صداپیشگی
صداپیشگی هنر ارائه صدا برای یک شخصیت یا انتقال اطلاعات به مخاطب با استفاده از صدای یک فرد است. به فردی که این کار را انجام می‌دهد، صداپیشه یا دوبلور گفته می‌شود. صداپیشگی به عنوان یک حرفه تخصصی دراماتیک در دنیا شناخته می‌شود که عمدتاً به دلیل پخش برنامه‌های نمایشی رادیو و نمایش‌نامه خوانی است.
گوینده یا "آناونسر" (Announcer) فردی است که به ارائه اطلاعات، اخبار، برنامه‌ها و پیام‌های مختلف از طریق رسانه‌های مختلف مانند تلویزیون، رادیو و اینترنت می‌پردازد. گویندگی یکی از مشاغل پرطرفدار و مهم در صنعت رسانه است که نیازمند مهارت‌های خاصی همچون صدای مناسب، فن بیان قوی و توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان است.[۱]
تاریخچه گویندگی
گویندگی به عنوان یک حرفه، همزمان با ظهور رسانه‌های جمعی مانند رادیو و تلویزیون در اوایل قرن بیستم شکل گرفت. اولین گویندگان رادیو در دهه ۱۹۲۰ معرفی شدند که وظیفه اصلی آن‌ها خواندن اخبار و اطلاع‌رسانی به مردم بود. با پیشرفت فناوری و گسترش رسانه‌ها، نقش گویندگان نیز پیچیده‌تر و متنوع‌تر شد و شامل حوزه‌هایی همچون اجرای برنامه‌های تلویزیونی، گزارش‌گری ورزشی و برنامه‌های زنده شد.
انواع گویندگی
نمونه‌هایی از صداگذاری شامل شخصیت‌های انیمیشنی، صداهای خارج از صحنه و صفحه و شخصیت‌های غیرقابل مشاهده در آثار مختلف مانند فیلم‌های بلند، فیلم‌های دوبله شده، انیمیشن‌ها، انیمه، سریال‌های تلویزیونی، بازی‌های ویدئویی، کارتون‌ها، مستندها، تبلیغات، کتاب‌های صوتی، نمایش‌های رادیویی، تئاتر، مجموعه‌های عروسکی و بازی‌های صوتی است. صداپیشگان همچنین در اعلامیه‌های از پیش ضبط شده که بخشی از زندگی روزمره در مناطقی مانند فروشگاه‌ها، آسانسورها، اتاق‌های انتظار و حمل و نقل عمومی هستند، شنیده می‌شوند. در برخی موارد، صداپیشگان نقش آوازخوانی شخصیت‌های خیالی را نیز بر عهده دارند، اگرچه گاهی یک صداپیشه جداگانه برای آوازخوانی انتخاب می‌شود.
گویندگی شامل حوزه‌های مختلفی است که هر یک نیازمند مهارت‌ها و تخصص‌های خاص خود است. برخی از انواع گویندگی عبارتند از:
- گویندگی خبری: گوینده‌های خبری مسئول خواندن اخبار و گزارش‌های خبری به صورت زنده یا ضبط‌شده هستند. آن‌ها باید توانایی خواندن سریع و دقیق اخبار، داشتن صدای مناسب و توانایی حفظ آرامش در مواقع اضطراری را داشته باشند.
- گویندگی ورزشی: گویندگان ورزشی به توصیف و گزارش مسابقات ورزشی می‌پردازند. این نوع گویندگی نیازمند دانش گسترده در مورد ورزش‌های مختلف، توانایی تحلیل و تفسیر بازی‌ها و ایجاد هیجان در مخاطبان است.
- گویندگی تبلیغاتی: گویندگان تبلیغاتی به خواندن متن‌های تبلیغاتی برای تلویزیون، رادیو و اینترنت می‌پردازند. صدای دلنشین، توانایی جذب مخاطب و انتقال پیام تبلیغاتی به صورت مؤثر از مهارت‌های ضروری در این حوزه است.
