کدو حلوایی
کدو حلوایی گیاهی علفی، یکساله و متعلق به خانواده کدوئیان (Cucurbitaceae) است. این گیاه در مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر جهان می‌روید و منشا آن اروپا و مناطق گرمسیر آمریکا گزارش شده است.
تاریخچه
کدو حلوایی اولین بار در مکزیک در حدود 1400 سال قبل از میلاد مسیح کاشته شد و یکی از گیاهان جالیزی به شمار می آمد. ذرت و لوبیا در آن زمان توسط مردمان آمریکای لاتین کاشته می شد و به عنوان غذای اصلی مورد استفاده قرار می گرفت. با گذشت زمان و پیشرفت علم کشاورزی و با استفاده از ژنتیک، بذر کدو اصلاح گردید. سپس بذر اصلاح شده در تولید انبوه مورد بهره برداری قرار گرفت.
کدو یکی از محصولات جالیزی است که برای افراد خام خوار جزء منابع اصلی غذا محسوب می شود.مردمان مایا( maya ) از کدو و تخم کدو برای درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می کردند؛ به خصوص در تهیه غذاهای مختلف از آن بهره می گرفتند. پس از گذشت چندین قرن برای اولین بار در سال 1492 میلادی کریستف کلمب در سفرنامه خود از کاشت کدو به صورت جالیزی گزارش نمود. سپس 27 سال بعد کاسپرد اسپینوز در سفرنامه به پاناما از کاشت کدو در آن کشور گزارش نمود و آن را هندوانه ایندوها نام برد که بسیار خوشمزه بوده و از آن در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می کرده اند.
بذر کدو توسط او به اروپا آورده شد و کاشت این گیاه جالیزی برای اولین بار در اروپا آغاز شد.
گیاه‌شناسی
کدوی حلوایی متعلق به تیره کدوییان گیاهی است ، علفی ، یکساله ، با ساقه کرکدار و خزنده ، ریشه محکم و برگهای پنج لبی که گلهای نر و ماده آن جدا از هم بر روی گیاه قرار می گیرند. گلها به رنگ زرد و پنج لبی می باشند. گلهای ماده کوتاهتر از گلهای نر می باشند. ابتدا گلهای نر به صورت دسته ای و سپس گلهای ماده به طور جداگانه ظاهر می شوند.
میوه گوشت دار ، درشت و کروی شکل و یا کم و بیش کشیده است. میوه رسیده به رنگ زرد یا سبز زرد می باشد. داخل هر میوه 400 تا 500 عدد دانه به رنگ سبز تیره یا زیتونی است. اطراف دانه ها را پوشش شفاف و ظریفی احاطه می کند.
وزن هزار دانه آن 100 تا 300 گرم است. پوست کدو حلوایی به رنگ سبز مایل به سفید تا نارنجی است. رنگدانه اي به نام ليكوپن در اين نوع كدو وجود دارد.
دانه هاي آن منبع غني از آهن ، روي و سلنيوم است كه سلنيوم براي باروري مردان ضروري است.
ریشه
ریشه های اصلی بطور عمیق یا متوسط ریشه دوانی می کنند، سیستم ریشه ای بصورت افقی گسترش می یابد اگر چه کم عمق است.
گل
گلها زرد روشن و بطور انفرادی در محورهای برگ حمل می شوند وبه ندرت بیشتر از یک روز باز می مانند. بیشتر گونه های کدوییان روز خنثی هستند اگر چه تعداد کمی حساسیت فتو پریودی دارند.
میوه
کدوییان در سلسله گیاهی بزرگترین می باشند. بافت بخش خوراکی میوه که بافت پریکارپ است می تواند در انواع کدوییان متفاوت باشد و دامنه رنگ آن از سفید یا سایه های متفاوت زرد رنگ تا نارنجی تیره متغییر است. اگر چه شکل برگ و نشانه های سطح برگ می تواند متفاوت با شد ولی از شکل ساقه، نافه گل ، دمگل، بافت گوشتی و سطوح بذر بطور موثری در تشخیص گونه ها استفاده می شود.
برگ
برگهای آن بشکل قلب و پهن و پوشیده از کرکریزوفراوان و واجد دمبرگ بسیار بلند می باشد . گلهابزرگ و زرد رنگ است و گلهای نر و ماده از یکدیگر جدا می باشند. ریشهآن باریک و بلند ، کمی شیرین و خوردن جوشانده آن مستی آور است.میوه ی کدو از نوع سته بوده و بسیار حجیم است. درسراسر کشور به عنوان یک گیاه زراعی کشت می شود.
