قاره آمریکای جنوبی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۳ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۱۸

آمریکای جنوبی قاره‌ای در نیم‌کره غربی زمین است که بیشتر مساحت آن در نیم‌کره جنوبی و بخش کوچکی از آن در نیم‌کره شمالی قرار دارد.^[۱]

قاره آمریکای جنوبی

قاره آمریکای جنوبی از سمت غرب به اقیانوس آرام و از سوی شمال و شرق به اقیانوس اطلس محدود می‌شود. قاره آمریکای شمالی و دریای کارائیب در شمال غرب آن واقع شده‌اند. محدوده آمریکای جنوبی را معمولا از شمال کشور کلمبیا تا جنوب کشور شیلی در نظر می‌گیرند. خط استوا از این قاره می‌گذرد و رود بزرگ آمازون و جنگل‌ آمازون در این قاره قرار دارند.

بیشتر مردم این قاره در نزدیکی سواحل غربی و شرقی قاره زندگی می‌کنند و مناطقی مانند جنوب پاتاگونیا، جمعیت بسیار پایین و پراکنده‌ای دارند.

آمریکای جنوبی ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و ۱۵ کشور را در خود جای داده‌است. این قاره پس از آسیا، آفریقا، اروپا و قاره آمریکای شمالی، پنجمین قاره بزرگ است. جمعیت این قاره در سال ۲۰۰۵ میلادی جمعاً ۳۷۲ میلیون نفر بود. جمعیت قاره آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۶ میلادی بیش از ۴۲۰ میلیون نفر برآورد شد.

جغرافیا

آمریکای جنوبی بخش جنوبی قاره آمریکا را اشغال می‌کند. این قاره از شمال غربی توسط حوضه آبخیز دارین در امتداد مرز کلمبیا و پاناما محدود می‌شود، اگرچه برخی مرز را کانال پاناما می‌دانند. از نظر ژئوپلیتیکی و جغرافیایی، کل پاناما، از جمله بخش شرقی کانال پاناما، معمولاً به عنوان بخشی از آمریکای شمالی و کشورهای آمریکای مرکزی در نظر گرفته می‌شود. تقریباً تمام سرزمین اصلی آمریکای جنوبی در صفحه آمریکای جنوبی قرار دارد.

این قاره شامل چندین ویژگی طبیعی منحصر به فرد است: مرتفع‌ترین آبشار بدون وقفه جهان، آبشار فرشته در ونزوئلا؛ بلندترین آبشار تک‌قطره، آبشار Kaieteur در گویان؛ بزرگترین رودخانه از نظر حجم، رودخانه آمازون؛ طولانی‌ترین رشته‌کوه، آند، که بلندترین قله آن آکونکاگوا با ارتفاع ۶۹۶۲ متر (۲۲۸۴۱ فوت) است؛ خشک‌ترین مکان غیر قطبی روی زمین، صحرای آتاکاما؛ مرطوب‌ترین مکان روی زمین، لوپز د میکای در کلمبیا؛ بزرگترین جنگل بارانی، جنگل آمازون؛ مرتفع‌ترین شهر پایتخت، لاپاز در بولیوی؛ بلندترین دریاچه تجاری قابل کشتیرانی جهان، دریاچه تیتیکاکا؛ و جنوبی‌ترین جامعه مسکونی دائمی جهان، پورتو تورو در شیلی.

منابع معدنی عمده آمریکای جنوبی شامل طلا، نقره، مس، سنگ آهن، قلع و نفت است. این منابع در زمان جنگ یا رشد سریع اقتصادی، درآمد زیادی برای کشورهای این منطقه به همراه داشته‌اند. اما تمرکز بر تولید یک یا چند کالای اصلی صادراتی، توسعه و تنوع اقتصادی را محدود کرده است. نوسانات قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی منجر به رونق و رکودهای شدید در اقتصادهای آمریکای جنوبی شده و اغلب باعث بی‌ثباتی سیاسی شده است. این مسائل منجر به درخواست‌هایی برای تنوع بخشی به تولید و افزایش تجارت داخلی در این قاره شده است.

برزیل بزرگترین کشور آمریکای جنوبی است که کمی کمتر از نیمی از مساحت و جمعیت این قاره را در بر می‌گیرد. کشورهای باقی‌مانده بین چهار زیرمنطقه تقسیم می‌شوند: ایالت‌های آند، آمریکای جنوبی دریای کارائیب، گویانا و مخروط جنوبی.

