصل وزش بادهای موسمی، بر تعداد جز و مد آب‌های زلال این ساحل افزوده می‌شود و طول موج‌های آن حتی به ارتفاع ۱۵ متری خود هم می‌رسد. علاوه بر آن وجود مرغ‌های دریایی در حوالی این ساحل به آن منظره‌ای رویایی داده‌است.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار، رمین، امتداد خیابان کارگر
کوه گل افشان
یکی از نادرترین پدیده‌های طبیعی را می‌توان کوه‌های گل افشان دانست که تماشای آنها از نزدیک برای علاقمندان به طبیعت بسیار جالب است. یکی از نمونه‌های این کوه‌ها در فاصله ۱۰۰ کیلومتری شهرستان چابهار قرار گرفته‌است و از دیدنی‌های این شهر محسوب می‌شود. پدیده گل افشانی که می‌توان آن را به آتشفشان فعال گل‌های سرد تشبیه کرد در واقع تشکیل حباب‌های گل در مناطقی از تپه‌ها و پرتاب آنها به بیرون است. برای آنکه این پدیده را ببینید لازم است از ارتفاع ۱۰۰ متری کوه بالا بروید تا در نزدیکی قله حفره‌ای به قطر یک متر را پیدا کنید که محل تشکیل حباب‌های گل بصورت متناوب است.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، ۱۰۰ کیلومتری چابهار، جاده کهیر تنگ
تلگرافخانه انگلیسی ها (تلگرافخانه چابهار)
نام تلگرافخانه چابهار که اسم دیگر آن تلگرافخانه انگلیسی‌ها است در لیست آثار ملی ایران قرار دارد و از جمله مکان‌های دیدنی این شهر بشمار می‌رود. قدمت ساختمان این تلگرافخانه به دوره قاجار باز می‌گردد که در ابتدا با هدف گسترش روابط تجاری منطقه در دو طبقه احداث شد.
بعدها از این بنا که به عنوان قدیمی ترین تلگرافخانه در کل ایران شناخته می‌شود به عنوان ساختمان اداره پست استفاده شد و در حال حاضر به عنوان بنایی تاریخی جهت بازدید گردشگران در نظر گرفته شده‌است. آجر، سنگ، سفال و الوار چوبی از جمله مصالح بکار رفته در ساخت این بنا هستند. سایبان‌ها و رواق‌های سرتاسری بنا نیز از جمله زیبایی‌های ظاهری آن بشمار می‌روند.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار، نبش خیابان مولوی
کوه های مریخی چابهار (کوه های مینیاتوری)
رشته کوه‌هایی به نام کوه‌های مریخی در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر چابهار قرار گرفته‌اند که یکی از بی‌نظیرترین شگفتی‌های طبیعی بشمار می‌روند. این کوه‌ها به سبب زیبایی‌های خارق العاده خود با نام کوه‌های مینیاتوری شهرت دارند. اسامی به کار رفته در اشاره به این ارتفاعات همگی گویای زیبایی خیره کننده این کوه‌ها هستند. گفتنی است کوتاه‌ترین قله این ارتفاعات ۵ متر طول دارد و ارتفاع بلندترین قله آن نیز به ۱۰۰ متر می‌رسد. شکل و شمایل کوه‌ها با آن شیارهای ظریف ایجاد شده بر دامنه آنها به‌گونه ای است که گویی این تکه از زمین متعلق به سیاره دیگری است. قرارگیری دریا در مقابل کوه‌ها نیز به چشم‌انداز رویایی کوه‌ها زیبایی خاصی بخشیده است. جالب است که بدانید فسیل‌های جانوری بسیاری در نقاط مختلف این کوه‌ها به چشم می‌خورند که می‌توانند نشانگر این باشند که احتمالا در گذشته این مناطق در زیر آب مدفون بوده‌اند.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، ۵۰ کیلو متری چابهار، جاده چابهار گواتر
ساحل صخره‌ای دریا بزرگ چابهار
شهری بندری مثل چابهار با سواحلش شناخته می‌شود. یکی از سواحل زیبای چابهار ساحل صخره‌ای دریا بزرگ است. این ساحل زیبا علاوه بر منظره سحرانگیز برخورد مواج با صخره‌ها، جایی مناسب برای ماهیگیری است.
تالاب لیپار (تالاب صورتی)
شهر چابهار شگفتی‌های طبیعی بیشماری را در خود جای داده‌است که یکی از منحصر به فردترین آنها تالاب لیپار نام دارد و در فاصله ۱۵ کیلومتری ناحیه شرق این شهرستان قرار گرفته‌است. این تالاب با دارا بودن آب‌هایی که رنگ آنها صورتی است شکل متمایزی به خود گرفته‌است و در میان برخی گردشگران به تالاب صورتی مشهور شده‌است. وجود آب‌های کرانه دریای مکران سبب ایجاد پوشش گیاهی متنوع و کم‌نظیر در این منطقه شده‌است و ۴۶ گونه جلبک دریایی خاص و درختان بلوط از جمله برجسته ترین بخش‌های این پوشش گیاهی متنوع هستند.
