قزوین
قزوین مرکز استان قزوین و یکی از شهرهای شمال ایران است که در گذشته برای مدتی پایتخت ایران نیز بوده است. شهر قزوین، با ارتفاع ۱٬۲۷۸ متری از سطح دریا از واقع شده است.
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | ایران |
| استان: | استان قزوین |
| شهرستان: | شهرستان قزوین |
| بخش: | مرکزی |
| نام(های) پیشین: | مینودر، کَسپین (تلفظ یونانی قدیم: کاسپین)، ارساس، ارساسیا، راژیا، کشوین، قسوین، شاد شاپور، باب‌الجنه |
| جمعیت: | 402,748 نفر |
| تراکم جمعیت: | ۹۰۳۰ نفر بر کیلومتر مربع |
| مساحت: | ۶۴/۱۳۲ کیلومتر مربع |
| ارتفاع: | ۱٬۳۴۷ متر |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | 028 |
| شناسهٔ ملی خودرو: | ایران 79 |
تاریخچه و ریشه شهر قزوین به دوران حکومت سلسله ساسانیان باز می‌گردد زمانی که شاپور پادشاه ساسانی دستور داد تا این شهر رونق یابد. قزوین شاه‌راه اقتصادی جاده ابریشم، سال‌ها محل گذر تجار و بازرگانانی بود که کالاهای خود را از شرق به غرب می‌بردند. قزوین در زمان حکومت صفوی ۵۷ سال پایتخت ایران بوده و از همین رو دارای اماکن و موزه‌های تاریخی بسیاری است.
میرعماد قزوینی از مشهورترین خوشنویسان ایرانی زاده شهر قزوین است و از این رو این شهر را پایتخت خوشنویسی ایران می‌نامند. از مهمترین آثار تاریخی و باستانی گوناگون این شهر می‌توان به قلعه سمیران، کاروان‌سرای سعدالسلطنه، مسجد جامع قزوین، میمون قلعه، حمام قجر، آب انبار سردار، پیغمبریه، کاخ چهل‌ستون، امامزاده حسین و خیابان سپه (اولین خیابان ایران) نام برد و به همین جهت است که قزوین از نظر تعداد اثر تاریخی رتبه نخست در ایران و سوم در جهان را دارد.
سوغات شهر قزوین پسته، باقلوا و انواع شیرینی سنتی متنوع از جمله باقلوای لوزی، باقلوای پیچ یا گل رز، شیرینی پادرازی، نان نخودی قزوین (شیرینی نخودی)، نان چرخی، نان برنجی (شیرنی برنجی)، نان بادامی قزوین (شیرینی بادامی)، شیرینی اتابکی (شیرینی ولیعهدی)، نان قندی (شیرینی قندی)، نان نازک (نازک پسته‌ای) است.
واژه شناسی
در نوشته‌های باستانی یونان شهر قزوین را با نام «راژیا» معرفی کرده‌اند و پس از آن در نوشته‌های اروپایی این شهر با نام شهر باستانی «آرساس» یا «آرساسیا» شناخته می‌شده است.
تاریخچه
شهر قزوین در زمان شاه طهماسب صفوی پایتخت ایران بوده است. نخستین خیابان ایران به شکل امروزی به نام خیابان سپه در شهر قزوین ساخته شد. آب انبار سردار بزرگ‌ترین آب انبار تک گنبدی جهان در این شهر است.
در دوره‌های بعد از اسلام، تغییرات در بافت و توسعه شهر قزوین رو به فزونی رفت. قبل از سال ۱۶۹ هجری زمانی که مهدی عباسی خلیفه بود و پسرش به نام موسی الهادی ولیعهد بود، دو شهر کوچک به نام‌های مدینه موسی و مبارکیه در اطراف قزوین پدید آمد که این هم در توسعه شهر تاثیر زیادی داشت.
حال دیگر قزوین آباد شده بود و افراد مشهوری از آن بازدید می‌کردند و در سفرنامه‌های خود از آن سخن به میان می‌آوردند. از جمله ناصر خسرو که در سفرنامه خود بازدید از قزوین در سال ۴۳۸ هجری قمری را شهری پر از باغ، بدون دیوار و بدون مانع توصیف می‌کند. در این سفرنامه آمده است که قزوین شهر مهربان و نیکویی بوده است و بازار بسیار خوبی در آن وجود داشته است. تنها آب در آن کم بوده است و برای همین کاریزها در زیر زمین استفاده می‌شده‌اند.
اسماعیلیان تا زمان حمله هلاکوخان به قلعه‌شان بر شهر قزوين حکومت داشتند. حسن صباح و جانشینان او برای مدت طولانی بر قزوین حکمرانی داشتند. تا اینکه در دوران شاه طهماسب در دوران صفویان، قزوین به پایتختی برگزیده شد. آثار معماری و بازسازی‌های بی‌نظیری در این زمان انجام شد. با روی کار آمدن قاجاریان بر روی سلطنت، تهران به عنوان پایتخت انتخاب شد. اما کماکان اهمیت شهر قزوین به سبب نزدیک بودن به پایتخت و بودن در مسیر تجاری اروپا و روسیه به تهران برجسته بود.
نقش قزوین در دوران نهضت مشروطیت نیز برجسته بود. این روند تا به اکنون ادامه داشته است و اکنون قزوین به یکی از مقاصد گردشگری پرطرفدار در داخل کشور تبدیل شده است. همانطور که دیدید گذشته دور و درازی بر این شهر گذشته است و همین مسئله سبب پختگی و شهرت این شهر شده است.