بندرعباس
بندرعباس یکی از بنادر بزرگ ایران است که مرکز استان هرمزگان و شهرستان بندرعباس محسوب می‌شود. وسعت آن ۲۷۳۱۶ کیلومتر مربع است. به عبارتی بندرعباس یکی از کلان شهرهای جنوب ایران و قطب اقتصادی کشور است.
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | ایران |
| استان: | هرمزگان |
| شهرستان: | بندرعباس |
| بخش: | مرکزی |
| نام(های) پیشین: | بندر گمبرون، گامرون، جرون، بندر مبارکه عباسی |
| جمعیت: | ۶۱۴٬۵۹۹ نفر |
| تراکم جمعیت: | ۷۴۱۷٫۵ در هر کیلومتر مربع نفر بر کیلومتر مربع |
| مساحت: | ۱۲۵ کیلومتر مربع |
| ارتفاع: | صفر تا ۲۰ متر |
| شهردار: | مهدی نوبانی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | ۰۷۶ |
| میانگین دما: | ۲۶/۵ |
| میانگین بارش: | ۱۷۲٬۴ میلی‌متر |
بندر شهید رجایی که در این شهر قرار گرفته است، وسیع‌ترین و بزرگ‌ترین بندر کانتینری ایران بشمار می‌رود. در گذشته به آن بندر گمبرون نیز گفته می‌شد که پس از لشگرکشی شاه عباس یکم و بیرون کردن پرتقالی‌ها از خاک ایران به بندرعباس تغییر نام یافت.
بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر که در این شهر قرار گرفته‌اند، نقطه اتکای اقتصادی ایران جهت جابجایی کالا می‌باشند و همچنین به دلیل وجود کارخانه‌های بسیار و بزرگ صنعتی، بندرعباس به شهری مهم در زمینه بازرگانی و صنعت در کشور و منطقه تبدیل شده است.
نزدیک‌ترین شهر به بندرعباس شهر قشم (مرکز جزیره قشم) با حدود ۲۸ کیلومتر می‌باشد. فاصله بندرعباس تا تهران ۱۳۳۳ کیلومتر است.
جمعیت
براساس سرشماری که در سال 1395 صورت گرفته است جمعیت بندرعباس ۵۲۶٬۶۴۸ نفر بوده است، که قطعا جمعیت بندرعباس در طی سال‌های اخیر بالاتر رفته و در حدود 650 هزار نفر برآورد می‌شود.
ارتفاع از سطح دریا
ارتفاع بندر عباس از سطح دریا در بخش‌های مختلف متفاوت می‌باشد و از 0 تا 20 متر در نواحی مختلف متغیر است.
آب و هوا
این شهر دارای آب و هوای گرم و مرطوب است و از نیمه آبان تا نیمه فروردین آب‌وهوای آن بسیار مطبوع و خوشایند است؛ اما در ماه‌های اردیبهشت و خرداد هوا خشک و در ماه‌های تیر تا مهر دارای آب و هوای مرطوب است. دمای هوای این شهر در گرم‌ترین روزهای سال به ۵۲ درجه و در سردترین روزهای آن به ۲ درجه سانتی‌گراد می‌رسد. میانگین بارش نیز در حدود ۲۰۰ میلی‌متر در سال است.
زبان
اهالی بندرعباس به گویش بندری صحبت می‌کنند که یکی از گویش‌های زبان فارسی است و ویژگی‌های فارسی کهن را تا کنون حفظ کرده‌است؛ اما از سوی دیگر به خاطر روابط بازرگانی با کشورهای دیگر، شماری از وام‌واژه‌های اروپایی (مانند تاوال، از واژه towel انگلیسی به معنی حوله)، عربی و هندی نیز در آن دیده می‌شود.
دین و مذهب
بیشتر مردم بندرعباس پیرو اسلام و مذاهب شیعه و سنی هستند.
اقتصاد
بندر عباس به عنوان بزرگ‌ترین بندر ایران شناخته می‌شود و به دلیل موقعیت جغرافیایی مناسب بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر به منطقه ویژه اقتصادی معادن، فلزات، کشتی‌سازی و صادرات و واردات کالا تبدیل شده است. مردم این شهر از طریق ماهیگیری، کشاورزی (کشت خرما، تنباکو، انبه، نارنگی و مرکبات)، تجارت و تولید صنایع دستی، امرار معاش می‌کنند.
جاذبه‌های گردشگری
سواحل بندرعباس
همسایگی بندرعباس با دریا سبب شده تا سواحل این شهر از مکان‌های دیدنی مهم و پر طرفدار آن باشند. ساحل سورو در غرب این شهر یکی از معروف‌ترین‌ها می‌باشد و از بهترین مکان‌ها جهت پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری به شمار می‌رود. بوستان‌های ساحلی دولت و ولایت نیز از سواحل زیبای شهر به شمار می‌روند.