علاوه بر آن این تالاب زیستگاه جانوری کمیابی است که ۳۰ گونه مختلف از پلانکتون‌های جانوری و حدود ۸۵ نوع ماهی گوناگون در آن حیات دارند. گفتنی است یک مجتمع رفاهی در حوالی این منطقه قرار گرفته است که به موجب آن تفریح و طبیعت گردی در این منطقه برای گردشگران آسان شده‌است.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، ۱۵ کیلومتری چابهار، جاده چابهار گواتر
بندر گواتر (خلیج گواتر)
بندر گواتر یا خلیج گواتر نقطه پایانی شهر چابهار است، جایی که تنها با نیم ساعت قایق سواری می‌توان به کشور همسایه یعنی پاکستان رسید. از همان ابتدا که در جاده این بندر دیدنی قرار می‌گیرید شگفتی‌های بسیاری چشم شما را نوازش می‌کند. مناظر آب‌های اقیانوس هند و دشت‌های وسیع سر سبز عبور از این جاده طولانی را لذت بخش می‌کند. علاوه بر آن صخره‌های عظیمی که در کنار سواحل به چشم می‌خورند و موج‌های بلند دریا از جمله چشم اندازهای زیبای بندر گواتر چابهار محسوب می‌شوند.
جنگل‌های بکری در این خلیج قرار گرفته‌اند که بخشی از جنگل‌های بزرگ حرا هستند و تنوع درختان و پوشش گیاهی آنها در کمتر جایی دیده می شود. افزون بر این تعداد ۴۰ نوع گونه مختلف از پرندگان در این منطقه زیست می‌کنند، از این رو یکی از مناطق شکار ممنوع ایران محسوب می‌شود و مورد توجه ویژه از سوی فعالان محیط زیست است.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، چابهار، بندر گواتر
درخت مکرزن (انجیر معابد)
شاید برایتان عجیب باشد که یکی از دیدنی‌های چابهار که اتفاقا همواره مورد توجه ویژه گردشگران این شهر ساحلی قرار گرفته است، یک درخت کهن سال باشد. این درخت که در اصل گیاه آن متعلق به هند شرقی است با اسامی درخت مکرزن یا انجیر معابد شناخته می‌شود و سن آن به بیش از یک قرن می‌رسد. از خصوصیات ظاهری آن می‌توان به ریشه مستحکم و تنه قطور با برگ‌های پهن اشاره کرد. اگر در ذهنتان این سوال ایجاد شده است که چطور با گذشت سالها این درخت همچنان به حیات خود ادامه می دهد؟
باید در جواب گفت که دانه‌های این درخت در حکم بذر تازه برای آن عمل کرده‌اند و با افتادن بر روی خاک ریشه‌های جدید بوجود آورده‌اند و از آنجا که فرایند رشد این درخت سریع اتفاق می‌افتد به نظر می‌رسد که با درختی رو به رو هستیم که عمر جاودان پیدا کرده‌است. اگر در فصل بهار از این درخت دیدن کنید می‌توانید طعم بی‌نظیر میوه‌های خاص آن را هم بچشید.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، چابهار، ضلع جنوبی روستای رمین
جنگل حرا چابهار
اگر قبلا به جنگل‌های حرا یا جنگل‌های مانگرو در شهرهای جنوبی مانند قشم و بوشهر رفته باشید حتما از چشم اندازهای سحرانگیز جنگلی بی‌نظیر که برای رسیدن به آنها باید از برکه ها عبور کرد و درختان شناور بر آب این جنگل‌ها مطلع هستید. اما اگر تا به حال این جنگل‌ها را از نزدیک ندیده‌اید پیشنهاد می‌کنیم حتما سری به جنگل حرا چابهار بزنید تا این توصیفات زیبا را از نزدیک با چشم خود ببینید. این جنگل بی‌نظیر در جاده چابهار گواتر قرار گرفته‌است و بخش اعظم زیبایی این جاده به دلیل حضور این جنگل همیشه سبز است. درختان و درختچه‌های این جنگل اغلب تا نیمه در آب فرو رفته‌اند که به همین دلیل هم به درختان دریایی شهرت پیدا کرده‌اند. گذشته از طیف وسیع پوشش گیاهی در این جنگل، گونه های حیوانی کم‌یاب و دوست داشتنی مانند لاک پشت‌ها، دلفین‌ها و مرغان دریایی نیز در این جنگل به وفور دیده می‌شوند.
نشانی: استان سیستان و بلوچستان، شهرستان چابهار، منطقه خلیج گواتر