سگ‌کشی
سگ‌کشی فیلمی ایرانی در ژانر تریلر جنایی با عناصر نئو-نوآر است که بهرام بیضایی در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ آن را کارگردانی کرد. این فیلم در سال ۱۳۸۰ در سینماهای ایران به نمایش درآمد و به پرفروش‌ترین فیلم آن سال تبدیل شد. فیلم‌نامه این اثر که توسط خود بیضایی نوشته شده بود، نیز در همان سال به چاپ رسید. «سگ‌کشی» دوازدهمین فیلم منتشرشده از بیضایی و به مانند بیشتر کارهای او با عنوان «کاری از گروه فیلم لیسار» معرفی شد. ساخت این فیلم پس از ده سال وقفه در کارنامه بیضایی رخ داد و تعدادی از بازیگران برجسته سینمای ایران از جمله مژده شمسایی، جمشید لایق، عنایت بخشی، مجید مظفری و فردوس کاویانی در آن به ایفای نقش پرداختند.
| اطلاعات | |
|---|---|
| کارگردان(ها): | بهرام بیضایی |
| نویسنده(ها): | بهرام بیضایی |
| تهیه‌کننده(ها): | بهرام بیضایی |
| بازیگران: | مژده شمسایی مجید مظفّری رضا کیانیان داریوش ارجمند احمد نجفی میترا حجّار اسماعیل شنگله فردوس کاویانی بهزاد فراهانی عنایت بخشی باقر صحرارودی حسن پورشیرازی کاظم افرندنیا حبیب دهقان‌نسب جمشید لایق کامران باختر مهتاب نصیرپور جعفر بزرگی داود فتحعلی‌بیگی رابعه اسکویی محمود بنفشه‌خواه کامران فیوضات مهشاد مخبری مریم بوبانی هوشنگ قوانلو علی سلیمانی |
| تدوین‌گران: | بهرام بیضایی |
| فیلمبردار(ها): | اصغر رفیعی جم |
| آهنگساز: | صبا خضوعی وارطان ساهاکیان |
| کشور(های) سازنده: | ایران |
| زبان اصلی: | فارسی |
| تاریخ شروع ساخت: | 1378 |
| تاریخ انتشار اولیه: | ۲۵ آذرِ ۱۳۸۰ |
| میزان فروش گیشه: | ۳۲۰ میلیون تومان (در تهران) معادلِ ۱۴٫۸ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۰ |
سگ‌کشی به عنوان یکی از فیلم‌های ماندگار سینمای اجتماعی ایران شناخته می‌شود و نقدهای مثبتی از سوی منتقدان دریافت کرد. برخی از نقدها این فیلم را با آثار کلاسیک سینما مقایسه کرده‌اند. بنیاد فیلم بریتانیا نیز در گزارشی «سگ‌کشی» را یکی از بهترین تریلرهای تاریخ سینما دانسته است.
چکیده داستان سگ‌کشی
فیلم «سگ‌کشی» در اواخر پاییز سال ۱۳۶۷ در تهران آغاز می‌شود و داستان آن تا حدود یک سال بعد ادامه می‌یابد. گلرخ کمالی، زنی که شوهرش را به دلیل شک به داشتن رابطه با منشی شرکت ترک کرده، پس از پایان جنگ به تهران بازمی‌گردد و می‌بیند که شوهرش، ناصر معاصر، ورشکسته شده و در آستانه رفتن به زندان است. ناصر ادعا می‌کند که شریکش، جواد مقدم، سرمایه شرکت را دزدیده و از کشور فرار کرده است. گلرخ برای جبران سوءتفاهم گذشته و کمک به نجات شوهرش، وارد دنیای پیچیده و فریبنده تجارت می‌شود تا با طلبکاران معامله کند و رضایت آن‌ها را جلب کند. او با پشتکار و تحمل سختی‌ها، نهایتاً موفق می‌شود ناصر را از زندان آزاد کند.
با این حال، گلرخ به زودی متوجه می‌شود که همه این ماجراها صحنه‌سازی شوهرش برای تصاحب کل سرمایه بوده است. ناصر قصد دارد با منشی شرکت از کشور خارج شود و گلرخ را تنها بگذارد. اما گلرخ به همراه افرادی که در طول این مسیر به او کمک کرده بودند، نقشه ناصر را خنثی می‌کند.
فیلم‌نامه سگ‌کشی
طرح اولیه فیلم «سگ‌کشی» در اوایل دهه ۱۳۷۰ شکل گرفت و فیلم‌نامه آن در تابستان ۱۳۷۱ نوشته شد. بهرام بیضایی برای نوشتن این فیلم‌نامه از داستان‌های کلاهبرداری‌های مالی الهام گرفته بود. ابتدا این فیلم‌نامه به برخی از سفارش‌دهندگان ارائه شد، اما به دلیل صراحت و سختی ساخت آن، سفارش‌دهندگان از ساخت آن صرف‌نظر کردند. در نهایت، بیضایی تصمیم گرفت فیلم را خود بسازد و در نهایت در سال ۱۳۷۸ تولید آن را آغاز کرد.
