آئورت
آئورت (به انگلیسی: Aorta) یا بزرگ سرخرگ، سرخرگی بزرگی است که بطن چپ قلب متصل است و خون تصفیه شده را به تمامی بدن می‌رساند.
مهم ترین شاهرگ بدن آئورت است که خون را از بطن چپ قلب میگیرد و به تمام بدن می‌رساند. آئورت سه لایهٔ داخلی، میانی و خارجی دارد که از کلاژن، الاستین و عضلات صاف ساخته شده‌اند (این لایه‌ها در واقع سه بافت اصلی پیوندی، ماهیچه‌ای، و پوششی هستند).
در ابتدای محل خروج آئورت از بطن چپ، دریچه سینی شکلی (دریچه آئورت) قرار دارد که یک طرفه است و در هنگام انقباض بطن چپ باز و بعد از وارد شدن خون به آئورت بسته می‌شود و اجازه بازگشت خون از آئورت به بطن چپ را نمی‌دهد. دریچه سینی فاقد بافت ماهیچه‌ای است و جهت جریان خون، آن را باز و بسته می‌کند. (مشابه همین دریچه در ابتدای سرخرگ ششی و بطن راست وجود دارد).
مسیر آئورت
سرخگر آئورت پس از خروج از بطن چپ به سه قسمت آئورت صعودی، قوس آئورت و آئورت نزولی تقسیم بندی می‌شود. سرخرگهای تاجی (شریانهای کرونری) از ابتدای آئورت (بزرگ‌سرخرگ بالارو) منشأ گرفته و بنابراین اولین شریان‌هایی هستند که خون حاوی اکسیژن زیاد را دریافت می‌دارند. دو سرخرگ تاجی (چپ وراست) نسبتاً کوچک بوده و هر کدام کمتر از ۳ یا ۴ میلیمتر قطر دارند. وظیفه رگ‌های کرونری، تغذیه و خونرسانی به قلب می‌باشد.
از قوس آئورت ابتدا سرخرگ بازویی‌سری (براکیوسفالیک) راست جدا می‌شود که این سرخرگ خود به دو شاخه سرخرگ زیرترقوه‌ای (ساب‌کلاوین) راست و کاروتید مشترک راست تقسیم می‌شود. دومین سرخرگ اصلی که از آئورت جدا می‌شود سرخرگ کاروتید مشترک چپ و سومین سرخرگ، سرخرگ زیرترقوه‌ای چپ است.
ادامه آئورت پایین‌رو را در قفسه سینه بخش نزولی آئورت سینه‌ای (توراسیک) و در محوطه شکم آئورت شکمی می‌نامند. شریانهای بین دنده‌ای راست و چپ، برونشی و مری از آئورت سینه‌ای و شریانهای سلیاک، شریان مزانتریک فوقانی، سرخرگهای کلیوی، شریان مزانتریک تحتانی از آئورت شکمی جدا می‌شوند.
آئورت در انتهای مسیر خود به دو سرخرگ تهیگاهی مشترک (ایلیاک) راست و چپ منشعب شده و به اندام تحتانی خونرسانی می‌کند.
کارکرد
آئورت منبع اصلی تأمین خون برای کل بدن است، به استثنای ناحیه تنفسی ریه. آئورت به چندین بخش منشعب می‌شود که هر یک قسمت‌های خاصی از بدن را با خون تأمین می‌کند. شاخه‌های آئورت بالارونده قلب را تأمین می‌کنند، در حالی که شاخه‌های قوس آئورت سر، گردن و بازوها را تأمین می‌کنند. شاخه‌های آئورت نزولی قفسه سینه، به استثنای قلب و ناحیه تنفسی ریه، قفسه سینه را تأمین می‌کنند و شاخه‌های آئورت شکمی، شکم را تأمین می‌کنند. در نهایت، شریانهای ایلیاک مشترک، لگن و پاها را با خون تأمین می‌کنند.
بیماری‌های آئورت
آئورت می‌تواند توسط فرایند‌های مختلفی آسیب ببیند که معروف‌ترین آن‌ها آنوریسم، آترواسکلروز، آئورتیت، تروما و دایسکشن و ترومبوز است.
علائم بیماری های دریچه آئورت
برخی از نشانه‌ها و علائم بیماری دریچه آئورت عبارت است از:
· تنگی نفس حین انجام فعالیت‌های سنگین یا در حالت درازکش
· سرگیجه
· درد قفسه سینه
· صدای خس خس و صدای غیر طبیعی قلب
· ضربان نامنظم قلب
· خستگی یا ناتوانی در تحرک
· کاهش اشتها
· افزایش وزن
· غش کردن