علم
علم یا دانش (به انگلیسی: Science) یک تلاش سیستماتیک است که دانش را در قالب توضیحات و پیش‌بینی‌های قابل آزمایش دربارهٔ جهان سازمان‌دهی و تولید می‌کند.
معنای علم در دوران قدیم
تعریفی قدیمی‌تر و نزدیک به مفهوم علم، که همچنان مورد استفاده است، متعلق به ارسطو است. او دانش علمی را مجموعه‌ای از آگاهی‌های قابل اتکا می‌دانست که از لحاظ منطقی قابل توضیح باشند. همچنین گاهی این واژه به مجموعه‌ای از گزاره‌ها و اطلاعاتی گفته می‌شود که دانشمندان در پژوهش‌های علمی خود در مورد یک موضوع گردآورده و با زبان علوم مورد بحث قرار می‌دهند.
واژه‌شناسی
واژهٔ علم از زبان عربی به فارسی وارد شده‌است. برخی به جای آن از واژه دانش استفاده می‌کنند؛ ولی باید توجه داشت که علم و دانش دو تعریف متفاوت دارند. در زبان انگلیسی، واژه science برای علم و واژه knowledge برای دانش استفاده می‌شود. در زبان پهلوی واژه‌های معادل علم عبارتند از: داناگیه، هوداناگیه، فرهنگ و فرزنیه. در زبان اوستایی نیز واژه‌های ویدا و چیستا معادل علم هستند.
تاریخ علوم
در دوران کلاسیک، علوم به عنوان یک نوع دانش با فلسفه ارتباط نزدیکی داشتند. در اوایل دوران مدرن، دو کلمه علم و فلسفه در زبان انگلیسی به جای هم به کار می‌رفتند. در سدهٔ هفدهم میلادی، فلسفهٔ طبیعی (که امروزه به علوم طبیعی معروف است) به تدریج از فلسفه جدا شد. با این حال، علم همچنان به توضیح آگاهی‌های مطمئن در مورد یک موضوع می‌پرداخت. این روند تا عصر مدرن ادامه یافت و علم برای موضوعاتی همچون علم کتابداری یا علوم سیاسی به کار می‌رود.
علم در دوران مدرن
در عصر مدرن، علم معادل علوم طبیعی و فیزیکی به کار می‌رود و به شاخه‌هایی از آموختن محدود می‌شود که به پدیده‌های دنیای مادی و قوانین آن‌ها می‌پردازد. این معنای محدودتر از علم به مجموعه‌ای از تعریف‌های قوانین طبیعت تبدیل شده است که بر مبنای مثال‌هایی همچون قانون کپلر، قوانین گالیله و قوانین حرکت نیوتن بنا شده‌اند. در سدهٔ نوزدهم میلادی، کلمهٔ علم بیشتر به مطالعهٔ منظم دنیای طبیعت شامل فیزیک، شیمی، زمین‌شناسی و زیست‌شناسی مرتبط شد. این منجر به دسته‌بندی مطالعات تفکر انسان و جامعه به عنوان علوم اجتماعی شد. امروزه قلمروهای بزرگی از مطالعات منظم و دانش زیر سرفصل کلی علم قرار دارند، از جمله علوم کاربردی و علوم صوری.
تفاوت علم و دانش
به‌طور کلی، اطلاعات مجموعه‌ای از داده‌های خام و پردازش نشده هستند. پردازش اطلاعات علم را ایجاد می‌کند، و علمی که روش آن تجربی و نتایج آن آزمون‌پذیر و موضوع آن جهان خارج باشد، علم تجربی نامیده می‌شود. در مقابل، علم به‌طور خاص به بخشی از دانش بشری اشاره دارد که از طریق روش‌های تجربی به دست آمده و قواعد علوم تجربی بر آن حاکم است.
تولید علم
تولید علم یک اصطلاح نادرست است و به جای آن باید از واژه توسعه علم استفاده شود. این واژه تنها در ایران استفاده شده‌است. باید توجه داشت که واژه‌ها ابزار تفکر هستند و استفاده نادرست از آن‌ها می‌تواند باعث ایجاد انحراف فکری شود. در یکی دو دهه اخیر این واژه ابداعی و واژه‌های مشابه مانند تولید اندیشه، تولید فرهنگ (به جای توسعه فرهنگی)، تولید معرفت و تولید علم باعث ایجاد مشکلاتی برای گسترش واقعی علم شده‌اند. یکی از اشتباهات ناشی از این کژتابی‌ها این است که پیشرفت علم با تولید محصولات علمی مانند مقاله و پایان‌نامه اشتباه گرفته می‌شود. علم به‌عنوان یک مفهوم نرم‌افزاری، تولید کردنی نیست؛ علم را می‌توان فراگرفت، توسعه داد یا کشف کرد.