واریس
واریس سیاهرگ ها (به انگلیسی: Varicose Veins) سیاهرگ‌های برآمده و پیچ‌خورده‌ای هستند که به راحتی در زیر پوست، لمس می‌شوند. واریس می‌تواند در هر نقطه از بدن اتفاق بیافتد، اما بیشتر در پاها دیده می‌شود.
وجود رگ‌های واریسی، یک بیماری بالینی جدی محسوب نمی‌شود. اما، به نوبه خود، می‌تواند ناراحت کننده باشد و در برخی موارد، به مشکلات جدی‌تری منجر شود.
علت
رگ‌های واریسی، به دلیل افزایش فشار خون در رگ‌ها ایجاد می‌شوند و اغلب، در سیاهرگ های نزدیک به سطح پوست (سیاهرگ‌های سطحی) دیده می‌شوند. خون، توسط دریچه‌های یک طرفه در رگ‌ها، به سمت قلب حرکت می‌کند. ضعیف شدن یا آسیب دیدن دریچه‌ها، منجر به تجمع خون در رگ‌ها خواهد شد. این اتفاق، به نوبه خود، سبب متورم شدن رگ‌ها می‌شود. نشستن یا ایستادن به مدت طولانی، می‌تواند سبب جمع شدن خون در رگ‌های پا شود و فشار داخل وریدها (سیاهرگ‌ها) را افزایش دهد. رگ‌ها در اثر افزایش فشار، کشیده می‌شوند و این ممکن است دیواره رگ‌ها را ضعیف کرده و به دریچه‌ها آسیب برساند.
رگ‌های عنکبوتی
رگ‌های عنکبوتی (به انگلیسی: Spider Veins)، نوع ملایم‌تر و کوچکتری از رگ های واریسی هستند و اغلب مانند الگوی «پرتوهای آفتاب» (Sunburst) یا «تار عنکبوت» (Spider Web) به نظر می‌رسند. رنگ آن‌ها قرمز یا آبی است و معمولاً در صورت و پاها، دقیقاً در زیر پوست دیده می‌شوند.
فاکتورهای خطر
وجود رگ‌های واریسی، ممکن است در بعضی از خانواده‌ها رایج باشد و به نسل‌های بعدی به ارث برسد. اما علاوه بر ویژگی‌های ژنتیکی، برخی عادات و سبک زندگی غلط نیز در ایجاد و تشدید علائم واریس، موثر هستند. افزایش فشار در وریدها ممکن است سبب ایجاد واریس شود. عواملی که ممکن است این فشار را افزایش دهند، عبارتند از:
- اضافه وزن یا چاقی
- افزایش سن
- زن بودن
- بی‌تحرک بودن
- آسیب دیدگی پا
- سیگار کشیدن
ترومبوز ورید عمقی (Deep vein thrombosis | DVT)، یک بیماری جدی است که با لخته شدن خون در سیاهرگ های عمقی بدن، همراه است. این وضعیت، معمولاً در واریس اتفاق نمی‌افتد. به این دلیل که واریس، روی سیاهرگ‌های نزدیک به سطح پوست (و نه رگ‌های عمقی) تأثیر می‌گذارد. با این حال، با شدت یافتن رگ‌های واریسی، احتمال کمی برای ایجاد لخته خون، در رگ‌های عمیق نیز وجود دارد.
لخته‌های خون، به مراقبت‌های پزشکی فوری نیاز دارند. علائم ایجاد لخته در خون، شامل درد، تورم و قرمزی پا است. لخته شدن خون، ممکن است در بازوها یا سایر قسمت‌های بدن نیز اتفاق بیافتد. اگر علائمی دارید که ممکن است به معنی لخته شدن خون باشد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.
ممکن است یک تکه از لخته، از آن جدا شود و همراه با جریان خون، به ریه ها برود. این وضعیت، «آمبولی ریوی» (Pulmonary Embolism)، نام دارد و یک وضعیت پزشکی بسیار جدی است. به طوری که حتی ممکن است سبب مرگ شود. علائم این عارضه، شامل درد قفسه سینه، مشکل تنفس، سرفه، وجود خون در سرفه، ضربان قلب سریع، تعریق و غش کردن است. اگر علائمی دارید که ممکن است به معنی لخته شدن خون در ریه‌ها باشد، بلافاصله از اورژانس، کمک بگیرید.