اسماعیل قاآنی
اسماعیل قاآنی (زاده ۱۷ مرداد ۱۳۳۶) از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران است و از سال ۱۳۹۸ به‌عنوان فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران منصوب شده است. پیش از آن، از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۸ جانشین قاسم سلیمانی در فرماندهی این نیرو بود.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | اسماعیل قاآنی اکبرنژاد |
| وضعیت حیات: | نامشخص |
| تاریخ تولد: | ۱۷ مرداد ۱۳۳۶ |
| محل تولد: | مشهد، ایران |
| ملیت: | ایرانی |
| پیشه: | نظامی |
| پست: | سرتیپ پاسدار سپاه پاسداران |
| اطلاعات | |
|---|---|
| سازمان: | سپاه پاسداران انقلاب اسلامی |
| نهاد: | نیروی قدس سپاه پاسداران |
| محل خدمت: | ایران |
| رسته: | نیروی زمینی سپاه پاسداران - نیروی قدس سپاه پاسداران |
| سمت: | فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران |
| درجه: | سرتیپ پاسدار |
| شروع : | 1358 |
| عملیات: | شورش کردها در ایران جنگ ایران و عراق جنگ داخلی سوریه جنگ با داعش |
| افتخارات: | مشارکت در عملیات‌های کلیدی سپاه پاسداران مجروحیت در جنگ ایران و عراق |
قاآنی فعالیت‌های نظامی خود را از سال ۱۳۵۸ با پیوستن به سپاه پاسداران آغاز کرد. در دوران جنگ ایران و عراق، اسماعیل قاآنی به‌عنوان یکی از فرماندهان برجسته، ابتدا فرمانده لشکر ۲۱ امام رضا از سال ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۶ بود و سپس از ۱۳۶۶ تا پایان جنگ، فرماندهی لشکر ۵ نصر را برعهده داشت. علاوه بر این، اسماعیل قاآنی بین سال‌های ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶ به‌عنوان معاون اطلاعات ستاد مشترک سپاه (سازمان اطلاعات سپاه) فعالیت می‌کرد.
سردار قاآنی در حال حاضر تحت تحریم‌های ایالات متحده و بریتانیا قرار دارد.
زندگی شخصی و کاری سردار اسماعیل قاآنی
اسماعیل قاآنی با نام کامل اسماعیل قاآنی اکبرنژاد، در ۱۷ مرداد ۱۳۳۶ در شهر مشهد به دنیا آمد. اسماعیل قاآنی دوران کودکی و تحصیلات ابتدایی تا دیپلم را در همان شهر گذراند و سپس به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درآمد.
ورود اسماعیل قاآنی به سپاه پاسداران
پس از تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، قاآنی در سال ۱۳۵۸ و در سن ۲۱ سالگی به این نهاد پیوست. اسماعیل قاآنی برای گذراندن دوره‌های آموزشی نظامی از مشهد به تهران اعزام شد و دوره خود را در پادگان سعدآباد، که امروزه به پادگان امام علی تغییر نام داده است، به پایان رساند. پس از این آموزش‌ها، او به مشهد بازگشت و به‌عنوان نیروی کادری سپاه، فعالیت خود را ادامه داد.
حضور اسماعیل قاآنی در جنگ ایران و عراق
اسماعیل قاآنی در سال ۱۳۵۹ و با آغاز ناآرامی‌ها در کردستان به آن منطقه اعزام شد و به‌طور فعال در درگیری‌ها و عملیات‌های نظامی حضور یافت. پس از این دوره، اسماعیل قاآنی از ابتدای سال ۱۳۶۰ تا پایان جنگ ایران و عراق در استان خوزستان مستقر شد و در جبهه‌های جنوبی به فعالیت‌های نظامی خود ادامه داد.
در سال ۱۳۶۲، قاآنی به فرماندهی تیپ ۲۱ امام‌رضا منصوب شد و تا سال ۱۳۶۶ این مسئولیت را بر عهده داشت. در ادامه، از سال ۱۳۶۶ تا پایان جنگ، فرماندهی لشکر ۵ نصر را به دست گرفت و در این سمت نقش کلیدی در هدایت عملیات‌های نظامی سپاه ایفا کرد.
اسماعیل قاآنی پس از جنگ ایران و عراق
پس از پایان جنگ ایران و عراق، اسماعیل قاآنی توسط محسن رضایی، فرمانده وقت سپاه پاسداران، به سمت قائم‌مقامی واحد هشتم عملیات نیروی زمینی سپاه پاسداران در مشهد منصوب شد. اسماعیل قاآنی بیش از یک سال (۱۳۸۵ تا ۱۳۸۶) در سمت معاونت اطلاعات ستاد مشترک سپاه پاسداران فعالیت کرد. در سال ۱۳۸۶، قاآنی به جانشینی فرمانده نیروی قدس سپاه منصوب شد و این نقش را تا سال ۱۳۹۸ بر عهده داشت.
فرماندهی اسماعیل قاآنی نیروی قدس
پس از شهادت قاسم سلیمانی در ۱۳ دی ۱۳۹۸ به‌دست ارتش آمریکا، اسماعیل قاآنی با حکم سید علی خامنه‌ای به فرماندهی نیروی قدس سپاه پاسداران منصوب شد. خامنه‌ای او را از فرماندهان برجسته دفاع مقدس توصیف کرده و سلیمانی نیز در وصیت‌نامه‌اش به قاآنی اشاره کرده بود. سعید گلکار، استاد علوم سیاسی، معتقد است که برای رهبر جمهوری اسلامی، تعهد و وفاداری به سپاه و نظام در انتخاب فرمانده جدید اهمیت ویژه‌ای داشت.
