حسن یوسف

حُسن‌یوسف یا کولئوس (با نام انگلیسی: Coleus) و (نام علمی: Solenostemon) گونه‌ای از گیاهان گلدار از خانواده Lamiaceae و بومی جنوب شرق آسیا، استرالیا و بخش‌هایی از آفریقاست.

گیاه حسن یوسف

شرایط نگه داری
	خاک مورد نياز:
	خاک باغجه همراه با پرلیت
	نور مورد نياز:
	غیرمستقیم و متوسط
	دمای مورد نياز:
	۱۵ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد
	آبياري و رطوبت:
	آب فراوان

اطلاعات
فرمانرو:	گیاهان
شاخه:	گیاهان گل‌دار
رده:	دولپه‌ای‌های نو
راسته:	نعناسانان
تیره:	نعنائیان

این گیاه همیشه سبز و بوته‌ای که تنوع زیادی هم دارد، بیشتر به خاطر داشتن برگ‌های رنگارنگ و زیبا پرورش داده می‌شود. برگ‌ها در انواع گونه‌های گیاه حسن یوسف به قدری زیبا هستند که بیشتر پرورش دهندگان گیاهان زینتی گل‌ها را در همان ابتدای رشد از بین می‌برند.

مشخصات ظاهری

حسن یوسف گیاهی کوچک، راست قامت، یک ساله یا چند ساله با عمر کوتاه است. این گیاه ممکن است تا ۱ متر رشد کند. ساقه‌های گیاه حسن یوسف چهار وجهی و کم و بیش منشعب هستند. ساقه‌های جوان آبدار و گوشتی هستند؛ اما با افزایش سن گیاه شاخه‌های قدیمی‌تر چوبی و ترد می‌شوند. ریشه حسن یوسف کوتاه و پهن است. برگ‌های این گیاه پهن و تخم مرغی است که حاشیه برگ حالتی دندانه‌ای شکل دارد.

رنگ و شکل برگ‌ها در هر یک از گونه‌های گیاه حسن یوسف متفاوت است. برگ‌ها معمولا به رنگ‌های زرد، قرمز، بنفش، سفید، صورتی و نارنجی یا ترکیبی از همه آن‌ها مشاهده می‌شوند. گل آذین گیاه حسن یوسف معمولا اواخر تابستان یا در فصل پاییز در انتهای ساقه پدیدار می‌شود. گل‌ها زنگوله‌ای شکل هستند که در هر گونه به رنگ‌های سفید، سبز، شکلاتی، صورتی، بنفش و آبی دیده می‌شوند.

آیا حسن یوسف سمی است؟

این گیاهان برای انسان سمی نیستند اما گاهی اوقات ممکن است افراد به دلیل تماس دست با شیره آن دچار بثورات پوستی جزئی شوند. اسانس های استخراج شده از این گیاه برای سلامت حیواناتی مانند سگ و گربه مضر است. در صورتی که تعداد زیادی از برگهای آن توسط انسان یا حیوانات خورده شود، باعث اسهال یا استفراغ می‌شود. اما به طور کلی نگهداری این گیاه در کنار حیوانات خانگی یا کودکان منعی ندارد.

شرایط نگهداری گل حسن یوسف

دما

این گل به دمای معتدل در محیط نیاز دارد و بهترین دما برای آن، دمای بین ۱۵ الی ۲۵ درجه سانتی‌گراد است. هوای سرد باعث سرمازدگی آن و گرما موجب سیاهی ساقه و ایجاد قارچ می‌شود. توجه داشته باشید که حتما گیاه را در مکانی قرار دهید که تهویه هوا برای آن اتفاق بیافتد. در صورتی که از حسن یوسف در بیرون از خانه نگهداری می‌کنید، بهتر است در زمستان قبل از اینکه گیاه در اثر سرما آسیب ببیند، آن را به داخل ساختمان آورده و کنار پنجره با نور کافی بگذارید.

نور

گل حسن یوسف به نور مستقیم حساس است و باید از تابش مستقیم نور خورشید دور بماند. بهترین مکان برای قرار دادن حسن یوسف در خانه یا محل کار، در تراس جنوبی یا پنجره های رو به جنوب ساختمان است. نور کم باعث رشد علفی گیاه، زرد شدن و کم رنگ شدن برگ ها می‌گردد و نور غیر مستقیم متوسط تا زیاد برای آن بهترین گزینه است.

آبیاری

این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد و بهتر است قبل از آبیاری، خاک را با انگشت چک کنید و اگر خشک بود اقدام به آبیاری کنید. متاسفانه بزرگترین دشمن حسن یوسف آبیاری نادرست است و باید در زمستان و تابستان که اتاق تهویه‌ی مناسبی ندارد، از آبیاری زیاد پرهیز کنید. آبیاری بیش از حد سبب سیاه شدن ساقه ها و گرفتن قارچ می‌شود.

