زایمان
زایمان اوج دوران بارداری یک خانم می باشد که در آن یک یا چند نوزاد از رحم مادر خارج می شوند. زایمان طبیعی یک امر فیزیولوژیک می باشد و یکی از روش های زایمان است که در این روش فرد اجازه می دهد که زایمان به صورت طبیعت انسان رخ دهد.
برخی از خانم ها تصمیم می گیرند که در طی زایمان خود از هیچگونه دارویی استفاده نکنند و به جای آن از تکنیک های کاهش درد، روش های تنفس صحیح و... به منظور کاهش درد خود استفاده نمایند. در طی زایمان طبیعی فردی به مادر در گذراندن زایمان و آموزش مراحل کمک می نماید.
زمان انجام زایمان طبیعی به صورت قطعی مشخص نمی باشد اما پزشک یک بازه زمانی را برای آن در نظر می گیرد. زایمان طبیعی ممکن است دو تا سه هفته زودتر از موعد مقرر صورت پذیرد.
انواع زایمان
زایمان به دو دسته تقسیم می شود:
زایمان طبیعی خود به سه گروه تقسیم بندی می شود:
- زایمان بدون درد با تزریق اپیدورال
- زایمان در آب
- زایمان طبیعی اپی زیاتومی
زایمان طبیعی
زایمان طبیعی شامل چند مرحله می باشد که خانم های باردار بهتر است پیش از زایمان از این مراحل آگاهی یابند تا در طول زایمان بتوانند آن را به خوبی کنترل نمایند. مراحل زایمان عبارتند از:
- مرحله اول: این مرحله از موقع آغاز دردهای زایمان تا موقع باز شدن کامل دهانه رحم می باشد.
- مرحله دوم: باز شدن دهانه رحم به صورت کامل و تولد نوزاد
- مرحله سوم: خروج نوزاد تا هنگام خروج جفت
شروع زایمان طبیعی با برخی علائم همراه است:
- احساس دردهای پریودی در نواحی شکم و کمر که این درد ها با گذشت زمان بیشتر می شوند و فاصله آن ها کاهش میابد.
- مشاهده ترشحات خونی یا مشابه آب از واژن
- حالت های اضطرابی که ممکن است موجب حالت تهوع شود
سزارین
سزارین که به آن رستم زایی یا رستمینه نیز می گویند یک زایمان غیر طبیعی و نوعی جراحی به شمار می رود. در عمل سزارین نوزاد با ایجاد یک برش روی دیواره شکم و رحم متولد می شود. در مواردی که خانم های باردار به دلایل پزشکی قادر به انجام زایمان طبیعی نیستند، نوزاد آن ها را به کمک عمل سزارین خارج می کنند و به دنیا می آورند.
زایمان در آب
این نوع از زایمان یکی از انواع زایمان طبیعی است که در آن مادر درون یک استخر یا وان آب گرم قرار می گیرد و نوزاد خود را به دنیا می آورد. زایمان در آب به کاهش درد هنگام زایمان کمک زیادی می نماید. برای زایمان در آب، مادر باید از قبل آموزش های لازم را در کلاس های آموزشی ببیند.
مشکلات زایمان
- یکی از مشکلاتی که ممکن است در زایمان رخ دهد، قرار گیری نوزاد به صورت بریچ است. در حالت بریچ، نوزاد به صورت طولی در رحم قرار میگیرد. نوزاد برای خارج شدن از رحم باید به صورتی قرار گیرد که سر به سمت پایین باشد اما در حالت بریچ این مسئله کاملا برعکس است و جنین پاهایش به سمت پایین می باشد.
- القای زایمان: برخی مادران با گذشت یک الی دو هفته از زمان زایمانشان همچنان نشانه ای از زایمان ندارند و هیچ دردی را احساس نمی نمایند و یا اینکه با برخی بیماری ها از جمله پره اکلامپسی، دیابت بارداری، افزایش فشار خون و یا بیماری‌های کلیوی رو به رو هستند. در بعضی موارد نیز ممکن است کیسه مایع آمنیوتیک پیش از موعد مقرر پاره گردد که در این حالت مادر باید سریعا به بیمارستان مراجعه نماید تا کارهای زایمان انجام پذیرد. اگر زایمان فردی بیش از چهل هفته به طول انجامد و طبق نظر پزشک فرصتی برای زایمان باقی نمانده باشد، پزشک برای نجات جان مادر و فرزندش، رحم مادر را تحریک می نماید تا زایمان طبیعی رخ دهد.
زایمان سخت
اگر مادر بنا به دلایل مختلف پزشکی از جمله: تنگی فضای لگن مادر، اختلال های عملکردی رحمی و یا شرایط مختلف جنین مانند وزن بالا، قرار گیری در وضعیت بریچ و... قادر به زایمان طبیعی نباشد، پزشک ملزم است از عمل سزارین برای زایمان مادر استفاده نماید.
مراحل زایمان طبیعی
زایمان طبیعی دارای سه مرحله می باشد:
مرحله اول
در مرحله اول مادر به تدریج درد ها را تا زمان باز شدن کامل دهانه رحم احساس می کندو مرحله اول زایمان طبیعی به سه فاز تقسیم بندی میگردد:
- دردهای ابتدایی
- دردهای فعال
- مرحله انتقالی
دردهای ابتدایی
در این فاز، دهانه رحم نازک می شود و مادر کم کم درد ها را احساس می نماید. این دردها برای مادر کاملا قابل تحمل خواهد بود. در مراحل بعدی دهانه رحم بازتر و میزان دردها افزایش میابد.
دردهای فعال
دردهای فعال برای زمانی است که دهانه رحم حدود چهار الی هفت سانتی متر باز شده است. وقتی دهانه رحم تا شش سانتی متر باز می شود، درد ها و انقباضات افزایش میابد. در این فاز مادر احساس درد و گرما دارد.
مرحله انتقالی
این فاز زمانی اتفاق می افتد که دهانه رحم هشت تا ده سانتی متر باز شده است و مادر در این حالت بیشترین میزان درد را تحمل می نماید. این فاز بین بیست الی نود دقیقه زمان می برد. جنین در این فاز به روده مادر فشار وارد می کند و مادر خود را آماده زایمان مینماید.
مرحله دوم
در مرحله دوم از زایمان طبیعی، دهانه رحم به صورت کامل باز می شود و جنین از رحم خارج می شود. در این مرحله پزشک از مادر می خواهد که زور بزند. بروز انقباض های رحمی و زور زدن مادر سبب پایین تر آمدن سر نوزاد می گردد به طوری که سر نوزاد در دهانه رحم جای میگیرد.
مرحله سوم
مرحله سوم به خروج نوزاد و جفت مرتبط می باشد. وقتی نوزاد متولد می شود، جفت نیز از دیواره رحم جدا می گردد و سپس از واژن خارج می شود. زمان خروج جفت بین پنج الی سی دقیقه می باشد.