جشنواره کن
جشنواره کن (/kæn/; فرانسوی: Festival de Cannes)، یکی از معتبرترین جشنواره‌های سینمایی جهان است که هر ساله در شهر کن فرانسه برگزار می‌شود و در زمره‌ی باشکوه‌ترین رویدادهای سینمایی قرار دارد. این جشنواره با حضور فیلم‌های برجسته از ژانرهای مختلف سینمایی، از جمله مستند، به نمایش آثار جدید سینماگران از سراسر جهان می‌پردازد. جشنواره کن که در سال ۱۹۴۶ تأسیس شد، معمولاً در ماه مه و در کاخ‌های جشنواره و کنگره‌ها برگزار می‌شود و به‌عنوان مهم‌ترین ویترین سینمای اروپا و جهان شناخته می‌شود.
تاریخچه جشنواره کن
ایده برگزاری جشنواره کن به دهه ۱۹۳۰ و واکنش فرانسه به نفوذ دولت‌های فاشیست آلمان و ایتالیا در انتخاب فیلم‌های جشنواره ونیز برمی‌گردد. اولین دوره این جشنواره در سال ۱۹۳۹، هم‌زمان با آغاز جنگ جهانی دوم، در شهر کن برگزار شد. پس از جنگ، جشنواره با حمایت وزارت امور خارجه فرانسه در سال ۱۹۴۶ دوباره راه‌اندازی شد. از سال ۱۹۵۱، زمان برگزاری جشنواره به بهار منتقل شد و در سال ۱۹۵۵ نیز جایزه نخل طلا به عنوان جایزه اصلی این رویداد معرفی شد. با توسعه جشنواره در دهه‌های بعد، جشنواره کن به‌عنوان یک سازمان غیرانتفاعی ثبت شد و از سال ۱۹۷۲ به شکل کنونی‌اش درآمد.
بخش‌های جشنواره جشنواره کن
جشنواره کن شامل بخش‌های مختلفی است که هفت بخش اصلی آن عبارت‌اند از: بخش مسابقه، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه فونداسیون، هفته منتقدان، دو هفته کارگردانان و بازار فیلم. همچنین، در این رویداد، بخش‌های جنبی مانند "کلاسیک‌های کن" برای نمایش آثار تاریخی ترمیم شده نیز وجود دارد. هر ساله حدود ۴۰۰ فیلم در این جشنواره نمایش داده می‌شود و در دو بخش اصلی و فرعی با هم به رقابت می‌پردازند. جشنواره به دلیل حضور ستارگان سینما و مهم‌ترین تهیه‌کنندگان سینمای جهان، رویدادی خصوصی است و حضور در آن تنها با کارت دعوت ویژه امکان‌پذیر است.
نخل طلا
از سال ۱۹۳۹ تا ۱۹۵۴، جایزه بزرگ جشنواره کن به برندگان اهدا می‌شد، اما در سال ۱۹۵۴، هیئت داوران پیشنهاد دادند تا جایزه‌ی هر دوره با طراحی جدیدی از سوی هنرمندان معاصر ارائه شود. پس از بررسی طرح‌های مختلف، از سال ۱۹۵۵، جایزه نخل طلا به‌عنوان جایزه اصلی جشنواره جایگزین جایزه بزرگ شد. نماد نخل به دلیل ارتباط با شهر کن انتخاب شد و به عنوان بزرگترین افتخار این جشنواره به فیلم برگزیده اهدا می‌شود.
تأثیر و اهمیت جشنواره جشنواره کن
جشنواره کن با بودجه‌ای حدود ۲۰ میلیون یورو از حمایت‌های وزارت فرهنگ و شهر کن بهره‌مند می‌شود و هر ساله حدود ۲۰۰۰ فیلم بلند سینمایی از ۱۰۰ کشور جهان برای گزینش به نمایش درمی‌آیند. این جشنواره محلی مناسب برای تهیه‌کنندگان و شرکت‌های بزرگ فیلمسازی از سراسر جهان فراهم می‌آورد تا بتوانند فیلم‌های خود را معرفی و به بازار جهانی عرضه کنند.
برنامه‌های جشنواره کن
سازمان جشنواره فیلم کن در بخش‌های مختلف:
- بخش اصلی – رویداد اصلی جشنواره
- بیست فیلم برای رقابت نخل طلا، دیدار و پیش‌بینی در گراند تئاتر لومیر.
- جایزه برای کارهای نو و نگاهی نو – بیست فیلم از فرهنگ‌های دور و نزدیک، آثار اصلی و متفاوت در سالن دبوسی.
- خارج از مسابقه – دیدار و پیش‌بینی در تئاتر لومیر که جایزه آن رقابتی نیست.
- نمایش ویژه – انتخاب از طرف هیئت داوران فیلم با هویت مخصوص.
- سینه فونداسیون – ۱۵ فیلم کوتاه از سراسر جهان که عموماً توسط دانشجویان مدرسه‌های فیلم ساخته شده، توسط جشنواره انتخاب می‌شوند. این بخش هیئت داوری جداگانه دارد و سه جایزه به فیلم‌های برگزیده در سالن بونوئل اعطا می‌شود.