خاک مناسب گل حسن یوسف

خاک این گیاه باید زهکشی بالایی داشته و آب اضافی ناشی از آبیاری به راحتی از گلدان خارج شود. در صورتی که خاک سفت باشد، به دلیل خارج نشدن آن دائما مرطوب می ماند که این موضوع باعث پوسیدگی ریشه های گیاه و از بین رفتن حسن یوسف می شود.

می توانید از خاک باغچه و پرلیت برای این گیاه استفاده کنید اما حتما به زهکشی دقت ویژه ای داشته باشید.

کوددهی حسن یوسف

شما می توانید برای بهبود رشد گیاه در فصول رشد مانند بهار و تابستان گیاه را کوددهی کنید. برای کوددهی باید از کود هایی استفاده کنید که نیتروژن بالایی داشته باشند. دقت داشته باشید به هیچ عنوان در فصل پاییز و زمستان گیاه را کوددهی نکنید، زیرا در این فصول گیاه رشد چندانی ندارد و کوددهی باعث سوختگی ریشه های آن خواهد شد.

تعویض گلدان

معمولا این گیاه سالی یکبار نیاز به تعویض گلدان دارد، هر زمان که بیرون زدگی ریشه از انتها گلدان را مشاهده کردید به معنی آن است که زمان تعویض گلدان فرا رسیده است. دقت داشته باشید در زمان تعویض گلدان لازم نیست سایز گلدان جدید را بزرگ انتخاب کنید، زیرا حسن یوسف در گلدان های کوچک رشد بسیار بهتری دارد.

نکته: همیشه در زمان تعویض گلدان، خاک گیاه را تعویض کنید تا مواد مورد نیاز برای رشد در خاک تازه وجود داشته باشد و گیاه با مشکل کمبود مواد آلی و معدنی مواجه نشود.

هرس کردن

این گیاه رشد نسبتا سریعی دارد برای همین هر چند وقت یکبار باید آنرا هرس کنید تا فضای کافی برای رویش برگ های جدید آزاد شود. همانطور که در ابتدا گفته شد، این گیاه یکی از گیاهانی است که رشد علفی دارد برای همین هر چند وقت یکبار باید شاخه های بیش از اندازه بلند شده را قلمه بزنید و برگ های خشک و زرد شدن را جدا کنید. هرس کردن این گیاه کار بسیار ساده ای است و نیاز به داشتن مهارت خاصی نیست.

تکثیر گیاه حسن یوسف

تکثیر حسن یوسف از طریق قلمه زدن

با یک چاقوی تیز یک شاخه‌ی ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متری را جدا کنید. حتما ساقه را از زیر گره‌ی برگ در امتداد ساقه برش دهید و سپس تمام برگ‌ها را از نیمه‌ی پایینی قلمه جدا کنید.

انتهای ساقه را در یک ترکیب هورمون ریشه‌زایی فرو کنید و سپس آن را در مخلوط گلدان مرطوب بکارید تا حدی که خاک گره‌های برگ را بپوشاند.

گلدان را با یک کیسه‌ی پلاستیکی بپوشانید و اطمینان حاصل کنید که پلاستیک با قلمه‌ی حسن یوسف تماس ندارد.

سپس گلدان پوشیده با پلاستیک را در یک مکان روشن و گرم قرار دهید تا ریشه‌های جدیدی ایجاد شود. این فرآیند معمولا ۲ تا ۳ هفته زمان می‌گیرد.

پس از این مدت، پلاستیک را از روی گلدان بردارید و اجازه دهید گیاه به رشد خود در مکانی گرم و روشن ادامه دهد.

کاشت بذر

روش دوم برای تکثیر این گیاه از طریق کاشت بذر است. برای اینکار می‌توان بذر مناسب و اصلاح نژاد شده را تهیه کرده و در یک بستر کشت و محیط مناسب قرار داد. ترکیب پرلیت و کوکوپیت می‌تواند یک بستر مناسب برای جوانه زنی بذر‌های تازه کاشته شده باشد. برای نگهداری از این بذر‌ها تا زمان جوانه زنی نیاز است تا از طریق اسپری سطح بستر مرطوب شود. محل قرارگیری آن نیز دور از تابش مستقیم خورشید و در یک محیط روشن است. زمان جوانه زنی نیز حدود دو هفته طول می‌کشد.

انواع حسن یوسف

صدها رقم از گل حسن یوسف با رنگ‌ها، بافت برگ و الگوهای مختلف در دنیا وجود دارد.

حسن یوسف جادوگر (Wizard)

این گیاهان کوچک 30 تا 35 سانتی‌متری دارای ترکیب رنگ‌های منحصربفردی هستند و رشد آنها از دانه بسیار آسان است. این گونه‌ی گل حسن یوسف را می‌توان نمایشی خیره‌کننده از رنگ‌های متنوع و زیبا نامید.

