ابوسعید گورکانی
ابوسعید گورکانی یا سلطان ابوسعید بن محمد بن میرانشاه بن تیمور متولد 827 ه.ق در هرات یکی از شاهان سلسله تیموریان بود. ابوسعید گورکانی در تاریخ 855 ه.ق بعد از عبدالله میرزا به پادشاهی رسید و تا تاریخ 873 ه.ق حکومت کرد. در این مدت مرکز حکومت او سمرقند و هرات بود. سرانجام بعد از ابوسعید گورکانی، یادگار محمد به پادشاهی رسید.
| ابوسعید گورکانی | |
|---|---|
| نام کامل: | سلطان ابوسعید بن محمد بن میرانشاه بن تیمور |
| تاریخ تولد: | 827 ق |
| محل تولد: | هرات |
| تاریخ فوت: | 873 ق |
| محل فوت: | هرات |
| علت مرگ: | او در لشگرکشی ناموفق به آذربایجان، اسیر اوزون حسن گردید و در ۸۷۳ ه.ق کشته شد. |
| سلسله: | تیموریان |
| قلمرو: | قسمت وسیعی از متصرفات تیمور از حدود مغولستان تا عراق و از ماورالنهر تا سیستان و قندهار |
| مرکز حکومت: | سمرقند، هرات |
| شاه قبلی: | عبدالله میرزا |
| شاه بعدی: | یادگار محمد |
| آغاز سلطنت: | 855 ق |
| پایان سلطنت: | 873 ق |
| نام پدر: | محمد بن میرانشاه تیموری |
| همسر(ها): | خانزاده بیگم، رابعه سلطان بیگم، شاه سلطان بیگم، شاهزاده بیگم، آغا بیگم، رقیه سلطان بیگم، ملیکه سلطان بیگم، آفاغ آغاچا، خدیجه بیگی آغا |
| فرزند(ان): | سلطان احمد میرزا، سلطان ملک میرزا، سلطان محمود میرزا، عمر شیخ میرزای دوم، سلطان محمدمیرزا، سلطان مرادمیرزا، سلطان ولدمیرزا، الغ بیگ میرزا، ابابکر میرزا، سلطان خلیل میرزا، شاهرخ میرزا، فخرجهان بیگم، بادی‌الجمال بیگم، سلطان بخت بیگم، گوهرشاد بیگم، خدیجه سلطان بیگم، شهربانو بیگم، پاینده سلطان بیگم، زینب سلطان بیگم، آغ بیگم، خوند سلطان بیگم، خانوم سلطان بیگم |
او پسر میرزا سلطان محمد، نوه میرزا میرانشاه و نبیره امیر تیمور گورکان بود که بر ماوراءالنهر و خراسان حکم می‌راند. او آخرین پادشاه مقتدر خاندان تیموری در ایران محسوب می‌شد و حکومت را به زور شمشیر و نه وراثت بدست آورده بود. ابوسعید پادشاهی توانا و با کفایت بود و از گمنامی به سلطنت رسیده بود. رفتار او با مردم، نسبتاً عادلانه و خوب توصیف شده‌است. سلطان ابوسعید طرفدار تصوف و اهل عرفان بود و مشایخ صوفیه را گرامی می‌داشت. سلطان ابوسعید در ۸۷۲ ه.ق با لشکریان بسیار و با امید کمک از شروانشاه (فرخ یسار)، به آذربایجان لشکر کشید، سپاهیان وی به سبب سرمای زودرس دچار بی‌آذوقگی گردیده و پراکنده شدند. سپس ابوسعید اسیر اوزون حسن گردید و در ۸۷۳ ه.ق کشته شد. لشکرکشی به آذربایجان را تنها اشتباه او می‌دانند. با مرگ سلطان ابوسعید و پایان حکومت هجده‌ساله او و نیز با قدرت گرفتن اوزون حسن در غرب ایران و عراق عجم، خاندان تیموری با سرعت بیشتری رو به زوال رفت.
قلمرو
در منابع قلمرو حکومت ابوسعید گورکانی 'قسمت وسیعی از متصرفات تیمور از حدود مغولستان تا عراق و از ماورالنهر تا سیستان و قندهار' ذکر شده است.
درگذشت
ابوسعید گورکانی سرانجام در تاریخ 873 ه.ق در هرات درگذشت که علت مرگ او در منابع 'او در لشگرکشی ناموفق به آذربایجان، اسیر اوزون حسن گردید و در ۸۷۳ ه.ق کشته شد.' ذکر شده است.