- فیلم کوتاه – در این بخش جایزه نخل طلایی فیلم کوتاه با رقابت ۱۰ در سالن بونوئل اهدا می‌شود. هیئت داوری آن همان هیئت داوری سینه فونداسیون است. همچنین گاهی نیز به عنوان تشویق یک فیلم کوتاه دیگر هم توسط هیئت داوری انتخاب می‌شود.
- بخش موازی – برنامه غیر رقابتی اختصاص یافته برای کشف جنبه‌های دیگری از سینما.
- کن کلاسیک – نمایش فیلم‌های آثار برجسته گذشته و بازسازی شده.
- همه سینمای جهان – این بخش ویترین شور و نشاط و تنوع سینما در سراسر جهان است که هر روز، با دعوت یک کشور با ارائه طیف وسیعی از ویژگی‌های جشن و فرهنگ منحصر به فرد، هویت و آثار فیلم اخیر صورت می‌گیرد.
- دوربین زرین – یکی از جایزه‌های جشنواره فیلم کن است که به بهترین فیلم برگزیده اعطا می‌شود و در زمان اختتامیه جشنواره توسط هیئت داوران مستقل ارائه می‌شود.
- سینما پلاژ – نمایش آثار منتخب کن کلاسیک در سالن سینمای روباز ساحلی که تمهیدی برای بردن فیلم‌های کن به میان عامه مردم محسوب می‌شد.
- دیگر بخش‌ها – در طول جشنواره کن.
- دو هفته کارگردانان – در سال ۱۹۶۸ هم‌زمان با اعتصاب‌های سراسری فرانسه که به لغو برگزاری جشنواره کن در آن سال انجامید آغاز به‌کار کرد. این بخش به رادیکال‌ترین بخش جشنواره کن مشهور است و به معرفی فیلم‌های بلند و کوتاه فیلمسازان جهان می‌پردازد.
- هفته منتقدان بین‌المللی - به‌عنوان قدیمی‌ترین بخش جنبی جشنواره کن در سال ۱۹۶۲ پایه‌گذاری شد و توسط انجمن منتقدان فیلم فرانسه اداره می‌شود. این بخش به معرفی و تحلیل آثار فیلمسازان جدید جهان می‌پردازد.
- انجمن سینمای مستقل و توزیع
- مناسبت‌ها
- مارشه دو فیلم – یا بازار فیلم کن، شلوغ‌ترین بازار فیلم در جهان است و از دیگر بخش‌های اصلی جشنواره کن به حساب می‌آید.
- شورت فیلم کرنر - بخش بازار مخصوص فیلم‌های کوتاه
- مستر کلاس – کلاس عمومی توسط فیلمسازان مشهور جهان.
- بزرگداشت – بزرگداشت و تجلیل یک هنرمند بین‌المللی با ارائه یک اثر فیلم‌های وی.
- شبکه تولید – فرصتی برای همکاری تولیدات بین‌المللی.
- نمایشگاه‌ها – هنرمندان، مجموعه حوادث مختلف و کارها.
- شصتمین سالگرد – رویداد برگزار شده از سال ۲۰۰۷.
هیئت داوران جشنواره فیلم کن
هیئت داوران جشنواره کن متشکل از هنرمندان بین‌المللی است که هر ساله برای انتخاب فیلم‌های برنده دعوت می‌شوند. داوران بر اساس شاخص‌های هنری و سابقه کارشان انتخاب می‌شوند و مسئولیت دارند تا برترین آثار را در بخش‌های مختلف شناسایی و جوایز جشنواره را اعطا کنند. هیئت داوران بخش فیلم‌های بلند، متشکل از یک رئیس و چندین شخصیت هنری برجسته است که جوایز بخش مسابقه فیلم‌های بلند را تعیین می‌کنند. در بخش‌های دیگر مانند سینه فونداسیون و فیلم‌های کوتاه نیز داورانی مستقل وظیفه انتخاب و اهدای جوایز را بر عهده دارند.
جوایز فیلم کن
پراعتبارترین جایزه توزیع شده در جشنواره فیلم کن نخل طلایی است که به بهترین فیلم تعلق می‌گیرد.
مسابقه
- نخل طلا
- جایزه بزرگ – جایزه بزرگ جشنواره
- جایزه هیئت داوران
- نخل طلایی فیلم کوتاه
- جایزه بهترین بازیگر زن
- جایزه بهترین بازیگر مرد
- جایزه بهترین کارگردان
- جایزه بهترین فیلم‌نامه
دیگر بخش‌ها
- جایزه نوعی نگاه – استعداد جوان، آثار خلاقانه و جسورانه
- جوایز سینه فونداسیون – فیلم‌های دانشجویی
- دوربین طلایی – بهترین فیلم جشنواره، از میان آثار برگزیده در میان گزینه‌های رسمی، دو هفته کارگردانان و هفته منتقدان بین‌المللی
جوایز نهادهای مستقل
- فیپرشی – فدراسیون بین‌المللی منتقدان فیلم
- جایزه دو هفته کارگردانان
- جایزه ولکان - اهدا شده به هنرمند فنی توسط سی اس تی
- جوایز هفته بین‌المللی منتقدان
- جایزه کلیسای جهانی
- جایزه فرانسوا شاله
- جایزه چشم طلایی - بهترین فیلم مستند
- جایزه شوپارد
- جایزه نخل سگ
- جایزه موسیقی متن کن
- نخل دگرباشی
- پیر آنژنیو اکسلنس