جزایر دور افتاده

آمریکای جنوبی شامل برخی از جزایر مجاور نیز می‌شود. جزایر ABC هلندی (آروبا، بونایر و کوراسائو)، جزایر ترینیداد و توباگو، ایالت نووا اسپارتا و وابستگان فدرال ونزوئلا در بخش شمالی آمریکای جنوبی قرار دارند و گاهی اوقات بخشی از این قاره محسوب می‌شوند. از نظر ژئوپلیتیکی، همه کشورهای جزیره‌ای در دریای کارائیب به عنوان یک منطقه فرعی از آمریکای شمالی گروه‌بندی شده‌اند. در مقابل، جزیره Aves و مجمع الجزایر سن آندرس، پروویدنسیا و سانتا کاتالینا از نظر سیاسی بخشی از کشورهای آمریکای جنوبی هستند، اما از نظر فیزیوگرافی بخشی از آمریکای شمالی محسوب می‌شوند.

جزایر دیگری که اغلب با ژئوپلیتیک آمریکای جنوبی مرتبط هستند عبارتند از: مجمع الجزایر چیلوئه و جزیره رابینسون کروزوئه که توسط شیلی اداره می‌شوند؛ جزیره ایستر که از نظر فرهنگی بخشی از اقیانوسیه است و توسط شیلی اداره می‌شود؛ جزایر گالاپاگوس که توسط اکوادور اداره می‌شوند و گاهی اوقات بخشی از اقیانوسیه محسوب می‌شوند؛ و Tierra del Fuego که بین آرژانتین و شیلی تقسیم شده است. در اقیانوس اطلس، برزیل مدیریت فرناندو د نورونها، تریناد و مارتم واز، و مجمع الجزایر سنت پیتر و سنت پل را بر عهده دارد، در حالی که جزایر فالکلند و جورجیا جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی تحت حاکمیت بریتانیا اداره می‌شوند، اما مورد ادعای آرژانتین هستند.

موارد خاص

جزیره آسنسیون، یک جزیره آتشفشانی منزوی در صفحه آمریکای جنوبی است که از نظر زمین‌شناسی بخشی از این قاره محسوب می‌شود. این جزیره که به عنوان وابسته به سنت هلنا، آسنشن و تریستان دا کونا اداره می‌شود، از نظر ژئوپلیتیکی بخشی از آفریقا است.

کشورها

آمریکای جنوبی 15 کشور را در خود جای داده است. لیست این کشورها به این شرح است:

آرژانتین
اروگوئه
اکوادور
برزیل
بولیوی
پاراگوئه
پرو
سورینام
شیلی
کلمبیا
گویان
گویان فرانسه
ونزوئلا
جزایر فالکلند
جورجیای جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی

منابع

↑ "Unveiling the South American Balance" in Estudos Internacionais, 2(2): 215-232. برداشت شده در 1401/11/13

[1] "Unveiling the South American Balance" in Estudos Internacionais, 2(2): 215-232. برداشت شده در 1401/11/13

[۱]

