بادرنجبویه: تفاوت میان نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «'''بادْرَنجبویه''' یا '''بادرنگ‌بویه''' (نام علمی: Dracocephalum) گیاهی علفی چند ساله است و منشاء این گیاه شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است. پرونده:گیاه بادرنجبویه.jpg|جایگزین=گیاه بادرنجبویه|بندانگشتی|گیاه بادرنجبویه{{گیاه | فرمانرو = گیاهان | راس...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''بادْرَنجبویه''' یا '''بادرنگ‌بویه''' (نام علمی: Dracocephalum) گیاهی علفی چند ساله است و منشاء این گیاه شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است. | '''بادْرَنجبویه''' یا '''بادرنگ‌بویه''' (نام علمی: Dracocephalum) [[گیاه|گیاهی]] علفی چند ساله است و منشاء این [[گیاه]] شرق [[مدیترانه]] و جنوب [[اروپا]] گزارش شده است. | ||
[[پرونده:گیاه بادرنجبویه.jpg|جایگزین=گیاه بادرنجبویه|بندانگشتی|گیاه بادرنجبویه{{گیاه | [[پرونده:گیاه بادرنجبویه.jpg|جایگزین=گیاه بادرنجبویه|بندانگشتی|گیاه بادرنجبویه{{گیاه | ||
| فرمانرو = گیاهان | | فرمانرو = گیاهان | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
بادرنجبویه گیاهی علفی، گلدار، یک‌ساله یا چندساله است. این گیاه معطر (بویی شبیه به لیمو) در زیستگاه خود بین 50 تا 100 سانتی‌متر رشد می‌کند. | بادرنجبویه گیاهی علفی، گلدار، یک‌ساله یا چندساله است. این [[گیاه]] معطر (بویی شبیه به [[لیمو]]) در [[زیستگاه]] خود بین 50 تا 100 [[سانتی‌متر]] رشد می‌کند. [[برگ]] های [[سبز]]، پهن و [[تخم‌مرغ|تخم‌مرغی]] شکل با سطح ناصاف و لبه‌های دندانه‌دار از مشخصات ظاهری اصلی گیاه بادرنجبویه است. گل‌های گیاه در ناحیه فوقانی و در [[زاویه]] برگ‌ها شکل می‌گیرند. غنچه‌های بادرنجبویه در ابتدا [[زرد]] و پس از شکوفا شدن به گل‌های [[سفید]] مایل به [[صورتی]] یا [[بنفش]] تبدیل می‌شوند. [[میوه]] به صورت چهار قسمتی پس از اتمام عمر [[گل]] به وجود می‌آید. [[بذر]]<nowiki/>های باریک و تیره بادرنجبویه تنها راه تکثیر و ازدیاد [[گیاه]] هستند. | ||
== زیستگاه == | |||
[[زیستگاه]] اصلی [[گیاه]] بادرنجبویه شرق [[مدیترانه]]، جنوب و مرکز [[اروپا]]، بخش‌هایی از [[ترکیه]] و [[ایران]] است. این گیاه دارویی بیشتر در نواحی شمالی [[ایران]]، ارتفاعات [[تهران]]، [[آذربایجان شرقی]] و غربی و نواحی شمال شرقی می‌روید. بادرنجبویه به صورت خودرو در مناطق کوهستانی، کنار جاده‌ها، پای دیوارها، حاشیه باغ‌ها، زیر سایه درختان [[جنگل]] و تا [[ارتفاع]] 1800 متری مشاهده می‌شود. این [[گیاه]] دارویی زنبورهای [[عسل]] را به خود جذب می‌کند. نام علمی بادرنجبویه یعنیMelissa در [[یونان]] باستان به معنای [[عسل]] بوده است. | |||
امروز به منظور بهره‌برداری بیشتر از بادرنجبویه برای تولید عسل، استفاده طبی و تزئینی، این گیاه را در باغ‌ها و زمین‌های [[کشاورزی]] پرورش می‌دهند. کشورهای [[آلمان]]، [[چک]]، [[اسلواک]]، [[هلند]]، [[بلغارستان]] و [[مجارستان]] از معروف‌ترین تولیدکنندگان بادرنجبویه اهلی شده در دنیا هستند. | |||
== ترکیبات == | |||
از مواد موثر این [[گیاه]] داروهایی برای [[درمان]] ناراحتی‌های عصبی و همچنین برای مداوای بیماری‌های معده، مُسکن‌ها، [[دارو]]<nowiki/>های درمان اختلالات گوارشی، مشکلات قلبی و سردردهایی با منشاء عصبی و [[اضطراب]]، ضدویروس‌ها، ضدباکتری، ضداسپاسم، ضدنفخ و آرام‌بخش استفاده می‌شود. در برخی کشورها مردم از [[تنتور]] بادرنجبویه به عنوان آرام‌بخش استفاده می‌کنند. مواد موثره بادرنجبویه به همراه مواد موثره [[سنبل‌الطیب]] اثر درمانی یکدیگر را تشدید می‌کنند. | |||
اندام‌های هوایی گیاه به‌خصوص برگ‌ها محتوی اسانس هستند. مقدار [[اسانس]] در گونه‌های مختلف متفاوت است. مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «[[سیترونالل]]» (23 تا 53 درصد) تشکیل می‌دهد. ترکیبات دیگر اسانس بادرنجبویه شامل: [[سیترال]]، [[ژرانیول]]، [[لینالول]] و استات اوگنول است. اسانس به مقدار بسیار کم حاوی موادی نظیر اسید [[رزماری]]، اسیدهای فنولیکیک کربنه و فالونوئید است. | |||
[[رده:گیاهان]] | |||
[[رده:گیاهان دارویی]] | |||
[[رده:گیاهان علفی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۸ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۴۶
بادْرَنجبویه یا بادرنگ‌بویه (نام علمی: Dracocephalum) گیاهی علفی چند ساله است و منشاء این گیاه شرق مدیترانه و جنوب اروپا گزارش شده است.
