پنبه
پنبه یک محصول کشاورزی است که در مناطق گرمسیر مانند آمریکا، آفریقا و هند کشت می شود و رشد می کند. بیشترین نوع پنبه در کشورهای مکزیک، استرالیا وآفریقا یافت می شود.
پنبه تشکیلشده از الیافی نرم است که درون کپسولی به دور تخمهای گیاه پنبه میروید. این الیاف از سلولز تشکیل شدهاند و به دلیل ویژگی پوشانندگی، میتوانند تخمهای گیاه را با خود به مناطق دور ببرند و به گسترش گیاه کمک کنند.
این محصول که به دلیل مبادلات وسیع تجاری لقب «طلای سفید» گرفته است از اهمیت اقتصادی فراوانی برخوردار است. پنبه در تولید نخ و پارچه کاربرد دارد. برای این منظور، الیاف آن را به شکل گسترده و رشته رشته درمیآورند تا دراز و پیچیده در هم شوند. نخ پدید آمده سپس برای تولید پارچه به کار گرفته میشود. اگرچه این روش از دیرباز تاکنون مرسوم بودهاست، این تنها اختراع پنبهریسی بود که هزینه تولید پارچه از این راه را پایین آورد و باعث بهرهگیری گسترده از پنبه شد به گونهای که امروزه پرکاربردترین الیاف به کار رفته در صنعت پوشاک است.
هماکنون حدود ۲۵ میلیون تن پنبه در هر سال تولید میشود. این میزان برابر با سطح زیر کشت ۲٫۵ درصد از زمینهای کشاورزی روی زمین است. بزرگترین تولیدکننده پنبه در جهان هند است که سالانه حدود 6 ملیون تن پنبه در این کشور بردتشت می شود. و پس از آن چین و ایالات متحده آمریکا با اختلاف زیاد از سایر کشورها در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.
کاربردهای پنبه
پنبه در صنعت نساجی استفاده می شود. از پنبه برای تولید پارچههای پنبهای، جوراب، لباس زیر، لباس کودک، حولهها، پارچههای مخملی، کلاه خواب و … نخ استفاده می شود. در قلاببافی و بافندگی نیز اغلب از جنس پنبه است.
بسیاری از پارچهها تماماً از الیاف پنبه تولید میشوند. همچنین میتوان برخی دیگر از الیاف را با پنبه مخلوط کرد و به این ترتیب خواص مورد نیاز دیگری به منسوج اضافه نمود. به عنوان نمونه مخلوط ابریشم مصنوعی با پنبه یا مخلوط الیاف مصنوعی مانند پلیاستر با پنبه. همچنین میتوان نخ پنبهای را با نخ کشیده شده مخلوط کرد و پارچههای کشباف مورد نیاز برای لباسهایی مانند شلوار جین و لباسهای کشی تولید کرد.
علاوه بر صنعت نساجی، پنبه در تورهای ماهیگیری، صافی قهوه و چای، مواد منفجره (نیتروسلولز)، کاغذ و صحافی … به کار برده می شود. از پنبهدانهٔ باقیمانده نیز میتوان برای تولید روغن (پس از پالایش) مانند هر روغن دیگری استفاده کرد.