@@ خط ۶: / خط ۶: @@
 آمریکای جنوبی ۱۷٬۸۴۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و ۱۵ کشور را در خود جای داده‌است. این قاره پس از [[آسیا]]، [[آفریقا]]، [[اروپا]] و [[قاره آمریکای شمالی]]، پنجمین قاره بزرگ است. جمعیت این قاره در سال ۲۰۰۵ میلادی جمعاً ۳۷۲ میلیون نفر بود. جمعیت قاره آمریکای جنوبی در سال ۲۰۱۶ میلادی بیش از ۴۲۰ میلیون نفر برآورد شد.
+== جغرافیا ==
+آمریکای جنوبی بخش جنوبی قاره آمریکا را اشغال می‌کند. این قاره از شمال غربی توسط حوضه آبخیز دارین در امتداد مرز [[کلمبیا]] و [[پاناما]] محدود می‌شود، اگرچه برخی مرز را کانال پاناما می‌دانند. از نظر [[ژئوپلیتیک|ژئوپلیتیکی]] و [[جغرافیا|جغرافیایی]]، کل پاناما، از جمله بخش شرقی [[کانال پاناما]]، معمولاً به عنوان بخشی از [[قاره آمریکای شمالی|آمریکای شمالی]] و کشورهای آمریکای مرکزی در نظر گرفته می‌شود. تقریباً تمام سرزمین اصلی آمریکای جنوبی در صفحه آمریکای جنوبی قرار دارد.
+این قاره شامل چندین ویژگی طبیعی منحصر به فرد است: مرتفع‌ترین [[آبشار]] بدون وقفه جهان، آبشار فرشته در [[ونزوئلا]]؛ بلندترین آبشار تک‌قطره، آبشار Kaieteur در گویان؛ بزرگترین رودخانه از نظر حجم، رودخانه آمازون؛ طولانی‌ترین رشته‌کوه، آند، که بلندترین قله آن آکونکاگوا با ارتفاع ۶۹۶۲ متر (۲۲۸۴۱ فوت) است؛ خشک‌ترین مکان غیر قطبی روی زمین، [[صحرای آتاکاما]]؛ مرطوب‌ترین مکان روی زمین، لوپز د میکای در کلمبیا؛ بزرگترین [[جنگل]] بارانی، [[جنگل آمازون]]؛ مرتفع‌ترین شهر پایتخت، لاپاز در [[بولیوی]]؛ بلندترین دریاچه تجاری قابل کشتیرانی جهان، دریاچه تیتیکاکا؛ و جنوبی‌ترین جامعه مسکونی دائمی جهان، پورتو تورو در [[شیلی]].
+منابع معدنی عمده آمریکای جنوبی شامل [[طلا]]، [[نقره]]، [[مس]]، [[سنگ آهن]]، [[قلع]] و [[نفت]] است. این منابع در زمان [[جنگ]] یا رشد سریع اقتصادی، درآمد زیادی برای کشورهای این منطقه به همراه داشته‌اند. اما تمرکز بر تولید یک یا چند کالای اصلی صادراتی، توسعه و تنوع اقتصادی را محدود کرده است. نوسانات قیمت کالاها در بازارهای بین‌المللی منجر به رونق و رکودهای شدید در اقتصادهای آمریکای جنوبی شده و اغلب باعث بی‌ثباتی سیاسی شده است. این مسائل منجر به درخواست‌هایی برای تنوع بخشی به تولید و افزایش تجارت داخلی در این قاره شده است.
+برزیل بزرگترین کشور آمریکای جنوبی است که کمی کمتر از نیمی از مساحت و جمعیت این قاره را در بر می‌گیرد. کشورهای باقی‌مانده بین چهار زیرمنطقه تقسیم می‌شوند: ایالت‌های آند، آمریکای جنوبی دریای کارائیب، گویانا و مخروط جنوبی.
+=== جزایر دور افتاده ===
+آمریکای جنوبی شامل برخی از جزایر مجاور نیز می‌شود. جزایر ABC [[هلند|هلندی]] (آروبا، بونایر و کوراسائو)، جزایر ترینیداد و توباگو، ایالت نووا اسپارتا و وابستگان فدرال ونزوئلا در بخش شمالی آمریکای جنوبی قرار دارند و گاهی اوقات بخشی از این قاره محسوب می‌شوند. از نظر ژئوپلیتیکی، همه کشورهای جزیره‌ای در دریای کارائیب به عنوان یک منطقه فرعی از آمریکای شمالی گروه‌بندی شده‌اند. در مقابل، جزیره Aves و مجمع الجزایر سن آندرس، پروویدنسیا و سانتا کاتالینا از نظر سیاسی بخشی از کشورهای آمریکای جنوبی هستند، اما از نظر فیزیوگرافی بخشی از آمریکای شمالی محسوب می‌شوند.
+جزایر دیگری که اغلب با ژئوپلیتیک آمریکای جنوبی مرتبط هستند عبارتند از: [[مجمع الجزایر چیلوئه]] و جزیره رابینسون کروزوئه که توسط شیلی اداره می‌شوند؛ جزیره ایستر که از نظر فرهنگی بخشی از اقیانوسیه است و توسط شیلی اداره می‌شود؛ جزایر گالاپاگوس که توسط اکوادور اداره می‌شوند و گاهی اوقات بخشی از اقیانوسیه محسوب می‌شوند؛ و Tierra del Fuego که بین [[آرژانتین]] و شیلی تقسیم شده است. در [[اقیانوس اطلس]]، [[برزیل]] مدیریت فرناندو د نورونها، تریناد و مارتم واز، و مجمع الجزایر سنت پیتر و سنت پل را بر عهده دارد، در حالی که جزایر فالکلند و جورجیا جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی تحت حاکمیت بریتانیا اداره می‌شوند، اما مورد ادعای آرژانتین هستند.
+==== موارد خاص ====
+جزیره آسنسیون، یک جزیره آتشفشانی منزوی در صفحه آمریکای جنوبی است که از نظر زمین‌شناسی بخشی از این قاره محسوب می‌شود. این جزیره که به عنوان وابسته به سنت هلنا، آسنشن و تریستان دا کونا اداره می‌شود، از نظر ژئوپلیتیکی بخشی از آفریقا است.
 == کشورها ==
@@ خط ۲۶: / خط ۴۳: @@
 * جورجیای جنوبی و جزایر ساندویچ جنوبی
+== منابع ==
 [[رده:قاره‌های جهان]]