وزارت آموزش و پرورش
وزارت آموزش و پرورش یا وزارت آ.پ، یکی از رکن‌های اصلی کشور ایران است که مسئولیت آموزش، تعلیم و تربیت کودکان و بزرگسالان و نیز تربیت معلم را در این کشور دارد.
تاریخچه
در سال 1343 این وزارتخانه تشکیل شد. در واقع وزارت آموزش و پرورش از وزارت فرهنگ جدا گردید و به صورت وزارتخانه‌ای مستقل درآمد.
این اتفاق در تاریخ آموزش ایران تاثیر مثبت و بسزایی، چرا که استقلال این وزارتخانه، زمینه را برای اعمال سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی متناسب با نیازهای جامعه فراهم کرد.
این وزارتخانه جدا از وظیفهٔ آموزش رایگان به همهٔ افراد، مسئولیت آموزش عالی (دانشگاه‌ها) را نیز بر عهده داشت؛ اما با تشکیل وزارت علوم برای ادارهٔ امور دانشگاه‌ها و امور پژوهشی در سطوح عالی، بار این مسئولیت از شانه این وزارتخانه برداشته شد.
دوران پهلوی:
در این دوران، تحولات بنیادی و بزرگی در نظام آموزشی ایران بوجود آمد و با تاسیس وزارت آموزش و پروش، بسیاری از مردم توانستند به خدمات آموزش همگانی دست پیدا کنند؛ امری که در زمان قاجار بسیار ناچیز بود و تنها عده خاصی از جامعه می‌توانستند تحصیل کنند و سواد داشتند .
- جدایی آموزش از مذهب: در دوران پهلوی، آموزش از مذهب جدا شد و مدارس دولتی در سراسر کشور تاسیس شدند. این امر، دسترسی به آموزش را برای همه افراد جامعه، فارغ از مذهب و قومیت، فراهم کرد هرچند این امر باعث عصبانیت مردم و مراجع تقلید شد.
- اجباری شدن آموزش: در این دوران، آموزش برای همه کودکان اجباری شد. این امر، گامی مهم در جهت افزایش سوادآموزی و ارتقای سطح دانش عمومی جامعه به شمار می‌رفت.
- الگوبرداری از نظام‌های آموزشی غربی: در این دوره، برنامه‌های آموزشی بر اساس الگوبرداری از نظام‌های آموزشی غربی تدوین شدند. این امر، باعث شد تا دانش‌آموزان ایرانی با علوم و دانش روز دنیا آشنا شوند و برای ورود به دانشگاه‌ها و بازار کار جهانی آماده شوند.
دوران جمهوری اسلامی:
پس از انقلاب اسلامی، نظام آموزشی ایران بار دیگر دستخوش تحولات جدیدی شد و در این دوران آموزش و پرورش به مراتب بالاتری دست پیدا کرد. در دوران جمهوری اسلامی این امکان برای مردم فراهم شد تا بتوانند از خدمات آموزشی نوین بهره‌مند شوند. نیاز مردم به آموزش در این دوران به حداقل خود رسید و اکثر مردم سواد و دانش را فرا گرفتند.
- تاکید بر آموزش دینی و ارزش‌های اسلامی: در این دوره، آموزش دینی و ارزش‌های اسلامی در صدر برنامه‌های آموزشی قرار گرفتند. این امر، با توجه به ماهیت اسلامی نظام جمهوری اسلامی، امری بدیهی است.
- توجه به آموزش علوم دینی و اخلاقی: در کنار علوم جدید، به آموزش علوم دینی و اخلاقی نیز توجه ویژه‌ای شد. این امر، به منظور تربیت نسلی با هویت ایرانی-اسلامی انجام می‌شود.
- سازمان آموزش و پرورش کشور در دوران جمهوری اسلامی ایران با تاسیس تعداد زیادی مدرسه، کتابخانه و دانشگاه توانسته است رتبه علمی کشور را در دنیا ارتقا دهد.