روابط اسماعیل قاآنی با نیروهای مقاومت عراقی
در سال ۲۰۲۰، اسماعیل قاآنی برای هماهنگی در انتخاب نخست‌وزیر عراق به این کشور سفر کرد، اما دفتر آیت‌الله سیستانی درخواست نشست با وی را رد کرد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، قاآنی در دومین سفر خود به عراق مجبور به دریافت ویزا شد. برخلاف قاسم سلیمانی که مستقیماً به عربی با گروه‌های وابسته به ایران در عراق ارتباط برقرار می‌کرد، قاآنی نیازمند مترجم بوده و با این گروه‌ها آشنایی کمتری دارد.
تهدیدات آمریکا علیه اسماعیل قاآنی
رئیس گروه اقدام ایران در وزارت خارجه ایالات متحده تهدید کرد که اگر قاآنی همان سیاست‌های قاسم سلیمانی را در پیش گیرد و به اقدامات علیه آمریکایی‌ها دست بزند، سرنوشت مشابهی خواهد داشت. این اظهارات با واکنش‌هایی از سوی ایران و روسیه روبه‌رو شد. وزارت امور خارجه ایران تهدیدات را به‌عنوان افشای علنی تروریسم دولتی آمریکا توصیف کرد و سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز آن را غیرقابل قبول خواند.
موضع‌گیری درباره تحولات افغانستان
پس از اشغال مجدد افغانستان توسط طالبان، قاآنی برای پاسخگویی به سوالات نمایندگان مجلس ایران در خصوص موضع ایران به مجلس رفت. در این دیدار، وی تأکید کرد که امنیت جمهوری اسلامی در اولویت است و ایران باید به‌گونه‌ای عمل کند که نقشه آمریکا برای درگیر کردن ایران با جهان اهل سنت ناکام بماند. قاآنی همچنین اظهار داشت که ایران به دنبال راه‌حلی غیرنظامی برای بحران افغانستان است و تلاش دارد تمامی اقوام افغانستان در اداره کشور مشارکت داشته باشند.
شایعه ترور اسماعیل قاآنی
در چند نوبت، شایعاتی پیرامون ترور و سلامت اسماعیل قاآنی در رسانه‌ها منتشر شد. در آخرین شایعات، شبکه ۱۲ اسرائیل ادعا کرد که او در اکتبر ۲۰۲۴ در لبنان ترور شده است. غیبت او در نماز جمعه به امامت سید علی خامنه‌ای در تهران نیز به گسترش این شایعات افزود. با این حال، رسانه‌های نزدیک به قاآنی و سپاه پاسداران این شایعات را تکذیب کرده و از سلامت کامل او خبر دادند.
تحریم‌های اسماعیل قاآنی
اسماعیل قاآنی در ۲۷ مارس ۲۰۱۲ توسط دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده به‌عنوان یکی از افراد تحریم شده معرفی شد. تحریم‌های اعمال شده علیه او به دلیل نظارت وی بر بودجه‌های نیروی قدس و حمایت از متحدان منطقه‌ای ایران بود. در دوران دولت دونالد ترامپ، تحریم‌های جدیدی علیه سپاه پاسداران نیز اعمال شد که قاآنی را به دلیل فعالیت‌های مرتبط با حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی هدف قرار داد.
در ۳ اکتبر ۲۰۲۲، قاآنی در فهرست تحریم‌های کانادا قرار گرفت. این تحریم‌ها به دنبال اعتراضات گسترده پس از کشته‌شدن مهسا امینی و اقدامات دولت ایران علیه معترضان اعمال شد. همچنین، در ۱۴ دسامبر ۲۰۲۲، بریتانیا او و چند فرمانده ارشد دیگر سپاه را به دلیل همکاری با گروه‌های حماس و جهاد اسلامی فلسطین تحریم کرد. در ادامه، استرالیا نیز در ۲۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ او را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.
فعالیت و دیدگاه سیاسی اسماعیل قاآنی
قاآنی یکی از امضاکنندگان نامه تهدیدآمیز فرماندهان سپاه در جریان وقایع ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به محمد خاتمی، رئیس‌جمهور وقت، بود. او همچنین در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان معاون سفیر ایران به دیدار استاندار بامیان در افغانستان رفت و علت این دیدار، ساخت یک بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی در بامیان عنوان شد.
در یکی از سخنرانی‌هایش در سال ۱۳۹۳ علیه آمریکا و اسرائیل گفت که این کشورها توان همتراز شدن با قدرت نظامی ایران را ندارند و تأکید کرد که ایران از مردم فلسطین و غزه حمایت می‌کند. وی همچنین در فروردین ۱۳۹۶ بیان داشت که هدف ایران از دفاع از مسلمانان کشورهای اسلامی انجام وظیفه الهی است و این امر به امنیت داخلی کشور کمک کرده است.
در آبان ۱۳۹۹، اسماعیل قاآنی به‌صورت محرمانه به عراق سفر کرد. هرچند سخنگوی وزارت خارجه ایران این خبر را تکذیب کرد، ایرج مسجدی، سفیر ایران در عراق، تأیید کرد که این سفر با هماهنگی مقامات عراقی و با هدف تقویت روابط امنیتی و پیگیری برخی پرونده‌های اقتصادی انجام شده است.
همچنین وال‌استریت ژورنال گزارش داده که حدود ۵۰۰ نفر از شبه‌نظامیان حماس و جهاد اسلامی تحت نظر نیروی قدس و با حضور اسماعیل قاآنی در تهران آموزش‌های تخصصی و نظامی دیده‌اند.