کاک
کاک یک نوع شیرینی ایرانی است که جزو شیرینی ها سنتی استان کرمانشاه به شمار می رود. کاک در لیست میراث معنوی این استان به ثبت رسیده است و جزو سوغات کرمانشاه است که در شهر خرم آباد نیز تهیه می گردد. یک نوع شیرینی دیگر وجود دارد که مشابه کاک است و در شیراز پخته می شود و نام آن یوخه یا نان یوخه می باشد.
درست است که کاک و یوخه مشابه یکدیگر می باشند اما این دو شیرینی به دو شیوه متفاوت تهیه می شوند و ضخامت لایه ها در یوخه از کاک کمتر می باشد. کاک از لایه های بسیار نازک خمیر به وجود آمده است که توسط ساج های مخصوصی پخته می شوند. این شیرینی بسیار سبک است و از طعم بسیار خوبی برخودار می باشد. برای تهیه این شیرینی به مواردی همچون آرد گندم، شکر، تخم مرغ، هل، روغن و... نیاز است.
در برخی مواقع کاک را با مواردی مانند پودر پسته، پودر نارگیل و یا خلال بادام تزیین می نمایند.
پیشکسوت های این فن
از پیشکسوت های کرمانشاه می توان به اشخاصی مانند حاج امیرعلی جعفری که به کلوچه پز معروف می باشد و حاج داوود اسماعیلی که به سلطان کاک شناخته می شود، حاج رضا شکر ریز، حاج مسعود مطهری و... اشاره کرد. این افراد بودند که زمینه تولید انبوه کاک را فراهم نمودند.
طرز تهیه کاک
مواد لازم برای تهیه کاک:
- آرد گندم: ششصد گرم
- روغن جامد آب شده: صد گرم
- آب ولرم: صد میلی لیتر
- تخم مرغ: یک عدد
- مخمر خشک فوری: یک قاشق چایخوری
- نمک: یک قاشق چایخوری
- شکر: به میزان کافی
- هل: به میزان کافی
- آب بیست و هفت درجه به منظور تهیه مخمر: یک چهارم پیمانه
طرز تهیه شیرینی کاک:
برای تهیه شیرینی کاک ابتدا یک چهارم آب را به یک قاشق چایخوری شکر و یک قاشق چایخوری مخمر خشک فوری مخلوط نمایید. برای مخلوط کردن این مواد باید از قاشق چوبی و یا پلاستیکی استفاده نمایید. دقت کنید که نباید از قاشق فلزی استفاده نمایید.
یک ظرف دیگر انتخاب کنید و آب را به همراه یک عدد تخم مرغ و صد گرم روغن جامد آب شده درون آن بریزید و با استفاده از همزن دستی به خوبی مخلوط نمایید تا بافت تخم مرغ از حالت لختگی خارج شود. حال مخمری که در آب حل شده است را به مواد اضافه نمایید و مجدد مخلوط نمایید.
ششصد گرم آرد گندم را با یک قاشق چایخوری نمک مخلوط کنید و آن را طی چند مرحله به مواد اضافه کنید. در آخر خمیر را با دست تمیز به خوبی ورز دهید. خمیر آماده شده را درون یک ظرف دیگر بگذارید و روی ان مقداری آرد بپاشید تا از خشک شدن آن جلوگیری شود سپس روی ظرف را با یک حوله تمیز به مدت دو ساعت بپوشانید تا خمیر در دمای اتاق، عمل آید.
پس از گذشت دو ساعت، خمیر عمل می آید و به صورتی لطیف می شود. از خمیر به اندازه یک نارنگی بردارید و در کف دست به شکل توپ در بیاورید. سطح کار را آرد پاشی کنید و خمیر های گرد شده را روی آن بگذارید. روی خمیر های گرد شده نیز مقداری آرد بپاشید تا از خشک شدن آن ها جلوگیری شود.
وقتی همه خمیر را به صورت گرد در آوردید، روی آن ها را با یک دستمال مرطوب بپوشانید و حدود ده دقیقه زمان دهید تا استراحت نمایند. پس از گذشت ده دقیقه، خمیرها را با وردنه باز نمایید و آن ها را تا جایی که ممکن است نازک نمایید. خمیر را روی دستگاه ساج نان پزی بگذارید و آن را روی حرارت قرار دهید تا گرم و پخته گردد.
شکر و هل را با یکدیگر مخلوط نمایید. زمانی که یک سمت نان پخته شود و دور آن نواری قهوه ای به وجود آمد، آن را از روی تنور ساج بردارید. قبل از اینکه خنک شوند، نیمی از نان ها را با مخلوط شکر و هل پر نمایید و به صورت لوله ای در آورید. در آخر روی نان ها به وسیله وردنه فشار ایجاد نمایید تا مواد درون آن ها منسجم گردد.
نان ها را به ابعاد دلخواه برش بزنید و پودر شکر اضافی را روی آن ها بریزید. کاک ها را ظرف مود نظر بریزید و با مقداری پودر پسته تزیین نمایید. این شیرینی را می توانید برای مدت طولانی در ظرف در بسته نگهداری نمایید.