اربعین

اربعین که در زبان عربی به آن الأربعين می گویند در لغت به معنای چهلم می باشد و در اصطلاح اسلامی یک نوع مراسم مذهبی مخصوص شیعیان است که در روز 20 ماه صفر و دقیقا چهل روز بعد از روز عاشورا که در آن روز حسین ابن علی (ع) فرزند علی ابن ابی طالب (ع) و فاطمه زهرا (س)، امام سوم شیعیان به شهادت رسیده است در شهر کربلا برگزار می شود.

زائرانی که در پیاده روی اربعین خود را به کربلا می رسانند تا زیارت اربعین را انجام دهند.

امام حسین (ع) به همراه هفتاد و یک تن از یارانش در سال 61 هجری قمری در نبرد کربلا به دست سپاه عبید الله ابن زیاد به شهادت رسیدند. اربعین بزرگترین پیاده روی و راهپیمایی در سراسر جهان است که طبق آخرین آمار به دست آمده حدود 45 میلیون نفر در شهر کربلا برای شرکت در این مناسبت جمع شده اند.

نامگذاری

روز 20 ماه صفر که به روز اربعین شهرت دارد و دقیقا چهل روز بعد از شهادت حسین ابن علی می باشد، خانواده او یعنی کاروان اسرا، از شهر شام به سمت مدینه برگشتند و همان روزی است که جابر ابن عبدالله انصاری که از صحابی پیامبر اسلام (ص) بود از شهر مدینه به کربلا آمد تا قبر حسین ابن علی (ع) را زیارت نماید. او اولین شخصی بود که قبر امام حسین (ع) را زیارت نمود. در روز اربعین، زیارت حسین ابن علی (ع) مستحب می باشد.

چهل روز بعد از شهادت امام حسین (ع) در نزد امامان دارای ارزش آیینی بالایی است و طبق اعتقاداتی که از گذشته وجود داشته است، سر بریده این امام در چنین روزی به بدن او در شهر کربلا بازگشت. گذشت چهل روز از وفات مومن جزو اعتقادها و باروهای مسلمانان می باشد.

روز اربعین

اربعین از نظر شیخ مفید در مسارالشیعه و شاگرد او شیخ طوسی در مصابح المتهجد، زمان بازگشت خانواده امام حسین (ع) از شهر شام به شهر مدینه می باشد. طبق گفته‌های ایشان، اولین کسی که به زیارت قبر امام حسین (ع) رفت، جابر ابن عبدالله انصاری از صحابی محمد رسول الله (ص) بود. او در روز اربعین به شهر کربلا رسید و زیارت اربعین را به جای آورد.

ابراهیم آیتی نیز در این باره می نویسد که جابر بن عبدالله انصاری در روز 20 ماه صفر و دقیقا چهل روز پس از شهادت امام حسین (ع) به شهر کربلا وارد شد و سنت زیارت اربعین به دست او تاسیس گردید.

زیارت اربعین تنها درباره امام حسین (ع) است و هیچ تاریخچه را نمی توان برای اربعین و اعمال مربوط به آن تا قبل از وقوع حادثه عاشورا تصدیق نمود و این ویژگی و امتیاز فقط برای این امام به شمار می رود.

اجرای آیین اربعین در یکسری از دوره ها ممنوع شد و آخرین دوره مربوط به زمانی است که صدام حسین، رئیس جمهور وقت کشور عراق می باشد. حدود سی سال برگزاری این مراسم در دوره صدام حسین در کشور عراق ممنوع اعلام شده بود. بعد از حمله 2003 به کشور عراق، اجرای مراسم اربعین در آوریل سال 2003 در کل جهان گسترش پیدا کرد.

زیارت اربعین

روایات های مختلفی درباره اربعین امام حسین (ع) وجود دارد. یکی از این روایات آن است که امام حسن عسکری (ع) در یک روایت برای مومن پنج علامت را ذکر کردع اند که یکی از آن علامت ها، زیارت اربعین می باشد.

در یک روایت دیگر از جابر ابن عبدالله هنگامی که در فرات غسل کرد، پیراهنی تمیز با رایحه ای خوش پوشید و با پای برهنه به سمت سر حسین ابن علی (ع) رسید، او ایستاد و سه مرتبه ذکر الله اکبر را گفت و بیهوش افتاد و سپس زیارتی را خواند که مشابه زیارت امام حسین (ع) در نیمه شعبان بود و علامه مجلسی آن را در کتاب بحار الانوار آورده است.

در یک روایت دیگر که در تهذیب الاحکام صفوان از امام جعفر صادق (ع) آمده است، او گفته است که وقتی قسمت زیادی از روز برآمد این زیارت را بخوان که این همان زیارت مشهور اربعین است.

اربعین

در کشور ایران در روز اربعین تقریبا مردم همه شهرها به عزاداری می پردازند. از مراسم های خاصی که در این روز اجرا می شود می توان به روضه خوانی، زنجیرزنی و سینه زنی اشاره کرد. در این روز، بعد از پایان عزاداری در میان عزادارن غذا پخش می شود.

علاوه بر عزاداری، اکثر مردم کشور ایران در ماه‌های محرم و صفر آداب خاصی را رعایت می کنند، مثلا همچون زمان‌های گذشته تا دوماه رخت عزا را بر تن می کنند و یا اینکه هیچگونه مراسم شادی را برگزار نمیکنند.

بزرگترین گردهمایی سالانه

در سال های اخیر، پیاده روی اربعین که به منظور عزاداری برای امام حسین (ع) در روز اربعین صورت می گیرد، بزرگترین راهپیمایی و اجتماع در سراسر جهان شناخته شده است. طبق گزارش های به دست آمده، در سال 1394 هجری شمسی تعداد زائرانی که برای روز اربعین در شهر کربلا حاضر شدند به حدود 27 میلیون نفر رسید. این افراد در مدت ده روز وارد این شهر شده است و بعد از انجام زیارت از آن خارج می شوند.

میلیون ها نفر در پیاده روی اربعین که مسیر اصلی آن از نجف به کربلا می باشد، حدود سه روز پیاده روی می کنند و در مکان‌هایی که به آن ها موکب می گویند اسکان و پذیرایی می شوند.

اکثر زائران غیر عراقی برای انجام این پیاده روی مسیر نجف به کربلا را انتخاب می کنند. این مسیر حدود 80 کیلومتر است که آن را به مدت سه روز طی می کنند.