ساخت فیلم سگ‌کشی
تولید فیلم «سگ‌کشی» در پاییز و زمستان سال ۱۳۷۸ آغاز شد و فیلم‌برداری آن توسط اصغر رفیعی جم انجام شد. در ابتدا قرار بود فیلم به صورت سیاه و سفید تهیه شود، اما به دلیل محدودیت‌های فنی در ایران، این تصمیم تغییر کرد. فیلم در نهایت با بودجه‌ای مناسب ساخته شد و موسیقی آن توسط صبا خضوعی و وارطان ساهاکیان ساخته شد.
نمایش و واکنش‌ها به فیلم سگ‌کشی
فیلم «سگ‌کشی» در جشنواره فیلم فجر سال ۱۳۷۹ به نمایش درآمد و جوایز متعددی از جمله سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را دریافت کرد. با وجود این، نسخه‌ای که در جشنواره‌های خارجی به نمایش درآمد، مورد انتقاد بیضایی قرار گرفت.
این فیلم همچنین به یکی از پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران تبدیل شد و بسیاری از منتقدان آن را یکی از آثار برجسته سینمای ایران دانستند.
جایزه‌ها و افتخارات فیلم سگ‌کشی
بازیگران و عوامل فیلم سگ‌کشی
| بازیگر | نقش |
|---|---|
| مژده شمسایی | گلرخ کمالی |
| جمشید لایق | پدرش |
| مجید مظفّری | ناصر معاصر |
| رضا کیانیان | جواد مقدّم |
| باقر صحرارودی | عیوض |
| میترا حجّار | فرشته اقتداری |
| فریده جدّیکار | مادرش |
| محمود بنفشه‌خواه | پدرش |
| بهزاد فراهانی | خاوری |
| وحید پرند | کارمندش |
| فردوس کاویانی | تابان‌پور |
| هومن لایق | دستیارش |
| محمد فرزین | پاکارش |
| مهدی گلستانه مقدم | میزبان |
| حسن پورشیرازی | گروهبان نغمه |
| علی واثق‌پور | افسرِ زندان |
| حامد محمّدی | افسرِ زندان |
| داوود فتحعلی‌بیگی | منتسب |
| پریزاد سیف | همسرش |
| مریم بوبانی | خواهرِ منتسب |
| مهشاد مخبری | خواهرِ کوچک‌تر؛ همسرِ اروانه |
| امید همایون | اروانه |
| ابراهیم آقاجانی | پاسبان |
| مهدی رجب‌پور | پاسبان |
| علی گزل‌زاده | مأمورِ باجه |
| عنایت بخشی | صبوری |
| کامران فیوضات | حسابدارش |
| داریوش ارجمند | حاجی نقدی |
| علی سلیمانی | منشی‌اش |
| رابعه اسکویی | همسرش |
| مروارید دبیر اشرافی | کلفتش |
| هستی و وفا هوربد | بچه‌ها |
| احمد نجفی | نایری |
| هوشنگ قوانلو | سرمیزبان |
| جعفر بزرگی | تاجوردی |
| اسماعیل شنگله | وکیلش |
| حبیب دهقان‌نسب | هاشم برید |
| محسن قاضی‌مرادی | حسابدارش |
| کاظم افرندنیا | افرندی |
| مهتاب نصیرپور | منشی‌اش |
| منوچهر افسری | محافظش |
| عرش پورزارعی | دیلاق |
| احمد آکشته | کتک‌زن |
| داوود عبّاسی | کتک‌زن |
| بابک سبزوی | کتک‌زن |
| کامران باختر | سنگستانی |
| مجید ایران‌عقیده | سنگستانی |
| علی کریم | سنگستانی |
| آرش دلدار | سنگستانی |
| علی‌اصغر نجات | سنگستانی |
| علی کنگرلو | سرکارگرِ سنگستانی |
| احمد نشاط | نگهبانِ شرکت |
| حسن دادشکر | کارمندِ شعبه چک‌های برگشتی |
| محمد خطیبی | کارمندِ شعبه چک‌های برگشتی |
| مسعود سخایی | کارمندِ شعبه چک‌های برگشتی |
| یدالله تیموری | کارمندِ شعبه چک‌های برگشتی |
| محمدرضا غیاثی | کارمندِ شعبه چک‌های برگشتی |
| بابک بیات | افسرِ راهنمایی |
| وحید سیفی | راننده فرودگاه |
| (ناشناس) | خرکچی |
سیاهی لشکر
هانیه توسّلی در یکی از سکانس‌ها (در لابیِ هتل) در نقشِ مسافری چمدان به دست ظاهر شده است.
عوامل
| کارگردان | بهرام بیضایی |
| فیلم‌نامه‌نویس | بهرام بیضایی |
| تهیه‌کنندگان | بهرام بیضایی |
| مدیرِ فیلم‌برداری | اصغر رفیعی جم |
| طرّاحِ صحنه و لباس | ایرج رامین‌فر |
| تدوین | بهرام بیضایی |
| چهره‌پرداز | فرهنگ معیّری |
| موسیقیِ متن | وارتان ساهاکیان، صبا خضوعی |
| صدابردار | جهانگیر میرشکاری، مهران ملکوتی |