اکولوژی
گیاهی است روز بلند و دمای مورد نیاز برای جوانه زنی بذور 12 درجه سانتی گراد ولی دمای مطلوب برای رویش 25 تا 35 درجه است. رویش این گیاه در دمای 14 درجه سانتیگراد متوقف می شود. برگها به شدت به سرما حساس است به طوری که در دمای 1 تا 2 درجه سانتی گراد گیاه دچار سرمازدگی شده و خشک می شوند.
این گیاه قادر است خشکی را تحمل کند. در صورت خشکسالیهای طولانی مدت ریشه قادر به جذب رطوبت از اعماق خاک خواهد بود. دوره رویش این گیاه بسته به رقم و شرایط اقلیمی بین 120 تا 140 روز است. کدوحلوایی برای رویش به خاک خاصی نیاز ندارد ولی خاکهای با بافت متوسط و غنی از مواد غذایی خاکهای مناسبی برای کشت می باشد.
کشت در خاکهای اسیدی و مناطق سرد مناسب نیست. همچنین در زمینهایی که سطح آب زرزمینی آن بالاست نباید کشت شود. کدوحلوایی به اکثر علف کشها حساس است.
طبع و مصلح
کدو حلوایی در طب سنتی طبع سرد و تر دارد. توصیه می‌شود این کدو را با ادویه‌هایی که طبع گرم دارند مثل زیره، دارچین و … بپزید. یا از عسل برای متعادل کردن طبع آن استفاده کنید.
خواص
ویتامین A
بدن شما ترکیبات پروویتامین A و کاروتنوئیدها را به شبکیه و رتینوئیک اسید (اشکال فعال ویتامین A) تبدیل می‌کند. ویتامین A برای تنظیم رشد سلولی، سلامت چشم، سلامت استخوان‌ها و عملکرد سیستم ایمنی ضروری است. علاوه بر این، برای رشد و نمو جنین حیاتی است و آن را به یک ویتامین مهم برای زنان باردار تبدیل می‌کند.
ویتامین C
کدو حلوایی همچنین سرشار از ویتامین C است. یک ماده مغذی محلول در آب که برای عملکرد سیستم ایمنی، سنتز کلاژن، ترمیم زخم و ترمیم بافت مورد نیاز است. هر دو ویتامین A و C به عنوان آنتی اکسیدان‌های قوی در بدن شما عمل می‌کنند. همچنین از سلول‌های بدن در برابر آسیب ناشی از مولکول‌های ناپایدار به نام رادیکال‌های آزاد محافظت خواهند کرد.
ویتامین E
ویتامین E یک آنتی اکسیدان دیگر در کدو تنبل است که به محافظت در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد کمک می کند. همچنین خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با سن، مانند بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد.
ویتامین B
کدو حلوایی سرشار از ویتامین B – شامل فولات و B6 – است که بدن شما برای انرژی و تشکیل گلبول‌های قرمز به آن نیاز دارد.
مواد معدنی
علاوه بر این‌ها کدو حلوایی، سرشار از منیزیم، پتاسیم و منگنز است که همه آنها نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها ایفا می‌کنند. به عنوان مثال، منگنز به عنوان یک عامل مشترک در تقویت استخوان و فرایند ساخت بافت استخوان عمل می‌کند.
حاوی آنتی‌اکسیدان
کدو حلوایی منبع غنی از آنتی اکسیدان‌های قوی از جمله ویتامین C، ویتامین E و بتاکاروتن است. آنتی اکسیدان‌ها به جلوگیری یا کند شدن آسیب سلولی و کاهش التهاب کمک می‌کنند. این عامل خطر ابتلا به چندین بیماری مزمن را کاهش می‌دهد.
سرطان
تحقیقات نشان داده است که رژیم‌های سرشار از آنتی اکسیدان‌های خاص موجود در کدو تنبل – مانند آنتی اکسیدان‌های کاروتنوئیدی و ویتامین C – می‌تواند خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را کاهش دهد. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده‌اند که دریافت بیشتر رژیم غذایی بتاکاروتن و ویتامین C ممکن است خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهد.
مروری بر ۱۸ مطالعه نشان داد افرادی که بیشترین میزان بتاکاروتن را مصرف می‌کردند، در مقایسه با افرادی که کمترین میزان مصرف را داشتند، ۲۴ درصد کمتر در معرض ابتلا به سرطان ریه بودند. یک بررسی دیگر روی ۲۱ مطالعه نشان داد که خطر سرطان ریه به ازای هر ۱۰۰ میلی‌گرم ویتامین C اضافی در روز ۷ درصد کاهش می‌یابد. علاوه بر این، مرور ۱۳ مطالعه نشان داد که سطوح بالاتر بتاکاروتن در خون به طور قابل توجهی مرگ و میر ناشی از سرطان را کاهش می‌دهد.