هدف
وزارت آموزش و پرورش وظیفهٔ آموزش به همه افراد در مقاطع پیش دبستان، دبستان، دورهٔ اول متوسطه، دورهٔ دوم متوسطه و همچنین ادارهٔ دانشگاه فرهنگیان برای تربیت معلم و دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی را بر عهده دارد. همچنین تمامی مهد کودک‌ها، سازمان‌ها و یا موسسات آموزشی باید برای فعالیت خود از وزارت آموزش و پرورش مجوز بگیرند.
هدف اصلی این وزارتخانه تربیت نسلی متعهد و متخصص، خلاق، نوآور و کارآفرین است.
وزرا
فهرست وزیران آموزش و پرورش ایران تا به امروز به شرح زیر است:
وزرای دوران پهلوی:
| ر. | نام | آغاز تصدی | پایان تصدی | دولت |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | هادی هدایتی | ۱۵ آذر۱۳۴۳ | ۶ شهریور۱۳۴۷ | ح. منصور |
| هویدا ۱ | ||||
| هویدا ۲ | ||||
| ۲ | فرخ‌رو پارسا(۱۳۵۹–۱۳۰۱) | ۶ شهریور۱۳۴۷ | ۷ اردیبهشت۱۳۵۳ | |
| هویدا ۳ | ||||
| ۳ | احمد هوشنگ شریفی | ۷ اردیبهشت۱۳۵۳ | ۱۳ آبان۱۳۵۵ | |
| هویدا ۴ | ||||
| ۴ | منوچهر گنجی | ۱۳ آبان۱۳۵۵ | ۱۴ آبان۱۳۵۷ | |
| آموزگار | ||||
| شریف‌امامی ۳ | ||||
| – | کمال حبیب‌اللهی(۱۳۹۵–۱۳۰۸)سرپرست | ۱۵ آبان۱۳۵۷ | آبان۱۳۵۷ | ازهاری |
| ۵ | محمدرضا عاملی تهرانی | آبان۱۳۵۷ | ۱۶ دی۱۳۵۷ | |
| ۶ | محمدامین ریاحی(۱۳۸۸–۱۳۰۲) | ۱۶ دی۱۳۵۷ | ۲۲ بهمن۱۳۵۷ | بختیار |
وزرای جمهوری اسلامی تا به الان:
| ر. | نام | آغاز تصدی | پایان تصدی | دولت | رئیس دولت |
|---|---|---|---|---|---|
| ۷ | غلامحسین شکوهی(۱۳۹۵–۱۳۰۵) | ۳ اسفند۱۳۵۷ | ۲۷ شهریور۱۳۵۸ | موقت | بازرگان |
| – | محمدعلی رجایی(۱۳۶۰–۱۳۱۲) | ۲۷ شهریور۱۳۵۸ | ۱۵ آبان۱۳۵۸ | ||
| ۸ | ۱۵ آبان۱۳۵۸ | ۲۰ مرداد۱۳۵۹ | موقتشورایانقلاب | بهشتی | |
| بنی‌صدر | |||||
| – | ایرج شگرف نخعی(۱۳۹۰–۱۳۱۴)سرپرست | شهریور۱۳۵۹ | ۴ آذر۱۳۵۹ | نخست | رجایی |
| ۹ | محمدجواد باهنر(۱۳۶۰–۱۳۱۲) | ۴ آذر۱۳۵۹ | ۱۴ مرداد۱۳۶۰ | ||
| – | ایرج شگرف نخعی(۱۳۹۰–۱۳۱۴)سرپرست | مرداد۱۳۶۰ | ۲۶ مرداد۱۳۶۰ | ||
| ۱۰ | سید علی‌اکبر پرورش(۱۳۹۲–۱۳۲۱) | ۲۶ مرداد۱۳۶۰ | ۲۳ مرداد۱۳۶۳ | دوم | باهنر |
