کربلا
کَربَلا یا کربلای مُعَلّی از شهرهای زیارتی شیعیان در عراق است. شهادت امام حسین(ع) و یارانش در واقعه کربلا در سال ۶۱ قمری و قرار داشتن حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) اهمیت زیادی به این شهر نزد شیعیان داده است.
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | عراق |
| استان: | کربلا |
| شهرستان: | کربلا |
| نام(های) پیشین: | نینوا |
| جمعیت: | ۶۹۰٬۱۰۰ نفر (۲۰۱۴) |
| مساحت: | ۷۹ کیلومتر مربع (۳۱ مایل مربع) |
| ارتفاع: | ۲۸ متر (۹۲ پا) |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | ۴۰ ۰۹۶۴ |
پیشینه کربلا به قبل از اسلام و دوره بابلی برمی‌گردد. پس از فتوحات اسلامی قبائلی در اطراف کربلا و نزدیک رود فرات زندگی می‌کردند. پس از شهادت امام حسین و یارانش در واقعه عاشورا در دهم محرم و تدفین پیکر آنان در کربلا، شیعیان برای زیارت حرم امام حسین(ع) راهی کربلا می‌شدند. اهتمام شیعیان برای زیارت امام حسین(ع) و دیگر شهدای کربلا روند تبدیل کربلا به سکونت‌گاه شیعیان را فراهم کرد. از سده‌های دوم و سوم قمری، نخستین عمران و آبادانی در کربلا پایه‌ریزی شد. در دوره آل بویه اقدامات بسیاری برای توسعه عمران شهر کربلا صورت گرفت؛ اما بیشترین اهتمام برای توسعه کربلا به صفویه و قاجار برمی‌گردد.
اماکن زیارتی کربلا
وجود حرم امام حسین(ع) و حرم حضرت عباس(ع) شهر کربلا را در ردیف مهمترین شهرهای زیارتی برای شیعیان قرار داده است. حرم امام حسین محل دفن امام حسین(ع)، شماری از بنی‌هاشم و یاران امام است که در واقعه کربلا به شهادت رسیدند. زیارت حرم امام حسین(ع) همواره یکی از اعمال مورد توجه شیعیان بوده است. سفارش به زیارت امام حسین(ع) در برخی از روزهای خاص نظیر عاشورا، اربعین و نیمه شعبان، موجب شده بیشترین جمعیت زائران مربوط به این ایام باشد. در فقه شیعه، حرم و تربت امام حسین(ع)[۱] احکام خاصی دارد.
حرم امام حسین(ع)، بارها از سوی مخالفان شیعه از جمله خلفای عباسی و وهابیان تخریب شد. یکی از نخستین تخریب‌های حرم امام حسین(ع) در زمان متوکل و آخرین آن در سال ۱۴۱۱ق توسط حکومت بعث عراق در جریان انتفاضه شعبانیه صورت گرفت.
حرم حضرت عباس(ع) نیز در ۳۷۸ متری شمال شرقی حرم امام حسین(ع) قرار دارد. زائران کربلا علاوه بر زیارت امام حسین(ع)، حرم حضرت عباس(ع) را نیز زیارت می‌کنند. شیعیان در روز تاسوعا در حرم حضرت عباس عزاداری می‌کنند. در تقویم عزاداری شیعه روز تاسوعا منتسب به ابوالفضل‌العباس(ع) است.
شهر کربلا علاوه بر وجود حرم امام حسین(ع) و حضرت عباس(ع) اماکن زیارتی دیگر دارد که بیشتر آن به واقعه کربلا مربوط می‌شود. خیمه‌گاه، تل زینبیه و مرقد حر بن یزید ریاحی از آن جمله است. در نزدیکی حرم امام حسین(ع) دو مقام امام صادق(ع) و مقام امام زمان(ع) وجود دارد که در فرهنگ شیعه دارای احترام و زیارتگاه آنان است.
آیین‌ها و مراسمات
واقعه کربلا و قیام حسین تأثیرات فرهنگی را در جوامع شیعی داشته است. شهر کربلا خاستگاه بسیاری از پدید‌ه‌های فرهنگی متأثر از واقعه عاشورا است. پیدایش آیین‌های شیعی در کربلا نظیر مراسم عزاداری طویریج، زیارت اربعین و پیاده‌روی اربعین، ساخت حسینیه‌ها، ساخت مهر نماز و تسبیح از تربت کربلا و تعزیه از این موارداست.
زیارت اربعین
یکی از مراسم‌های مذهبی شیعیان زیارت اربعین در کربلا است. شیعیان از قرون نخستین بر اساس توصیه امامان معصوم توجه ویژه‌ای به زیارت اربعین داشته‌اند. بسیاری از شیعیان در عراق و برخی از شیعیان در ایران و سایر مناطق جهان برای حضور در اربعین حسینی، از نجف به صورت پیاده‌روی روانه کربلا می‌شوند. این مراسم به پیاده‌روی اربعین مشهور است. روز اربعین تجمع گسترده‌ای از عزادارانی که از شهرهای دور و نزدیک عراق و یا از سایر مناطق جهان در کربلا حاضر شدند، شکل می‌گیرد.
- ↑ <تربت امام حسین (ع) به چه معناست؟> برداشت شده در 1402/02/25