موریس
موریس (فرانسوی: Maurice) با نام رسمی جمهوری موریس (انگلیسی: Republic of Mauritius)، کشوری جزیره‌ای در اقیانوس هند است که در حدود 2000 کیلومتری جنوب شرقی ساحل آفریقا، در شرق ماداگاسکار واقع شده است. این کشور شامل جزیره اصلی (به نام موریس)، رودریگز، آگاله و سنت برندون می‌باشد. جزایر موریس و رودریگز، همراه با جزیره مجاور رئونیون (یک بخش فراسوی فرانسه)، بخشی از جزایر ماسکارین هستند. پایتخت و بزرگترین شهر موریس، پورت لوئیس است که در جزیره اصلی موریس قرار دارد. این کشور مساحتی برابر با 2,040 کیلومتر مربع و منطقه اقتصادی انحصاری به مساحت 2,300,000 کیلومتر مربع دارد.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری موریس |
| پایتخت: | پورت‌لوئیس |
| زبان(های) رسمی: | انگلیسی، فرانسوی |
| دین(ها): | هندوئیسم 47.9%، مسیحیت 32.3%، اسلام 18.2% |
| حکومت: | حکومت متمرکز جمهوری پارلمانی |
| مساحت: | 2,040 کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 1,265,475 نفر (2019) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.796 |
| واحد پول: | روپیه موریس (MUR) |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی 4+ |
| پیش‌شماره تلفنی: | 230+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | MU |
| دامنه سطح‌بالا: | mu. |
تاریخ
بر اساس تنها نقشه بازمانده از کشف‌های پرتغالی‌ها به تاریخ 1502 به نام نقشه کانتینو، پذیرفته شده است که ملوانان عرب اولین کسانی بودند که این جزیره خالی از سکنه را در حدود 975 میلادی کشف کردند و آن را دینا آروبی نامیدند. در سال 1507، ملوانان پرتغالی از این جزیره خالی از سکنه بازدید کردند و سپس این جزیره با نام‌های پرتغالی سیرنه یا دو-سرن در نقشه‌های اولیه پرتغالی ها ظاهر شد.
یک ناوگان هلندی، تحت فرماندهی دریاسالار ون وارویک، در جایی که اکنون منطقه بندر بزرگ است فرود آمد و در سال 1598 این جزیره را تصرف کرد و نام این جزایر خالی از سکنه را به نام موریس، شاهزاده نارنجی تغییر داد. هلندی‌ها یک سلسله تلاش کوتاه مدت برای ایجاد شهرک دائمی در طول یک قرن با هدف بهره‌برداری از جنگل‌های آبنوس محلی، ایجاد تولید مداوم شکر و آراک با استفاده از قلمه‌های گیاه نیشکر وارد شده از جاوا همراه با بیش از سیصد برده مالگاشی صورت دادند و سپس این منطقه را رها کنند.
فرانسه در سال 1715 این جزیره خالی از سکنه را تصرف کرد و نام این جزیره را به "آیل دو فرانس" تغییر داد. در سال 1810، بریتانیا این جزیره را تصرف کرد و چهار سال بعد، تحت معاهده پاریس، فرانسه موریس و وابستگی‌های آن را به بریتانیا واگذار کرد. موریس مستعمره بریتانیا اکنون شامل رودریگز، آگاله، سنت برندون، مجمع الجزایر چاگوس و تا سال 1906، شامل سیشل نیز می‌شد. موریس و فرانسه بر حاکمیت جزیره تروملین اختلاف دارند. این معاهده نتوانست به طور خاص از آن نام ببرد. موریس به مستعمره اصلی تولیدکننده شکر امپراتوری بریتانیا تبدیل شد و تا استقلال در سال 1968، یک مستعمره مبتنی بر کشتزار عمدتاً شکر باقی ماند.
در سال 1965، بریتانیا مجمع‌الجزایر چاگوس را از قلمرو موریس جدا کرد تا قلمرو بریتانیایی اقیانوس هند (BIOT) را ایجاد کند. جمعیت محلی به زور اخراج شدند و بزرگترین جزیره آن، دیگو گارسیا، به ایالات متحده اجاره داده شد. دادگاه بین‌المللی قانون دریا، در حکم مربوط به اختلاف حاکمیت بین موریس و بریتانیا، دستور بازگرداندن جزایر چاگوس به موریس را صادر کرده است.
تبعید رضاشاه
در سال ۱۹۴۱ میلادی، رضاشاه پهلوی پس از استعفای اجباری از حکومت، توسط نیروهای بریتانیایی از بندرعباس به جزیره موریس تبعید شد و تا پیش از انتقال به ژوهانسبورگ آفریقای جنوبی در آنجا ماند.
جمعیت
با توجه به موقعیت جغرافیایی و گذشته استعماری، مردم موریس از نظر قومیت، فرهنگ، زبان و دین متنوع هستند. موریس تنها کشوری در آفریقا است که اکثریت هندو هستند. هندو-موریسی‌ها بخش عمده جمعیت را تشکیل می‌دهند ولی اقلیت‌های قابل توجه کریول، سینو-موریسی و فرانکو-موریسی نیز در این کشور زندگی می‌کنند.
سیاست و اقتصاد
دولت این جزیره به طور دقیق بر اساس سیستم پارلمانی وست مینستر مدل‌سازی شده است و موریس از نظر آزادی اقتصادی و سیاسی در رتبه خوبی قرار دارد و توسط شاخص دموکراسی اکونومیست به عنوان تنها کشور در آفریقا با دموکراسی کامل فهرست شده است. موریس در رتبه 72 (بالا) در شاخص توسعه انسانی قرار دارد و بانک جهانی آن را به عنوان یک اقتصاد با درآمد بالا طبقه بندی می‌کند. این کشور یکی از رقابتی‌ترین و توسعه‌یافته‌ترین اقتصادهای منطقه آفریقا است. این کشور یک دولت رفاهی است. دولت مراقبت‌های بهداشتی جهانی رایگان، آموزش رایگان تا سطح سوم و حمل و نقل عمومی رایگان برای دانش‌آموزان، سالمندان و معلولین ارائه می‌دهد. موریس به طور مداوم به عنوان صلح‌آمیزترین کشور در آفریقا رتبه بندی می‌شود.
حیات وحش
موریس همراه با سایر جزایر ماسکارین به دلیل تنوع زیستی گیاهان و جانوران خود با بسیاری از گونه‌های منحصر به فرد بومی این کشور شناخته شده است. جزیره اصلی تنها زیستگاه دودو بود که به همراه چندین گونه پرنده دیگر، پس از سکونت انسان منقرض شد. سایر حیوانات بومی، مانند طوطی پژواک، شاهین موریس و کبوتر صورتی، باقی مانده‌اند و تحت تلاش‌های مداوم و موفقیت‌آمیز حفاظت قرار دارند.