بادرنجبویه گیاهی علفی، گلدار، یک‌ساله یا چندساله است. این گیاه معطر (بویی شبیه به لیمو) در زیستگاه خود بین 50 تا 100 سانتی‌متر رشد می‌کند. برگ های سبز، پهن و تخم‌مرغی شکل با سطح ناصاف و لبه‌های دندانه‌دار از مشخصات ظاهری اصلی گیاه بادرنجبویه است. گل‌های گیاه در ناحیه فوقانی و در زاویه برگ‌ها شکل می‌گیرند. غنچه‌های بادرنجبویه در ابتدا زرد و پس از شکوفا شدن به گل‌های سفید مایل به صورتی یا بنفش تبدیل می‌شوند. میوه به صورت چهار قسمتی پس از اتمام عمر گل به وجود می‌آید. بذرهای باریک و تیره بادرنجبویه تنها راه تکثیر و ازدیاد گیاه هستند.
زیستگاه
زیستگاه اصلی گیاه بادرنجبویه شرق مدیترانه، جنوب و مرکز اروپا، بخش‌هایی از ترکیه و ایران است. این گیاه دارویی بیشتر در نواحی شمالی ایران، ارتفاعات تهران، آذربایجان شرقی و غربی و نواحی شمال شرقی می‌روید. بادرنجبویه به صورت خودرو در مناطق کوهستانی، کنار جاده‌ها، پای دیوارها، حاشیه باغ‌ها، زیر سایه درختان جنگل و تا ارتفاع 1800 متری مشاهده می‌شود. این گیاه دارویی زنبورهای عسل را به خود جذب می‌کند. نام علمی بادرنجبویه یعنیMelissa در یونان باستان به معنای عسل بوده است.
امروز به منظور بهره‌برداری بیشتر از بادرنجبویه برای تولید عسل، استفاده طبی و تزئینی، این گیاه را در باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی پرورش می‌دهند. کشورهای آلمان، چک، اسلواک، هلند، بلغارستان و مجارستان از معروف‌ترین تولیدکنندگان بادرنجبویه اهلی شده در دنیا هستند.
ترکیبات
از مواد موثر این گیاه داروهایی برای درمان ناراحتی‌های عصبی و همچنین برای مداوای بیماری‌های معده، مُسکن‌ها، داروهای درمان اختلالات گوارشی، مشکلات قلبی و سردردهایی با منشاء عصبی و اضطراب، ضدویروس‌ها، ضدباکتری، ضداسپاسم، ضدنفخ و آرام‌بخش استفاده می‌شود. در برخی کشورها مردم از تنتور بادرنجبویه به عنوان آرام‌بخش استفاده می‌کنند. مواد موثره بادرنجبویه به همراه مواد موثره سنبل‌الطیب اثر درمانی یکدیگر را تشدید می‌کنند.
اندام‌های هوایی گیاه به‌خصوص برگ‌ها محتوی اسانس هستند. مقدار اسانس در گونه‌های مختلف متفاوت است. مهم‌ترین ترکیبات تشکیل دهنده اسانس را «سیترونالل» (23 تا 53 درصد) تشکیل می‌دهد. ترکیبات دیگر اسانس بادرنجبویه شامل: سیترال، ژرانیول، لینالول و استات اوگنول است. اسانس به مقدار بسیار کم حاوی موادی نظیر اسید رزماری، اسیدهای فنولیکیک کربنه و فالونوئید است.