ایرج پزشکزاد
ایرج پزشکزاد نویسنده و طنزپرداز مرد ایرانی است که به تاریخ 8 بهمن 1305 در تهران متولد شد. بنظر می‌رسد نام خانوادگی او، بخاطر شغل پدر بوده‌باشد. پدرش پزشک و ماردش معلم بود.
او در خانواده‌ای به دنیا آمد که اهل نوشتن و هنر بودند؛ پدربزرگ مادری‌اش با نام مؤیدالممالک فکری ارشاد، نمایشنامه‌نویس دوران مشروطه و صاحب روزنامه صبح صادق و روزنامه ارشاد بود. همچنین معز دیوان فکری، دایی او نمایشنامه‌نویس و از اولین بنیان‌گذاران تئاتر معاصر در ایران بود.
پزشکزاد در رشته حقوق تحصیل کرده‌بود و به عنوان قاضی دادگستری مشغول به کار بود. او مدتی بعد شغل قضاوت را ترک کرد و به استخدام وزارت امور خارجه درآمد.
ایرج پزشکزاد به نوشتن علاقمند بود و برای نشریات مختلف با نام مستعار ا. پ. آشنا داستان کوتاه می‌نوشت. او همچنین دستی بر ترجمه داشت و برخی از نوشته‌های مولیر و فرانسوا ولتر، از نمایشنامه‌نویسان فرانسوی، را به فارسی ترجمه کرد.
او در نشریه فردوسی، در ستونی با عنوان آسمون ریسمون داستان کوتاه می‌نوشت و پس از استقبال مردم از نوشته‌های او، تصمیم گرفت یکی از آن‌ها که با اقبال بیشتری مواجه شده‌بود را ادامه داده و به صورت رمان منتشر کند. دایی جان ناپلئون معروف‌ترین اثر ایرج پزشکزاد است. و بعدها ناصر تقوایی در سال 1355 با الهام از این رمان، یک مجموعه تلویزیونی با همین نام را کارگردانی کرد.
ایرج پزشکزاد در اواخر دهه 50 شمسی به فرانسه مهاجرت کرد وی در فرانسه به روزنامه‌نگاری مشغول بود.
سرنجام وی در تاریخ 22 دی سال 1400 در لس‌آنجلس و دراثر ایست قلبی درگذشت.
جوایز و افتخارات ایرج پزشکزاد
ایرج پزشکزاد در سال 2014 موفق به کسب جایزه‌ی بیتا شد.. این جایزه به همت «بیتا دریاباری»، حامی مالی برنامه‌های ایران‌شناسی دانشگاه استنفورد و کمبریج، ایجاد شده بود.از دیگر افرادی که موفق به کسب این جایزه شده‌اند می‌توان به سیمین بهبهانی، گلی ترقی، بهرام بیضایی، هوشنگ سیحون، احسان یارشاطر، کیهان کلهر و هوشنگ ابتهاج اشاره کرد.
آثار
| طنز | تاریخی | ترجمه |
|---|---|---|
| حاج مم‌جعفر در پاریس | مروری در واقعهٔ ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و قانون مصونیت نظامیان آمریکایی | روزولت اثر سارا دلانو روزولت |
| ماشاالله خان در بارگاه هارون‌الرشید | مروری در تاریخ انقلاب روسیه | ملک مقرب در جمع شیاطین اثر موریس دوکبرا |
| بوبول | مصدق | دختر گرجی اثر موریس دوکبرا |
| آسمون ریسمون | مروری در تاریخ انقلاب فرانسه | زندانی کازابلانکا اثر موریس دوکبرا |
| دایی‌جان ناپلئون | طنز فاخر سعدی | دزیره اثر آن ماری سلینکو |
| ادب مرد به ز دولت اوست تحریر شد | حافظ ناشنیده‌پند | افسونگران دریا اثر آلفرد ماشار |
| انترناسیونال بچه‌پرروها | مروری در انقلاب مشروطیت ایران | جمیله اثر هانری بوردو |
| شهر فرنگ از همه رنگ | ریشه‌های اختلاف چین و شوروی | عدالت اجرا شده‌است اثر ژان مکر |
| خانوادهٔ نیک‌اختر | دو سرنوشت اثر ویلکی کالینز | |
| رستم‌صولتان | فردا گریه خواهم کرد اثر لیلیان راث | |
| گلگشت خاطرات | ماروا اثر موریس دوکبرا | |
| پسر حاجی باباجان | شوایک سرباز پاکدل اثر یاروسلاو هاشک | |
| به یاد یار و دیار | ||
| صندوق لعنت | ||
| بلیط خان‌عمو |