بیماری قلبی
مصرف سبزیجات و میوه‌های زرد و نارنجی – از جمله کدو حلوایی – در محافظت در برابر بیماری‌های قلبی موثر است. آنتی اکسیدان‌های موجود در این سبزیجات که رنگ نارنجی دارند، تاثیر قوی بر سلامت قلب می‌گذارد. مطالعه‌ای بر روی ۲۴۴۵ نفر نشان داد که خطر بیماری‌های قلبی به ازای هر وعده روزانه اضافی سبزیجات زرد یا نارنجی، ۲۳ درصد کاهش می‌یابد.
تصور می‌شود که کاروتنوئیدهای موجود در این سبزیجات، با کاهش فشار خون، کاهش التهاب و کنترل ژن‌های خاص مرتبط با بیماری‌های قلبی از سلامت قلب محافظت می‌کنند.
آلزایمر
برخی از رژیم‌های غذایی، مانند رژیم‌های غنی از غذاهای حاوی آنتی اکسیدان بیشتر و شامل مواد غذایی مثل کدو حلوایی، زوال عقل را به تاخیر می‌اندازند. یک مطالعه ۱۳ ساله بر روی ۲۹۸۳ نفر یک الگوی رژیم غذایی غنی از کاروتنوئید را با تقویت حافظه، توجه بصری و تسلط کلامی در دوران پیری مرتبط دانست. علاوه بر این، دریافت بیشتر ویتامین E از طریق رژیم غذایی ممکن است اثر محافظتی در برابر بیماری آلزایمر داشته باشد.
نتایج یک مطالعه ۸ ساله روی ۱۴۰ فرد مسن نشان داد افرادی که دارای بیشترین میزان ویتامین E در خون هستند، در مقایسه با افرادی که کمترین میزان این ویتامین را دارند، کمتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر قرار دارند.
لاغری
یک فنجان (۲۰۵ گرم) کدو حلوایی پخته فقط ۸۳ کالری و ۷ گرم فیبر سیر کننده دارد. اگر می‌خواهید وزن اضافی و چربی بدن خود را کاهش دهید، کدو حلوایی یک انتخاب عالی است. این میوه حاوی فیبر نامحلول و محلول است. به طور خاص، فیبر محلول با کاهش چربی همراه است و کاهش اشتها را نشان می‌دهد. بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که مصرف بیشتر فیبر غذایی باعث کاهش وزن و کاهش چربی بدن می‌شود. افزودن کدو حلوایی به وعده‌های غذایی راهی عالی برای کاهش گرسنگی و افزایش مصرف فیبر است.
دیابت
دیابت یک بیماری مزمن و رایج است که موجب افزایش قند خود در بدن می‌شود. مصرف کدو حلوایی به دلیل داشتن فیبرهای مفید و پکتین می‌تواند قند خون را کنترل کند و از افزایش قند خون در افراد مبتلا به بیماری دیابت جلوگیری نماید. از طرف دیگر ویتامین B موجود در کدو حلوایی موجب افزایش سوخت و ساز در بدن می‌شود و برای سلامت افراد دیابتی مفید است.
عفونت
کدو حلوایی و تخم آن دارای خواص ضد میکروبی و ضد انگلی هستند و از همین رو مصرف آن می‌تواند از بروز عفونت‌های فصلی جلوگیری کند. کدو حلوایی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند و افرادی که در طول پاییز و زمستان از آن استفاده می‌کنند، کمتر به بیماری‌های عفونی دچار می‌شوند.
کبد
مصرف کدو حلوایی موجب بازسازی سلول‌های کبدی می‌شود و از همین رو برای افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی و همچنین بیماری‌های سیستم صفراوی بسیار مفید است. مصرف کدو حلوایی به بهبود عملکرد کبد کمک می‌کند و با پاکسازی کبد جلوی آسیب به آن را می‌گیرد. تخم کدو حلوایی یک ماده فوق‌العاده برای سلامت کبد است و از همین رو بهتر است در کنار گوشت این میوه از تخم آن نیز استفاده کنید.
کودکان
کدو حلوایی سرشار از ویتامین‌های مختلف، پتاسیم، آنتی اکسیدان و فیبر است. مصرف کدو حلوایی موجب تقویت سیستم ایمنی بدن کودکان می‌شود و برای جلوگیری از یبوست به ویژه در نوزادان بسیار مفید است. از طرف دیگر کدو حلوایی خاصیت ضد میکروبی و ضدعفونی کننده دارد و به همین دلیل استفاده از آن موجب می‌شود تا کودکان در طول پاییز و زمستان کمتر سرما بخورند و دچار بیماری شوند.
مردان
مطالعات نشان می‌دهد که کدو حلوایی می‌تواند به افزایش سطح هورمون تستوسترون در مردان کمک کند. هورمون تستوسترون یک هورمون مردانه برای باروری در مردان است که افزایش سطح این هورمون می‌تواند ناتوانی‌های جنسی را در مردان نیز درمان کند.