عمارت کلاه فرنگی
عمارت کلاه فرنگی قدیمی‌ترین بنای تاریخی بندرعباس است و دارای قدمتی بالغ بر 3 قرن است. این بنا توسط هلندی‌ها احداث شد و زمانی تجارتخانه آن‌ها بود. طبقه همکف برای نگهداری کالا و طبقه دوم برای تشکیلات اداری و سکونت استفاده می‌شد.
معبد هندوها
این جاذبه که با نام پرستشگاه بُتِ گوران نیز شناخته می‌شود، در مرکز شهر قرار دارد. این ساختمان در ۱۲۶۷ خورشیدی توسط تجار هندی ساخته شد و هزینه ساخت آن را از جمع‌آوری هدایای هندوها تامین کردند. طرح این بنا تداعی کننده معماری پرستش‌گاه‌های هندی است.
حمام گله‌داری
این بنا که امروزه به عنوان موزه مردم‌شناسی استان هرمزگان فعال است، دومین حمام در بندرعباس بوده است. این حمام در دوره قاجار و توسط تاجری به نام شیخ احمد گله‌داری ساخته و وقف مسجد محل، معروف به مسجد گله‌داری شد.
موزه مردم‌شناسی خلیج فارس
این موزه به عنوان بزرگ‌ترین موزه هرمزگان شناخته می‌شود. در این موزه می‌توانید اشیای تاریخی زیادی را ببینید و در آن بخش‌هایی از وقایع تاریخی و فرهنگ مردم استان هرمزگان همچون بازار سنتی، آزادسازی قلعه هرمز و شیوه صید، بازسازی شده است.
چشمه آب گرم گنو
یکی از دیدنی‌های طبیعی بندرعباس، چشمه آب گرمی در 34 کیلومتری شمال شرق این شهر است. آب چشمه گنو از آب‌های گوگردی خیلی گرم و دارای کلر و سولفات است و افراد زیادی را برای بهره‌مندی از خواص ویژه‌اش به سوی خود می‌کشاند. از دیگر چشمه‌های آب گرم در حوالی بندرعباس می‌توان به این موارد اشاره کرد: چشمه آب گرم خورگو، چشمه آب گرم سرخاء، چشمه آب گرم کشکوئیه، چشمه آب گرم نیان و چشمه آبگرم چستانه.
بازار ماهی‌فروشان
از دیگر دیدنی‌های بندرعباس، به بازار ماهی فروشان بندر عباس می‌توان اشاره کرد. بازاری که در ساحل بندرعباس و بلوار صیادان، مشاهده می‌شود. در ابتدای بازار ماهی‌فروشان وارد فضای سرپوشیده‌ای خواهید شد که می‌توانید ماهی‌فروشانی را ببینید که به فروش ماهی می‌پردازند. حالا با دیدن انواع ماهی‌های تازه و خوش‌طعم، رغبت بیشتری به خرید این ماهی‌ها پیدا می‌کنید. همچنین فروش بازار ماهی‌فروشان، از ساعت ۷ صبح تا ۱۰ شب ادامه خواهد داشت. حتی از آبزیان می‌توان غیر از ماهی، به میگو و خرچنگ نیز اشاره داشت که در بازار عرضه می‌شود. بازار جدید ماهی‌فروشان در نمایی که آمیزه‌ای از متد مدرن و سنتی، رخ‌نمایی می‌نماید و رعایت قواعد بهداشتی قابل مشاهده است. تنوع ماهی در دریای خلیج‌فارس، نظیر هوور، حلوا، شوریده، سنگسرو … از نکات جالب این بازار است.
رسوم و سنت‌ها
مراسم عروسی
یکی از آداب و رسوم عروسی در بندرعباس، حنابندان است. در این مراسم زنان در شب حنابندان دستانشان را در ظرف حنایی آغشته می‌کردند و دور تا دور مراسم می‌گردانند و رنگ می‌کنند.
مراسم قبله دعا
این مراسم برای بارش باران برگزار می‌شود و در طی آن، ابتدا کودکان به صورت دسته جمعی در کوچه و بازار راه می‌روند و یک صدا شعری محلی که مربوط به این آیین است را می‌خوانند و از شنوندگان هدیه می‌گیرند. مردم هم بدین وسیله، از مکان و زمانی که قرار است در آن مراسم قبله دعا برگزار شود، مطلع می‌شوند. در این مراسم مردم روزه می‌گیرند، نماز می‌خوانند، دعا می‌کنند و با پختن نذری و پخش آن در بین فقرا از خدا طلب بارش باران می‌کنند.
