بیماری اسهال
بیماری اسهال یا اسهال (در انگلیسی: Diarrhea) اسهال با مدفوع شل یا آبکی و غیرطبیعی شناخته می‌شود. بیشتر موارد اسهال آبکی، ناشی از باکتری، ویروس یا انگل است. اختلالات دستگاه گوارش می‌تواند باعث اسهال مزمن شود. اسهال یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جهان است. این وضعیت می‌توان خفیف، موقت یا مزمن باشد و زندگی شما را با مشکل مواجه کند.
انواع
- اسهال سبز
- اسهال سیاه
- اسهال زرد
- اسهال و استفراغ
- اسهال با سوزش
- اسهال صفراوی
علت
شایع‌ترین علل شناسایی شده در جهان برای اسهال حاد، باکتری‌های سالمونلا (Salmonella)، کمپیلوباکتر Campylobacter))، اشریشیا (Escherichia) و شیگلا (Shigella) هستند. در برخی از موارد، این بیماری را به نام اسهال مزمن عملکردی می‌شناسند، زیرا اگرچه همه‌ی اندام‌های دستگاه گوارشی سالم به نظر می‌رسند، امّا آن‌طور که باید عمل نمی‌کنند.
علائم
در اسهال علائم زیر دیده می شود:[۱]
علائم شدیدتر که در اسهال های جدی دیده می شود، عبارتند از:
پیشگیری
اقدامات کلیدی برای جلوگیری از اسهال عبارتند از:[۲]
- استفاده از آب آشامیدنی سالم
- استفاده از سرویس بهداشتی تمیز
- شستن دست با صابون
- واکسیناسیون روتاویروس
- تغذیه با شیر مادر برای شش ماه اول زندگی (در نوزادان و کودکان)
کم آبی بدن
اصلی‌ترین تهدید ناشی از اسهال، کاهش آب در بدن انسان است. زمانی این کم آبادی در بدن اتفاق می‌افتد که آب و الکترولیت‌ها (سدیم، کلرید، پتاسیم و بی‌کربنات) دفع شده در طول دوره اسهال، از طریق مدفوع رقیق، استفراغ، عرق، ادرار و تنفس جایگزین نشوند.
این کاهش آب در مقیاس سه سطح تقسیم‌بندی می‌شود.
1- بدون کم آبی (علائم کافی برای طبقه بندی به عنوان کم آبی یا کم آبی شدید نیست).
2- کم آبی بدن که با داشتن دو یا بیشتر از علائم زیر رخ می‌دهد:
- بی قراری، تحریک پذیری
- چشمهای گود رفته
- اشتیاق به نوشیدن
3- کم آبی شدید که با داشتن دو یا بیشتر از علائم زیر رخ می‌دهد:
- بی حالی/بی هوشی
- چشمهای گود رفته
- ضعیف یا عدم توانایی در نوشیدن
- آهسته برگشتن پوست پس از نیشگون گرفتن (≥2 ثانیه)[۳]
همه‌گیرشناسی
در هر سال حدود ۱٫۷ تا ۵ میلیارد مورد بیماری اسهال در جهان گزارش می‌شود که در کشورهای کمتر توسعه یافته، آمارها شیوع بیشتری را نشان می‌دهد. در این کشورها، کودکان به‌طور متوسط ۳ بار در طول هر سال درگیر بیماری اسهال می‌شوند. این بیماری از سال ۲۰۱۲، در سطح جهان، دومین عامل رایج مرگ و میر در کودکان زیر پنج سال است (۰/۷۶ میلیون یا ۱۱ درصد).
اپیزودهای مکرر اسهال نیز یکی از عوامل رایج سوء تغذیه در افراد زیر پنج سال شناخته می‌شوند. رشد فیزیکی و فکری ضعیف از دیگر مشکلات طولانی مدت این بیماری است.
اسهال مزمن
اگر اسهال بیش از دو هفته ادامه یابد، فرد دچار اسهال مزمن شده است. تشخیص اسهال مزمن به عهده پزشک است.