موزامبیک
موزامبیک (به پرتغالی: Moçambique) با نام رسمی جمهوری موزامبیک کشوری در جنوب شرقی آفریقا است. این کشور از شرق به سواحل اقیانوس هند می‌رسد و توسط کانال موزامبیک از کومور، مایوت و ماداگاسکار جدا می‌شود. موزامبیک از شمال با تانزانیا، از شمال غرب با مالاوی و زامبیا، از غرب با زیمبابوه و از جنوب غرب با اسواتینی و آفریقای جنوبی همسایه است. پایتخت و بزرگترین شهر موزامبیک، ماپوتو است.
| اطلاعات کشور | |
|---|---|
| نام کامل: | جمهوری موزامبیک |
| پایتخت: | ماپوتو |
| زبان(های) رسمی: | پرتغالی |
| دین(ها): | مسیحیت 55.8%، باورهای سنتی 26.1%، اسلام 17.5% |
| حکومت: | جمهوری نیمه ریاستی واحد مسلط حزبی تحت یک حکومت استبدادی |
| مساحت: | 801,590 کیلومتر مربع |
| جمعیت: | 34,173,805 نفر (2023) |
| شاخص توسعه انسانی: | 0.461 |
| واحد پول: | متیکال (MZN) |
| منطقه زمانی: | یوتی‌سی 2+ |
| پیش‌شماره تلفنی: | 258+ |
| کد ایزو ۳۱۶۶: | MZ |
| دامنه سطح‌بالا: | mz. |
تاریخ
بین قرن‌های ۷ تا ۱۱ میلادی، تعدادی از شهرهای بندری سواحیلی در این منطقه شکل گرفتند که به شکل‌گیری فرهنگ و گویش متمایز سواحیلی کمک کردند. در اواخر قرون وسطی، تجارانی از سومالی، اتیوپی، مصر، عربستان، ایران و هند از این شهرها بازدید می‌کردند. سفر واسکو داگاما در سال ۱۴۹۸، به منزله ورود پرتغالی‌ها بود که روند تدریجی استعمار و سکونت در این منطقه را از سال ۱۵۰۵ آغاز کردند.
پس از بیش از چهار قرن حکومت پرتغال، موزامبیک در سال ۱۹۷۵ استقلال یافت و به زودی جمهوری خلق موزامبیک نام گرفت. تنها پس از دو سال استقلال، این کشور وارد یک جنگ داخلی شدید و طولانی از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۲ شد. موزامبیک از سال ۱۹۹۴ اولین انتخابات چندحزبی خود را برگزار کرد و از آن زمان تاکنون یک جمهوری ریاست جمهوری نسبتاً باثبات باقی مانده است، اگرچه همچنان با یک شورشی کم دامنه عمدتاً در مناطق دورتر از پایتخت جنوبی و مناطقی که اسلام دین غالب است، روبرو است.
جغرافیا
موزامبیک با وسعتی در حدود ۸۰۲ هزار کیلومتر مربع، سی و پنجمین کشور پهناور جهان است. این کشور در جنوب شرقی آفریقا قرار گرفته است.
رودخانه زامبزی موزامبیک را به دو منطقه‌ی کلی از نظر شکل ظاهری زمین تقسیم می‌کند. در شمال زامبزی، نوار ساحلی باریک به تپه‌های داخلی و دشت‌های مرتفع کم‌ارتفاع راه می‌دهد. هرچه به سمت غرب می‌رویم به کوه‌های ناهموار برخورد می‌کنیم که شامل ارتفاعات نیاسا، نامبولی (یا ارتفاعات شایر)، ارتفاعات آنگونیا، ارتفاعات تته و فلات ماکوندی پوشیده از جنگل‌های میومبو هستند. در جنوب زامبزی، زمین‌های هموار و مسطح وسیع‌ترند و فلات ماشونالند و کوه‌های لِبومبو در انتهای جنوبی قرار دارند.
رودخانه‌های مهم زیادی از موزامبیک عبور می‌کنند که بزرگترین و مهم‌ترین آن‌ها رود زامبزی است. این کشور همچنین دارای چهار دریاچه مهم به نام‌های نیاسا (یا مالاوی)، چیووتا، کاهورا باسا و شیروا است که همگی در شمال قرار دارند. شهرهای مهم موزامبیک عبارتند از: ماپوتو، بیرا، نامپولا، تته، کویلیمانه، شیمویو، پمبا، اینهامبان، شای-شای و لیچینگا.
آب و هوا
موزامبیک دارای آب و هوای گرمسیری با دو فصل است: فصل بارانی از اکتبر تا مارس و فصل خشک از آوریل تا سپتامبر. با این حال، شرایط آب و هوایی بسته به ارتفاع متفاوت است. بارندگی در امتداد ساحل زیاد است و در شمال و جنوب کاهش می‌یابد. میانگین بارندگی سالانه بسته به منطقه از ۵۰۰ تا ۹۰۰ میلی‌متر متغیر است. در طول فصل بارندگی، توفندهای حاره ای رایج هستند. میانگین دما در ماپوتو از ۱۳ تا ۲۴ درجه سانتیگراد در جولای و از ۲۲ تا ۳۱ درجه سانتیگراد در فوریه است.
اقتصاد
موزامبیک علی‌رغم اینکه یکی از فقیرترین و توسعه‌نیافته‌ترین کشورهای جهان به شمار می‌رود، از منابع طبیعی غنی و گسترده‌ای برخوردار است. اقتصاد این کشور عمدتاً بر پایه ماهیگیری - به ویژه نرم‌تنان، سخت‌پوستان و خارپوستان - و کشاورزی با صنعتی در حال رشد مواد غذایی و نوشیدنی، تولید مواد شیمیایی، آلومینیوم و نفت است. بخش گردشگری نیز در حال گسترش است. آفریقای جنوبی همچنان شریک تجاری اصلی موزامبیک باقی مانده است، در حالی که روابط نزدیک با پرتغال را حفظ کرده‌اند.
اگرچه از سال ۲۰۰۱، رشد تولید ناخالص داخلی موزامبیک رونق داشته است، اما از سال ۲۰۱۴/۱۵، کاهش قابل توجهی در مصرف واقعی خانوار و افزایش شدید نابرابری اقتصادی مشاهده شده است.
جمعیت‌شناسی
اکثر مردم موزامبیک (۹۷٫۸ درصد) از نژاد بانتو هستند و شامل گروه‌های قومی ماکوا در شمال، سنا و شونا در مرکز و تسونگا و شانگان در جنوب می‌شوند. بقیه مردم از اجداد پرتغالی، دورگه اروپایی-آفریقایی و هندی‌ها تشکیل شده‌اند. پرتغالی زبان رسمی کشور است و ۵۰٫۳ درصد مردم آن را صحبت می‌کنند. سایر زبان‌های رایج شامل ماکوندی، یائو، سواحیلی و تونگا است.
بر اساس آمار سال ۲۰۰۷، حدود ۵۹ درصد مردم موزامبیک مسیحی، ۱۸ درصد مسلمان و حدود ۱۳ درصد بی‌دین هستند. کلیسای کاتولیک رایج‌ترین فرقه مسیحی است و در کنار آن گروه‌های پروتستان متعددی نیز وجود دارند. اسلام بیشتر در شمال کشور رواج دارد.