خواب
خواب به معنای ناتوانی ارادی در کنترل کردن محیط فیزیکی و کم شدن و یا نبود سطح هوشیاری، تعلیق نسبی ادراک حسی و عدم فعالیت همه عضله های ارادی در موقع استراحت به صورتی که فعالیت ذهن و بدن تغییر نماید و برخی توهمات بینایی جایگزین تصاویر واقعی گردند.
در بین همه جانوران از جمله پستانداران، ماهی ها، پرندگان و... مراحل خواب و بیداری وجود دارد. خواب نقش مهمی در سلامت سیستم عصبی، سیستم ایمنی بدن، سیستم عضلانی و اسکلتی همه جانوران و انسان ها دارد. خواب یک حالت است که در برابر بیداری قرار دارد.
برخی انسان ها ممکن است به اختلالات خواب از جمله بدخوابی، بی خوابی، آپنه خواب، حمله خوابی و... دچار شوند و یا اینکه دچار خواب پریشی مانند راه رفتن در خواب، دندان قروچه، خروپف و... گردند. نور مصنوعی تاثیر زیادی بر الگوی خواب افراد می گذارد.
زیست شناسی خواب
با اختراع دستگاه نوار مغزی، دانشمندان توانستند مطالعات خود را با استفاده از روش هایی جدید بر روی خواب انسان انجام دهند. در حدود دهه 1950 یک شخص با نام اوژن آسرینسکی که به تازگی از دانشگاه فارق التحصیل شده بود توانست با استفاده از دستگاه نوار مغزی، برخی مطالعات مهم را انجام دهد.
تحقیقات و مطالعات انجام شده بر روی خواب انسان ها نشان می دهد که خواب از چند مرحله می گذرد که الگوهای امواج مغذی در مرحله با مرحله دیکر متفاوت می باشد.
خواب به دو گروه اصلی تقسیم می شود:
- خواب REM: به این خواب، خواب فعال یا متناقض نیز گفته می شود.
- خواب NREM: به این نوع از خواب، خواب آرام نیز گفته می شود.
آغاز
در اولین مراحل خواب، فرد تقریبا هوشیار و بیدار است. مغز یکسری امواج را تولید مینماید که امواج بتا نام دارند و دارای فرکانس بالا و دامنه پایینی دارند. وقتی با گذشت زمان، مغز یافتن آرامش را آغاز می کند امواج کند تری که امواج آلفا نام دارند متصاعد می گردد که دارای دامنه ای بالا و فراکنس پایینی هستند.
با گذشت این زمان و هنگامی که فرد به صورت کامل به خواب نرفته است این امکان وجود دارد که برخی احساسات عجیب و واضح را تجربه نماید که به آن ها توهم های پیش از خواب گفته می شود به طور مثال: افتادن از جایی، شنیدن صدای کسی و...
از رویدادهای شایع دیگری که ممکن است در این زمان رخ دهد، پرش میوکلونیک می باشد. در این حالت فرد به صورت ناگهانی بدنش تکان می خورد و یا اینکه می پرد که به این نوع از پرش ها میوکلونیک می گویند.
نخستین قسمت خواب non_REM می باشد. خواب دیدن در این قسمت بسیار کم رخ می دهد و اگر فرد خواب هم ببیند ان را فراموش می کند. در این قسمت از خواب، ماهیچه ها بی حس نمی باشند.
تغییرات پیش از خواب
بعضی اشخاص در مدت زمان کم و به سرعت به خواب می روند اما برخی افراد دیگر ممکن است مدت زمان بیشتری را برای به خواب رفتن نیاز داشته باشند. گروهی از افراد حالات حسی متعددی را تجربه می نمایند و یا اینکه دچار پرش در اندام هایشان می شوند. پیش خواب شامل برخی حالت ها مانند توهم های بینایی، توهم های شنوایی، تغییرات بدنی و.. می باشد.
تغییرات در طول خواب
یکی از تغییراتی در موقع خواب رخ می دهد بی حرکت شدن عمومی و شل شدن یکسری از ماهیچه ها است. در موقع خواب افراد و یا حتی حیوانات قادر اند که رویا ببینند. رویا ها به دلیل حرکت های سریع چشم رخ می دهد. دست ها و پاها ممکن است در زمان خواب حرکت نمایند. انسان در موقع خواب حدود بیست و پنج الی چهل بار موقعیت خود را تغییر می دهند. حرکات بدن در موقع خواب با عمق خواب مرتبط نمی باشد. جریان خون در ماهیچه ها به هنگام خواب کاهش پیدا می کند، در مقابل جریان پوست افزایش پیدا می کند. پوست حالتی برافروخته پیدا می کند و غدد عرقی به صورت مرتب فعالیت می نمایند. به هنگام خواب، فشار خون و ضربان قلب نیز کاهش پیدا می کنند و تنفس آهسته و عمیق تر می شود. فک پایین و ماهیچه‌های حلق در موقع خواب شل می شوند و به همین دلیل ممکن است خرخر کردن رخ دهد.