سازمان ملل متحد
سازمان ملل متحد یا سازمان ملل، یکی از مشهورترین سازمانهای بین‌المللی بوده و در پی ناتوانی جامعه ملل در جلوگیری از جنگ جهانی دوم توسط 51 کشور به‌وجود آمد. سازمان ملل متحد بزرگترین، معروف‌ترین و قدرتمندترین سازمان بین‌دولتی در جهان است. اعضای این سازمان تقریباً شامل همه کشورهای مستقلی می‌شود که از نظر قوانین بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند. تنها واتیکان که عضویت در سازمان ملل را نپذیرفته و تایوان که عضویتش پس از عضویت جمهوری خلق چین لغو شد.
مقر سازمان ملل متحد در نیویورک است و کشورهای عضو و موسسات وابسته در طول هر سال با تشکیل جلسات منظم در مورد مسائل و امور بین‌الملل و امور اجرایی مربوط به آن‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند.
تاریخچه
اندیشه ایجاد سازمان ملل متحد در کنفرانس‌های مسکو، قاهره و تهران در سال ۱۹۴۳ دقیق‌تر شد. از اوت تا اکتبر ۱۹۴۴ نمایندگان آمریکا، شوروی، بریتانیا، فرانسه و چین در کنفرانس دامبارتن اوکس در واشینگتن دی. سی، بر روی برنامه‌های تشکیل سازمان ملل کار کردند. بیشتر بحث‌های این کنفرانس در مورد نقش اعضای سازمان ملل متحد و شرایط دعوت از آن‌ها بود. سپس در آوریل ۱۹۴۵ در کنفرانس سان‌فرانسیسکو تکلیف حق وتو برای پنج عضو شورای امنیت تعیین شد. در نهایت در ۲۴ اکتبر ۱۹۴۵ طی کنفرانس سان‌فرانسیسکو، منشور ملل متحد به امضای ۵1 کشور رسید و سازمان ملل متحد رسماً تشکیل شد.
اصطلاح «ملل متحد» را نخستین بار فرانکلین روزولت، رئیس‌جمهور آمریکا در جریان جنگ جهانی دوم برای اشاره به متفقین بکار برد. کاربرد رسمی این اصطلاح اولین بار در بیانیه اول ژانویه ۱۹۴۲ ملل متحد بود که در آن متفقین از مفاد منشور آتلانتیک پشتیبانی و اعلام کرده‌بودند که از صلح جداگانه با نیروهای محور خودداری خواهند کرد.
مقر
ساختمان ستاد فعلی سازمان طی سال‌های ۱۹۴۹ و ۱۹۵۰ میلادی در نیویورک در کنار ایست ریور بنا شده‌است. زمین این ملک را جان دی. راکفلر جونیور به قیمت ۵/۸ میلیون دلار خریداری کرد و فرزندش نلسون راکفلر را به عنوان مشاور عالی سازنده بنا در سال ۱۹۴۶ منصوب کرد و آن را به سازمان ملل اهدا نمود.
مقر اروپایی این سازمان به عنوان دفتر سازمان ملل متحد در ژنو سوئیس واقع شده است. پیش از سال ۱۹۴۹ امور اروپایی سازمان در شهرهای مختلف مثل نیویورک و لندن انجام می‌گرفت.
دفاتر سازمان ملل از شخصیت حقوقی مجزایی برخوردار نیستند ولی از جهاتی دارای برخی استقلال‌ها هستند. از سال ۱۹۵۱ دفتر اصلی سازمان ملل، از سال ۱۹۶۹ دفتر ژنو، و از سال ۱۹۷۹ دفتر وین مجاز به چاپ تمبر پستی برای خود شده‌اند. همچنین سیستم ارتباط دور سازمان ملل نیز مستقل عمل می‌کند و هر یک از مقرهای ژنو، نیویورک و وین اینک به‌طور غیررسمی در تلاش برای راه‌اندازی رادیوی مستقل سازمان ملل هستند.
ارکان
سازمان ملل دارای شش ارگان اصلی است: مجمع عمومی سازمان ملل متحد، شورای امنیت سازمان ملل متحد، شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد، شورای سرپرستی سازمان ملل متحد، دیوان بین‌المللی دادگستری و دبیرخانه سازمان ملل متحد. شورای امنیت قوی‌ترین نهاد سازمان ملل پنج عضو دائمی دارد که در تصمیمات این شورا حق وتو دارند.
سازمانهای تخصصی
علاوه بر ارکان سازمان ملل متحد، این نهاد دارای سازمانهای تخصصی، توافقنامه‌ها و برنامه‌های جهانی متعددی همچون گروه بانک جهانی، سازمان جهانی بهداشت، برنامه جهانی غذا، یونسکو و یونیسف و کمیساریای عالی سازمان ملل برای پناهندگان است.