حسن یوسف کُنگ (Kong)

این گونه از گل حسن یوسف دارای برگ‌های بزرگ 15 سانتی‌متری روی گیاهی به اندازه‌ی 60 سانتی‌متر است. این گیاه به نور مستقیم خورشید بسیار حساس است. معمولا لبه‌ی برگ‌های این گیاهان به رنگ سبز است و برگ‌ها نیز به رنگ قرمز، عنابی یا صورتی به سمت مرکز برگ تغییر می‌کند.

حسن یوسف اژدهای سیاه (Black Dragon)

این گونه‌ی غیرمعمول از گل حسن یوسف دارای برگ‌های سرخ شرابی و لبه‌های موجدار است و می‌تواند تا 45 سانتی‌متر ارتفاع رشد کند.

حسن یوسف پریمیوم سان (Premium Sun)

این ارقام گل حسن یوسف برای تحمل آفتاب کامل پرورش داده می‌شوند.

حسن یوسف فروی (Fairway)

این گونه از حسن یوسف مینیاتوری یا کوتوله است و تنها 15 تا 25 سانتی‌متر ارتفاع رشد می‌کند و برگ‌های آن نیز به طرح‌ها و رنگ‌های مختلف وجود دارد.

حسن یوسف آتشین (Volcano)

گونه‌ی حسن یوسف آتشین و هم‌خانواده‌های آن یعنی قرمز مخملی و Festive Dance همگی بخشی از خانواده‌ی حسن یوسف‌های رنگین‌کمانی هستند. این گونه‌ها دارای لبه‌ی برگ زرد مایل به سبز کم‌رنگ هستند و رنگ قرمز تیره‌تری باقی بخش‌های برگ را می‌پوشاند. این گیاهان به خاطر رنگ لبه‌ی توری خود شناخته می‌شوند و یکی از گونه‌های محبوب برای کاشت در باغچه‌ها هستند.

حسن یوسف فلوریدا سان رز (Florida Sun Rose)

این گونه‌ها با رنگ‌های نسبتا غیرمعمولی دارای لبه‌های صورتی کم‌رنک تا صورتی و مرکز بنفش تیره هستند که تقریبا رو به سیاهی می‌رود. اغلب این نوع گل حسن یوسف به رنگ‌های سبز، زرد یا قرمز نیز وجود دارد. فلوریدا سان رز معمولا به سمت بالا رشد می‌کند اما می‌توان آن را به صورت دنباله‌دار نیز پرورش داد.

حسن یوسف هندوانه‌ای (Watermelon)

برای لذت بردن از رنگ‌های شاد و زیبای تابستانه، می‌توانید یک گلدان حسن یوسف هندوانه‌ای را در حیاط خانه‌ی خود بکارید! حسن یوسف هندوانه دارای برگ‌هایی با لبه‌های سبز و مرکز قرمز پررنگ است و می‌تواند جلوه‌ی زیبایی برای باغچه و حتی به عنوان گیاه آپارتمانی داشته باشد.

مشکلات و بیماری‌ها و راه حل درمان

برگ‌های حسن یوسف رنگ خود را از دست داده‌اند.

نگهداری این گیاه زیبا در یک محیط تاریک و کم نور می‌تواند باعث بی‌رنگ شدن برگ‌ها شود. همچنین این گیاه رشد علفی خواهد داشت. بهترین مکان برای نگهداری گیاه حسن یوسف قرار دادن آن در نور مناسب است.

علت اینکه نوک برگ حسن یوسف به حالت سوخته درآمده است.

در صورتی که خاک گلدان غنی از مواد مغذی نبوده و از زهکشی مناسبی برخوردار نباشد، این گیاه دچار بیماری خواهد شد که در اثر آن نوک برگ به رنگ قهوه‌ای در می‌آید. در صورتی که غبارپاشی گیاه در هنگام تابش نور بر آن انجام شود، ممکن است نقطه‌های قهوه‌ای نیز روی برگ‌های آن ایجاد شود.

چرا گیاه حسن یوسف پژمرده شده است؟

این عارضه می‌تواند به دلایل مختلف ایجاد شود. عوامل بی‌حالی گیاه حسن یوسف گرما یا سرمای شدید، نور زیاد و یا نور کم، خشکی خاک یا آبیاری زیاد خواهد بود

علت اینکه گیاه برگ‌های خود را از دست می‌دهد

قرارگیری این گیاه در هوای سرد و یا آبیاری آن به شکلی نامناسب باعث ایجاد این مشکل شده است.

سیاه شدن ساقه حسن یوسف

آبیاری بیش از حد و تهیه نامناسب خاک گلدان موجب سیاه شدن ساقه حسن یوسف می شود.