دیابت بارداری

دیابت بارداری به حالتی می گویند که افزایش قند خون برای نخستین بار در دوران بارداری به چشم می خورد. تقریبا در چهار درصد از بارداری ها، دیابت بارداری رخ می دهد. علت دقیق این موضوع همچنان مشخص نمی باشد اما وجود یکسری از سرنخ ها در تشخیص به موقع این بیماری تاثیر گذار می باشد.

دیابت بارداری برای مادر و جنین عوارضی را به دنبال دارد از همین رو پیشگیری، تشخیص و کنترل آن در دوران بارداری بسیار مهم می باشد. دیابت بارداری همان وضعیت عدم تحمل گلوکز است و با وجود ناسازگاری که با بدن دارد در خانم های بارداری که حتی سابقه دیابت نیز ندارند ظاهر می گردد. پس از انجام دو بار آزمایش اگر میزان گلوکز موجود در خون سیاهرگی شخص به صورت ناشتا بیشتر از 126 میلی گرم در دسی لیتر باشد آن فرد به دیابت مبتلا می باشد.

دیابت بارداری اغلب در هفته های 24 الی 28 بارداری تشخیص داده می شود و همزمان با آن هورمون لاکتوژن جفتی از راه جفت ترشح می گردد که سبب بروز کاهش حساسیت به انسولین در بدن مادر می گردد.

انواع دیابت بارداری

در حالت کلی، دیابت بارداری به دو گروه تقسیم بندی می شود:

• کلاس A1 که به منظور توصیف قند بارداری است. این نوع از دیابت بارداری تنها از راه رژیم غذایی مناسب قابل کنترل می باشد.
• کلاس A2 که به منظور توصیف دیابت بارداری است. در این نوع از دیابت بارداری، فرد برای کنترل بیماری باید از انسولین یا سایر داروهای خوراکی استفاده نماید.

علائم دیابت بارداری

دیابت بارداری با علائمی همراه است که برخی از آن ها عبارتند از:

• تکرر ادرار
• تشنگی بیش از حد به دلیل افزایش دفع ادرار
• پرخوری
• تاری دید
• حالت تهوع
• احساس گزگز در نوک انگشت های پا و دست
• بیحالی و خستگی
• قارچ واژینال، مثانه و انواع عفونت های پوستی
• احساس بی حسی در اندام های مختلف به ویژه پا
• افزایش زمان بهبود زخم ها در بدن

علل دیابت بارداری

همچنان دلیل اصلی این بیماری شناخته نشده است اما پزشکان بر این باور هستند که هورمون ها نقش موثری در ابتلا افراد به این بیماری دارند. هورمون هایی که در موقع بارداری به میزان بالایی ترشح می شوند مانند:

• لاکتوژن جفت انسان
• برخی هورمون های دیگر که موجب افزایش مقاومت به انسولین می گردند.

ترشح این هورمون ها بر جفت تاثیر می گذارد و به حفظ بارداری کمک بسزایی می نماید. به مرور زمان، میزان این هورمون ها در بدن خانم باردار بیشتر می شود و ممکن است موجب آغاز مقاومت بدن در برابر انسولین گردد.

انسولین در بدن کارهایی مانند انتقال گلوکز از خون به سلول های بدن و تامین انرژی را انجام می دهد. در دوران بارداری، بدن خانم بارداری به صورت طبیعی مقداری نسبت به انسولین مقاوم می گردد تا میزان بیشتری گلوکز در جریان خون برای منتقل شدن به جنین قرار گیرد. اگر میزان این مقاومت بیش از حد زیاد شود، سطح گلوکز خانم بارداری ممکن است به شکلی غیرطبیعی بالا رود و موجب ابتلا او به دیابت بارداری شود.

روش های تشخیص دیابت بارداری

تست چالش گلوکز:

برخی پزشکان تشخیص این بیماری را چالش گلوکز آغاز می کنند. فرد برای انجام این آزمایش نیازی نیست که از قبل آمادگی داشته باشد. برای انجام این آزمایش، خانم باردار یک محلول حاوی گلوکز را می نوشد و حدود یک ساعت بعد آزمایش خون می دهد. اگر در این آزمایش میزان قند خون او افزایش یابد، پزشک برای او یک آزمایش تحمل گلوکز که سه ساعته می باشد را تجویز می نماید. به این حال برخی پزشکان ممکن است آزمایش تست چالش گلوکز را به کلی برای بیماری تجویز نکنند و تنها یک آزمایش تحمل گلوکز دو ساعته را برای او انجام دهند.

آزمون تک مرحله ای چالش گلوکز:

در این آزمایش، پرسنل به صورت ناشتا میزان قند خون مادر باردار را اندازه گیری می کنند. پس از این کار، مادر باید یک محلول که حاوی 75 گرم کربوهیدرات است را مصرف نماید. پس از گذشت یک الی دو ساعت مجدد قند خون مادر مورد آزمایش قرار می گیرد. اگر هر کدام از مقادیر قند خون زیر گزارش شود معمولا پزشک تشخیص خود را تایید می نماید:

• میزان قند خون به صورت ناشتا بیشتر و یا حتی مساوی 92 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• میزان قند خون بعد از یک ساعت بیشتر و یا حتی مساوی 180 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• میزان قند خون بعد از دو ساعت بیشتر و یا حتی مساوی 153 میلی گرم در دسی لیتر باشد.

آزمون دو مرحله ای:

برای انجام این آزمایش نیازی نیست که مادر ناشتا باشد:

در مرحله اول ابتدا مادر باردار باید یک محلول که حاوی پنجاه گرم گلوکز است را بنوشد. بعد از گذشت یک ساعت از مادر آزمایش خون گرفته می شود.

اگر میزان قند خون مادر بین اعداد 130 تا 140 میلی گرم در دسی لیتر باشد این امکان وجود دارد که پزشک انجام آزمایش دوم در یک روز دیگر را برای مادر تجویز نماید.

در این آزمایش پرسنل کار خود را با آزمایش سطح قند خون به صورت ناشتا آغاز می نمایند. در مرحله بعد مادر باید یک محلول که دارای صد گرم شکر است را مصرف نماید. سپس بعد از گذشت یک، دو و سه ساعت بعد میزان قند خون مادر باردار مورد آزمایش قرار می گیرد.

• اگر مادر دو مورد از موارد زیر را داشته باشد معمولا پزشک تشخیص خود را تایید می نماید:
• میزان قند خون مادر به صورت ناشتا بیشتر و یا حتی مساوی 95 الی 105 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• میزان قند خون پس از یک ساعت، بیشتر و یا حتی مساوی 180 الی 190 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• میزان قند خون مادر با گذشت دو ساعت بیشتر و یا حتی مساوی 155 الی 165 میلی گرم در دسی لیتر باشد.
• میزان قند خون بعد از سه ساعت بیشتر و یا حتی مساوی 140 الی 145 میلی گرم در دسی لیتر باشد.