- گویندگی برنامه‌های تلویزیونی و رادیویی: گویندگان این برنامه‌ها به اجرای برنامه‌های مختلف مانند برنامه‌های تفریحی، آموزشی، مستند و گفت‌وگوهای زنده می‌پردازند. این نوع گویندگی نیازمند توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مهمانان و مخاطبان، مدیریت زمان و داشتن اطلاعات گسترده در زمینه‌های مختلف است.
مهارت‌های مورد نیاز برای گویندگی
گویندگی حرفه‌ای نیازمند ترکیبی از مهارت‌های فنی و شخصی است که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- صدای مناسب: داشتن صدایی دلنشین و قابل فهم یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های یک گوینده موفق است.
- فن بیان: توانایی بیان واضح و روان جملات و انتقال پیام به صورت مؤثر.
- دانش عمومی: آگاهی از مسائل روز و داشتن دانش گسترده در زمینه‌های مختلف برای اجرای برنامه‌های متنوع.
- توانایی حفظ تمرکز: گویندگان باید بتوانند در مواقع اضطراری و فشارهای کاری، آرامش و تمرکز خود را حفظ کنند.
- مهارت‌های ارتباطی: توانایی برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان و مهمانان برنامه.
تکنولوژی و گویندگی
پیشرفت فناوری تاثیرات زیادی بر حرفه گویندگی داشته است. ظهور اینترنت و رسانه‌های دیجیتال، گویندگی را از حالت انحصاری رادیو و تلویزیون خارج کرده و به حوزه‌های جدیدی مانند پادکست‌ها، وبینارها و استریم‌های زنده کشانده است. گویندگان امروزی باید با استفاده از نرم‌افزارهای مختلف و ابزارهای دیجیتال آشنا باشند و توانایی تولید محتوای چندرسانه‌ای را داشته باشند.
تأثیرات اجتماعی و فرهنگی
گویندگان نقش مهمی در اطلاع‌رسانی، آموزش و سرگرمی جوامع دارند. آن‌ها به عنوان پل ارتباطی بین رسانه‌ها و مردم عمل می‌کنند و می‌توانند تأثیرات زیادی بر فرهنگ عمومی و نگرش‌های اجتماعی داشته باشند. گویندگان معروف اغلب به عنوان الگوهای اجتماعی شناخته می‌شوند و می‌توانند در شکل‌دهی به نظرات و دیدگاه‌های عمومی نقش مهمی ایفا کنند.
صداپیشگی بر اساس کشور
بریتانیا
در بریتانیا، پخش صدای افراد مرتبط با خشونت در ایرلند شمالی از سال ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ ممنوع شد. اما تهیه‌کنندگان تلویزیونی با دوبله صدای صداپیشگان روی فیلم‌های هماهنگ از افراد ممنوعه، این قانون را دور زدند.
ایران
صداپیشگی در ایران به سه دسته تقسیم می‌شود:
- صداپیشگی بر روی فیلم‌های فارسی
به دلیل عدم وجود امکانات ضبط همزمان صدا در زمان فیلمبرداری، صداپیشگان به جای بازیگران فیلم صحبت می‌کنند. اگرچه این نوع صداپیشگی مربوط به گذشته است و اکنون با پیشرفت امکانات، صدای بازیگران همزمان ضبط می‌شود، اما همچنان گاهی از صدای صداپیشگان به جای صدای اصلی استفاده می‌شود.
- صداپیشگی بر روی انیمیشن‌های ایرانی
در ایران نیز مانند سایر نقاط دنیا، صداپیشه‌ها به جای شخصیت‌های انیمیشن صحبت می‌کنند.
- صداپیشگی بر روی فیلم‌های غیر فارسی
بیشتر فعالیت صداپیشگان ایرانی در زمینه دوبله فیلم‌های خارجی است. در این صورت، زبان اصلی فیلم به فارسی ترجمه می‌شود و مدیر دوبلاژ با توجه به فضای فیلم و حرکت دهان بازیگران، جملات را تنظیم می‌کند و در نهایت صداپیشگان نقش خود را ایفا می‌کنند.
