بهداشت
بهداشت (به انگلیسی: hygiene) به مجموعه‌ای از کارها و اقداماتی گفته می‌شود که به منظور حفظ سلامتی، پیشگیری از گسترش بیماری‌ها و افزایش طول عمر صورت می‌گیرند. اهمیت بهداشت در دین اسلام هم مشاهده می‌شود و بسیاری از نکات بهداشتی در تعالیم دین اسلام به عنوان واجب یا مستحب، بیان شده‌اند.
بهداشت در زمان‌های مختلف
مردم از دیرباز تاکنون، با تکیه بر تجربیات و اعتقادات دینی یا خرافی خود، به گونه‌ای از بیمار شدن جلوگیری می‌نمودند.
در روم باستان
در این دوره، مردم بهداشت را به عنوان نماد سلامتی می‌شناختند و به منظور افزایش سلامتی، حمام‌های عمومی متعددی در شهرهای مختلف ساخته شدند. در روم باستان از ماساژ و کرم‌های معطر نیز استفاده می‌شد.
در ابتدای قرون وسطی
در این زمان استحمام در بین بیشتر مردم به عنوان پاک‌کنندۀ روح شناخته می‌شد اما به مرور زمان اعتقادات خرافاتی مانند اینکه آب، موجب بازشدن منافذ پوست و در نتیجه ورود بیماری‌ها به بدن می‌شود و درواقع چرک بدن، به عنوان لایۀ‌ای محافظتی در برابر بیماری‌ها عمل می‌کند، رواج یافت. در این دوره، مردم از شستن بدن خود به غیر از دست‌ها و صورت خود که مرتب شسته می‌شد، دست کشیدند و به منظور پنهان کردن بوی بد بدن، از عطرهای مختلف استفاده می‌کردند.
در دوران رنسانس
مردم برای جلوگیری از ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مثل سیفیلیس و طاعون، استفاده از آب را تا جای ممکن کاهش دادند و برای نظافت شخصی خود تنها از پارچه‌هایی خشک استفاده می‌کردند. این روند تا پادشاهی لویی شانزدهم ادامه داشت و در این دورۀ استفاده از آب، به تدریج متداول شد. در این دوره مردم می‌توانستند در خانه خود حمام داشته باشند هرچند که اولویت اصلی آن بیشتر استراحت و تفریح بود.
در قرن نوزدهم
در قرن نوزدهم استحمام لازمۀ رعایت بهداشت فردی شد و شستن دست و صورت با صابون اقدامی مهم به شمار رفت. در اواخر همین قرن، اکثر ساختما‌ن‌ها در اروپا، به حمام و دست‌شویی مجهز شده بودند. در قرن بیستم، ایجاد شبکه‌های فاضلاب زیرزمینی و تصفیه‌خانه موجب ارتقای سطح بهداشت عمومی در شهرها شد. در سال 1946 برای هماهنگی و ارتقای وضعیت بهداشت عمومی در سطح جهانی، سازمان جهانی بهداشت تأسیس یافت.
سطوح بهداشت
سازمان جهانی بهداشت، بهداشت را به سه سطح تقسیم بندی می‌کند:
پیشگیری سطح اول
این مرحله شامل مجموعه اقداماتی به منظور جلوگیری از بروز بیماری می‌باشد و این اقدامات موجب بالا رفتن میزان قدرت جسمی و روانی افراد جامعه و سالم‌تر شدن محیط زندگی می‌شود. این مرحله را می‌توان به دو مرحله «ارتقای بهداشت» و «حفاظت ویژه در مقابل وقایع بهداشتی و بیماری‌ها» تقسیم کرد. ارتقای بهداشت شامل آموزش همگانی بهداشت، بهبود رژیم غذایی بر اساس گروه‌های سنی، فراهم آوردن شرایط مناسب مسکن و تأمین تفریحات سالم می‌شود. حفاظت ویژه در مقابل وقایع بهداشتی و بیماری‌ها شامل روش‌هایی اختصاصی می‌شود که از بروز برخی بیماری‌ها جلوگیری می‌کند. از جلمه این روش‌ها می‌توان به تزریق واکسن (به منظور پیشگیری از ابتلا به سرخک، کزاز، سیاه‌سرفه، فلج اطفال و ...)، سمپاشی (برای مبارزه با پشه مالاریا)، استفاده از کپسول ویتامین آ (جلوگیری از ابتلا به شبکوری)، کم کردن گرد و غبار در معادن (برای پیشگیری از بیماری‌های ریوی)، مبارزه با آلودگی هوا و استعمال دخانیات به منظور پیشگیری از سرطان ریه، اشاره کرد.
پیشگیری سطح دوم
در این مرحله، بیماری به موقع تشخیص داده می‌شود و راه حل و درمان مناسب آن طرح می‌شود. این اقدامات برای جلوگیری از سیر بیماری به طرف مراحل پیشرفته، به‌وجود آمدن نقص و ناتوانی و سرایت بیماری به افراد سالم ضرورت دارد.
پیشگیری سطح سوم
در این مرحله هدف اصلی متوقف کردن سیر بیماری و جلوگیری از ناتوانی کامل یا حتی مرگ است. به عنوان مثال می‌توان به فیزیوتراپی برای بازگرداندن حرکت به یک عضو آسیب دیده و استفاده از عینک و سمعک اشاره کرد.
دسته‌بندی
بهداشت فردی
بهداشت فردی شامل پاکیزه نگه‌داشتن اعضای بدن و پیشگیری از بروز انواع بیماری‌ها می‌شود. از اقدامات موثر در بهداشت فردی می‌توان به شستشوی دست‌ها و کل بدن، تمیز نگه داشتن مو و ناخن و رعایت اصول پاکیزگی لباس و پوشش‌های فردی اشاره کرد.
بهداشت عمومی
بهداشت عمومی یا سلامت عمومی به معنای تأمین رفاه کامل جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی می‌شود. بهداشت عمومی علم پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقای سلامت و افزایش طول عمر بشر با استفاده از اقدامات سازماندهی شده مردمی و سازمان‌های دولتی و خصوصی است.
بهداشت مواد غذایی
یکی از شاخه‌های بهداشت، بهداشت عمومی است که هدف آن پیشگیری از آلودگی غذایی، گسترش بیماری‌ها و جلوگیری از مسمومیت غذایی است. در بهداشت غذایی، قوانینی برای آماده کردن و نگهداری مناسب مواد غذایی به شکلی امن و خوردن صحیح غذا بیان می‌شود.
بهداشت حرفه‌ای
بهداشت حرفه‌ای به بهداشت در محیط کار اشاره دارد. بهداشت حرفه‌ای با شناسایی، ارزشیابی و کنترل عوامل زیان‌آور در محیط کار، از بروز بیماری‌ها و عوارض زیان‌آور فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی و ارگونومیکی جلوگیری می‌کند.
بهداشت روانی
بهداشت روانی یا سلامت روان به وجود بهزیستی روانشناختی و عدم وجود بیماری روانی می‌پردازد. شخصی که عملکردش در سطح قابل قبولی از تنظیم عاطفی و رفتاری می‌باشد، دارای سلامت روان است.