| موقت | مهدوی کنی | ||||
| سوم | موسوی | ||||
| – | محمدتقی مؤید(زادهٔ ۱۳۳۲)سرپرست | ۲۵ مرداد۱۳۶۳ | ۲۹ مرداد۱۳۶۳ | ||
| – | میرحسین موسوی(زادهٔ ۱۳۲۰)سرپرست | ۲۹ مرداد۱۳۶۳ | ۲۶ مهر۱۳۶۳ | ||
| ۱۱ | سید کاظم اکرمی(زادهٔ ۱۳۱۹) | ۲۶ مهر۱۳۶۳ | ۲۲ شهریور۱۳۶۷ | ||
| چهارم | |||||
| – | سید نعمت‌الله ابطحی(زادهٔ ۱۳۱۹)سرپرست | ۲۲ شهریور۱۳۶۷ | ۲۹ شهریور۱۳۶۷ | ||
| ۱۲ | محمدعلی نجفی(زادهٔ ۱۳۳۰) | ۲۹ شهریور۱۳۶۷ | ۲۹ مرداد۱۳۷۶ | ||
| پنجم | هاشمی | ||||
| ششم | |||||
| ۱۳ | حسین مظفر(زادهٔ ۱۳۳۱) | ۲۹ مرداد۱۳۷۶ | ۳۱ مرداد۱۳۸۰ | هفتم | خاتمی |
| ۱۴ | مرتضی حاجی(زادهٔ ۱۳۲۷) | ۳۱ مرداد۱۳۸۰ | ۹ شهریور۱۳۸۴ | هشتم | |
| – | علی‌اصغر فانی(زادهٔ ۱۳۳۳)سرپرست | ۹ شهریور۱۳۸۴ | ۱۸ آبان۱۳۸۴ | نهم | احمدی‌نژاد |
| ۱۵ | محمود فرشیدی(زادهٔ ۱۳۳۰) | ۱۸ آبان۱۳۸۴ | ۱۱ آذر۱۳۸۶ | ||
| – | علیرضا علی‌احمدی(زادهٔ ۱۳۳۸) | ۱۱ آذر۱۳۸۶ | ۳۰ بهمن۱۳۸۶ | ||
| ۱۶ | ۳۰ بهمن۱۳۸۶ | ۱۵ شهریور۱۳۸۸ | |||
| – | سید رمضان محسن‌پور(زادهٔ ۱۳۴۰)سرپرست | ۱۵ شهریور۱۳۸۸ | ۲۴ آبان۱۳۸۸ | دهم | |
| ۱۷ | حمیدرضا حاجی‌بابایی(زادهٔ ۱۳۳۸) | ۲۴ آبان۱۳۸۸ | ۲۷ مرداد۱۳۹۲ | ||
| – | علی‌اصغر فانی(زادهٔ ۱۳۳۳) | ۲۷ مرداد۱۳۹۲ | ۵ آبان۱۳۹۲ | یازدهم | روحانی |
| ۱۸ | ۵ آبان۱۳۹۲ | ۲۸ مهر۱۳۹۵ | |||
| – | سید محمد بطحایی(زادهٔ ۱۳۴۲)سرپرست | ۲۸ مهر۱۳۹۵ | ۱۱ آبان۱۳۹۵ | ||
| ۱۹ | فخرالدین احمدی دانش‌آشتیانی(زادهٔ ۱۳۳۴) | ۱۱ آبان۱۳۹۵ | ۲۹ مرداد۱۳۹۶ | ||
| ۲۰ | سید محمد بطحایی(زادهٔ ۱۳۴۲) | ۲۹ مرداد۱۳۹۶ | ۱۶ خرداد۱۳۹۸ | دوازدهم | |
| – | سید جواد حسینی(زادهٔ ۱۳۴۶)سرپرست | ۱۹ خرداد۱۳۹۸ | ۱۲ شهریور۱۳۹۸ | ||
| ۲۱ | محسن حاجی‌میرزایی(زادهٔ ۱۳۳۸) | ۱۲ شهریور۱۳۹۸ | ۴ شهریور۱۴۰۰ | ||
| – | علیرضا کاظمی(زادهٔ ۱۳۴۴)سرپرست | ۴ شهریور۱۴۰۰ | ۷ آذر۱۴۰۰ | سیزدهم | رئیسی |
| ۲۲ | یوسف نوری(زادهٔ ۱۳۴۰) | ۷ آذر۱۴۰۰ | ۱۴ فروردین۱۴۰۲ | ||
| – | رضامراد صحرایی(زادهٔ ۱۳۵۵) | ۱۴ فروردین۱۴۰۲ | ۹ خرداد۱۴۰۲ | ||
| ۲۳ | ۹ خرداد۱۴۰۲ | متصدی |