آمریکا
در تریلرهای فیلم و تبلیغات تلویزیونی و رادیویی، صداپیشگان معمولاً از طریق آژانس‌های صداپیشگی جذب می‌شوند. افراد مشهوری چون مل بلان، جون فورای، داوس باتلر، دان مسیک، فیل هریس، پل وینچل، دن کاستلانتا، بیل فارمر و بسیاری دیگر در این زمینه فعالیت کرده‌اند.
برترین گویندگان تاریخ
گویندگان بین‌المللی
- والتر کرانکایت (Walter Cronkite) یکی از معروف‌ترین گویندگان خبری آمریکایی بود که به عنوان چهره اصلی شبکه CBS News در دهه‌های 1960 و 1970 شناخته می‌شود. کرانکایت به دلیل صداقت، دقت و اعتماد عمومی به او، به عنوان "مورد اعتمادترین فرد در آمریکا" شهرت داشت. او رویدادهای مهمی مانند فرود آپولو 11 روی ماه و ترور جان اف. کندی را گزارش کرد.
- پیتر جنینگز (Peter Jennings) گوینده خبری کانادایی‌تبار، یکی از چهره‌های اصلی شبکه ABC News بود. جنینگز به مدت بیش از دو دهه به عنوان مجری برنامه خبری شبانه این شبکه فعالیت کرد و به دلیل گزارش‌های زنده و دقیقش در طول بحران‌های بین‌المللی شناخته شد.
- ادوارد آر. مورو (Edward R. Murrow) یکی از پیشگامان گویندگی رادیویی و تلویزیونی در آمریکا بود. او به دلیل گزارش‌های زنده از جبهه‌های جنگ جهانی دوم و برنامه‌های تلویزیونی مستندش مانند "See It Now" شهرت یافت. مورو به عنوان یکی از پایه‌گذاران روزنامه‌نگاری پخش زنده شناخته می‌شود.
گویندگان ایرانی
- مرتضی احمدی یکی از گویندگان و بازیگران برجسته ایرانی بود که به دلیل صدای گرم و منحصر به فردش شهرت داشت. او علاوه بر گویندگی در رادیو، در دوبله فیلم‌ها و سریال‌های مختلف نیز فعالیت کرد و به یکی از چهره‌های محبوب فرهنگ و هنر ایران تبدیل شد.
- ایرج گرگین از گویندگان برجسته و مجریان مشهور تلویزیون و رادیو ایران بود. او نقش مهمی در تاسیس و پیشبرد شبکه‌های رادیویی ایران ایفا کرد و به عنوان یکی از چهره‌های تاثیرگذار در عرصه رسانه‌های ایرانی شناخته می‌شود.
- بهروز رضوی یکی از گویندگان و مجریان مشهور رادیو و تلویزیون ایران است. او با صدای گرم و جذاب خود، در برنامه‌های مختلف خبری و فرهنگی فعالیت کرده و به دلیل دقت و جدیت در اجرای برنامه‌ها، به یکی از چهره‌های محبوب رسانه‌ای ایران تبدیل شده است.
- ژاله صادقیان از گویندگان باسابقه رادیو و تلویزیون است که در سال‌های اخیر با رادیو همکاری نداشته است و بیشتر در برنامه‌های شعر خوانی و ادبی تلویزیون و همچنین نریتوری تیزرهای رادیو و تلویزیونی فعّالیّت دارد.
- تورج نصر یکی از گویندگان برجسته و دوبلورهای معروف ایرانی است. او با صدای خاص و منحصر به فردش، در دوبله فیلم‌ها و سریال‌های مختلف نقش‌های بسیاری را اجرا کرده و به یکی از چهره‌های برجسته عرصه دوبلاژ و گویندگی تبدیل شده است.