صخره‌نوردی
صخره‌نوردی یا سنگنوردی یک رشته ورزشی است که طی آن ورزشکار با استفاده از وسایل و تجهیزات مخصوص و با داشتن مهارت‌های ویژه، از یک سطح عمودی ناهموار بالا می‌رود و موانع را پشت سر می‌گذارد تا به نقطه مخصوصی برسد.
صخره‌نوردی امروزه هم در طبیعت و بر روی صخره‌های طبیعی و هم در سالن‌های ورزشی و روی صخره‌های شبیه‌سازی شده انجام می‌شود.
این رشته ورزشی هم‌اکنون یک ورزش رسمی در سراسر جهان است و رویدادهای مختص به خود را دارد که در فواصل زمانی مشخص برگزار می‌شوند.
لازمه فعالیت در ورزش صخره‌نوردی، قدرت بدنی بالا، انعطاف‌پذیری و چابکی قابل قبول و همچنین قدرت ذهنی و تصمیم‌گیری زیاد است.
تجهیزات اصلی مورد نیاز در صخره‌نوردی عبارتند از:
کارابین
کلنگ مخصوص
کفش مخصوص
این تجهیزات بسته به تندی شیب و ارتفاع و شدت صعود و برخی عوامل دیگر متفاوت هستند.
تاریخچه
درمیان اسناد تاریخی مواردی دیده شده که قدمت صخره نوردی را به بیش از 200 سال قبل از میلاد در چین ارتباط می‌دهد. صخره‌نوردی و کوهنوردی در اروپا نیز از اوایل قرن نوزدهم رواج پیدا کرد.
درمجموع منشا و خاستگاه صخره‌نوردی و سنگ نوردی را به سه نقطه در جهان ارتباط می‌دهند:
- منطقه سنگ ماسه‌ای البه در جنوب شرقی آلمان
- دولومیتها در شمال ایتالیا
- قله و دریاچه دیتسریکت در انگلستان
تجهیزات و وسایل مخصوص صخره‌نوردی مانند کارابین و میخ‌های نرم آهنی در اوایل قرن بیستم اختراع شدند.
انواع صخره‌نوردی
صخره‌نوردی یا سنگنوردی در درجه اول به دو دسته صخره‌نوردی سالنی و صخره‌نوردی در طبیعت تقسیم می‌شود. جدای از این دسته‌بندی، صخره‌نوردی دارای زیرمجموعه‌های دیگری است که عبارتند از:
- بولدرینگ
- دیواره‌نوردی
- صعود سنتی
- صعود اسپورت
- درای‌تولینگ یا صعود ترکیبی
در هر یک از این زیرمجموعه‌ها تجهیزات خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تجهیزات مورد نیاز در برخی از این رشته‌ها کم و محدود و در برخی دیگر بیشتر است. برخی نیز نیاز به تجهیزات خاصی ندارند.
این رشته‌ها علاوه بر تعداد و نوع تجهیزات در نوع صعود، شدت درگیری بدن هنگام صعود، دشواری و چالش مسیر، جنس دیواره یا صخره و... نیز با هم تفاوت دارند.
در صخره‌نوردی طبیعت، مسائلی مانند باد، بارندگی، دمای هوا و... نیز بر کیفیت کار ورزشکاران تاثیر می‌گذارد.
امروزه صخره‌نوردی سالنی به این دلیل که دسترسی و ایمنی آن بهتر است، رواج بیشتری دارد.
صعود اسپرت
صعود اسپرت، عمومی‌ترین گرایش صخره‌نوردی است. در شاخه صعود اسپرت، سنگنوردی اسپرت از تجهیز رول بولت استفاده می‌شود که یک جای پای میانی روی سنگ‌ها ایجاد کرده و صعود آسان‌تر شود. صخره‌نورد در این روش از صخره‌نوردی، باید با روش‌های استفاده از طناب و گره‌ها آشنایی داشته باشد.
صخره‌نوردی سنتی
در صخره‌نوردی سنتی ورزشکار خودش مسیر را ایجاد می‌کند. در این شیوه، صخره‌نورد از ابزارگذاری استفاده می‌کند. مهمترین تجهیزات این شیوه، میخ و فرند و کیل است. استفاده از طناب نیز همانند دیگر روش‌ها در صخره‌نوردی سنتی اهمیت است.
صعود همزمان
صعود همزمان روشی از صخره‌نوردی است که به صورت سرعتی انجام می‌شود. در این حالت، دو صخره‌نورد در حالتی که با طناب به هم متصل هستند، صعود را به صورت همزمان آغاز می‌کنند. ورزشکاری که زودتر به انتهای مسیر صخره‌نوردی برسد، برنده رقابت خواهد بود.
تجهیزات
برخی از تجهیزات لازم برای سنگ نوردی:
- طناب
- کلاه ایمنی
- تبر مخصوص (در مسابقات یخ‌نوردی)
- قلاب و گیره
- هارنس
- کفش مخصوص صخره نوردی
- کرامپون
- اسلینگ صخره نوردی
- ابزار حمایت و فرود
- اسلینگ کامل یا کوئیک دراو
- گچ (برای کاهش خطر لیزخوردن به دستها مالیده می‌شود)
فواید
صخره‌نوردی فواید و آثار مثبت روحی و جسمی متعددی دارد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- افزایش قدرت عضلانی و افزایش قدرت سرپنجه‌ها
- افزایش انعطاف‌پذیری بدن
- سلامت قلب و عروق
- بهبود سیستم تنفسی
- تقویت قدرت تصمیم‌گیری
- چربی‌سوزی و کاهش وزن
- غلبه بر ترس‌ها به ویژه ترس از ارتفاع
- غلبه بر اضطراب و درمان افسردگی