مراسم زنبیل‌گردان
این مراسم مختص کودکانی است که تا سن دو سالگی، هنوز راه نیفتاده‌اند. در این مراسم پدر و مادر کودک جمعی از فرزندان همسایه را دعوت می‌کنند. سپس فرزندشان را درون زنبیلی که از برگ درخت نخل بافته شده، قرار می‌دهند و دیگر کودکان هم زنبیل را گرفته و شعر می‌خوانند تا وی زودتر راه بیفتد.
مراسم زار
مراسم زار از آفریقا وارد این منطقه شده است. به اعتقاد مردم بندرعباس، فرد بیمار به علت ورود یک باد فرازمینی به بدنش بیمار شده و این مراسم برای بهبودی وی انجام خواهد شد. این بیماران که توسط پزشک درمان نمی‌شوند، باید به مسئول برگزاری مراسم مراجعه کرده تا او را هفت روز قبل از شروع مراسم قرنطینه کنند. مسئول برگزاری این مراسم، مامازار یا بابازار نام دارد.
اصل مراسم با حضور بهبودیافتگان، فرد بیمار و مامازار یا بابازار برگزار می‌شود. در طی مراسم موسیقی خاصی نواخته می‌شود و مامازار یا بابازار با اعمالی نظیر حرف زدن با جن و ضربه زدن به او، بیماری را از بدن وی خارج می‌کند.
غذاهای سنتی
به عنوان معروف‌ترین غذاهای این شهر می‌توان هواری، قلیه ماهی و قلیه میگو را نام برد. این غذاها در جنوب و به خصوص بندرعباس با ادویه‌های مخصوص درست شده که طعمی بی‌نظیر دارند. میان وعده‌هایی که به تمامی مسافران و گردشگران به این شهر توصیه می‌شود، نان با سوراغ و مَهیاوه یا نخود و باقله داغ است. به عنوان دیگر غذاهای محلی این منطقه می‌توان به مواردی چون مهیاوره، برنج دیشو، زیبون، موفلک، بلالیت و عنکاس یا ماهی مرکب اشاره کرد.
صنایع دستی
چنته
چنته از صنایع دستی و سوغات بندر عباس به شمار می‌آید که توسط زنان این منطقه و بر روی دارهای زمینی بافته می‌شوند. چنته شامل اشکال هندسی و ذهنی متنوعی می‌باشد. این صنایع دستی زیبا با صدف‌های دریایی و منگوله‌های رنگارنگ تزیین می‌شوند و غالباً از آن برای تزیین کپرها استفاده می‌کنند. چنته‌ها از سوغات محبوب بندرعباس به شمار می‌آیند.
گلابتون دوزی
گلابتون که نوعی زردوزی در قدیم بوده است، یکی از زیباترین صنایع دستی سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان است که جلوه‌ی بسیار خاصی دارند. امروزه گلابتون دوزی دیگر مانند قدیم با نخ‌های نازک از جنس طلا بافته نمی‌شوند، اما هنوز هم نقش و طرح طلایی بر روی پارچه‌های رنگی این هنر را منحصر به فرد می‌سازد.
بادله دوزی
بادله دوزی یکی از صنایع دستی بندرعباس می‌باشد که با نخ‌های ابریشمی دوخته می‌شوند.
صنایع دستی حصیری
به دلیل وجود نخل‌های خرما در بندرعباس، مردم صنایع دستی زیادی با حصیر این درختان می‌سازند. لوازمی متنوع از وسایل کاربردی آشپزخانه تا سبد‌های تزیینی که همه کیفیت بالا و زیبایی خیره‌کننده‌ای دارند.
فرودگاه بندرعباس
فرودگاه بندرعباس امروزه در بخشی از بیمارستان شهید محمدی واقع است و فرودگاهی با پروازهای داخلی و خارجی می‌باشد. باید دانست فاصله این فرودگاه بین‌المللی تا مرکز شهر، معادل ۵.۸ کیلومتر است. دریچه ورود و خروج کالا با توجه به منطقه استراتژیک این شهر بندری، از طریق این فرودگاه صورت می‌پذیرد. حتی فرودگاه را در ورود و خروج مسافران فعال می‌بینید و به عنوان یکی از پررفت‌و‌آمدترین فرودگاه‌ها از آن یاد می‌شود.
فرودگاه بندرعباس، دارای دو ترمینال بوده که ترمینال یک، جهت استفاده پروازهای خارجی است. همچنین از طریق ترمینال دو نیز پروازهای داخلی انجام می‌گیرد. البته فرودگاه بندرعباس با کاربری عمومی و نظامی، دارای ۷ متر ارتفاع از سطح دریا می‌باشد.