مونتاژ
خط مونتاژ فرایندی در ساخت محصولات صنعتی است به این ترتیب که اجزا به صورت جزء به جزء یا نیمه-کامل در هر ایستگاه و به ترتیب افزوده می‌شود تا محصول نهایی تکمیل شود. با حرکت دادن قطعات سرهم شده از هر ایستگاه به ایستگاه دیگر به جای جابجا کردن آنها توسط هر نیرو، راندمان و سرعت کار افزایش می‌یابد. استفاده از خطوط مونتاژ برای سرهم کردن اجزای پیچیده از قبیل خودرو ها و لوازم برقی و لوازم خانگی بسیار متداول است.
این خطوط برای سازماندهی پی در پی کارگران، ابزار ها یا ماشین آلات و قطعات طراحی شده است. به هنگام بهره مندی از این خطوط، حرکت کارگران تا حد ممکن کاهش پیدا خواهد کرد. تمام قطعات یا مجموعه ها توسط نقاله یا وسایل نقلیه موتوری مانند بالابرهای چنگال یا گرانش و بدون حمل و نقل دستی اداره می‌شوند. بلند کردن سنگین توسط دستگاه‌هایی مانند جرثقیل های سقفی یا لیفتراک انجام می‌شود. هر کارگر به طور معمول یک عمل ساده را انجام می دهد.
تاریخچه نصب خطوط مونتاژ
اگر تاریخچه صنعت را مطالعه کرده باشید شاهد این خواهید بود که پیش از انقلاب صنعتی، کارگر یا گروهی از کارگران، بخش های مختلف یک محصول را به صورت جداگانه تولید می کنند. آنها با استفاده از ابزار ها و مواد اولیه ای که در اختیار داشتند مانند: ورقه ها، سیم ها و ابزار های دیگر به تولید قطعات هر محصول مشغول می شدند. در نهایت، محصولات و قطعات تولید شده در کنار یکدیگر قرار گرفته و با ایجاد برش ها و فعالیت های مربوطه تلاش خواهد شد تا این ابزار ها در کنار یکدیگر مشغول به کار شوند. تقسیم کار در چین اعمال می‌شد که دولت ها قرن ها قبل از ظهور آن در اروپا در آستانه انقلاب صنعتی، انحصاراتی را با استفاده از تجهیزات انبوه کشاورزی، فلز، چین، زره و سلاح اداره می کردند. آدام اسمیت در کتاب خود «ثروت ملل» چاپ شده در سال ۱۷۷ در مورد تقسیم کار در ساخت پین ها به طور مفصل بحث کرده است.
توپخانه ونیزی، که قدمت آن به حدود سال ۱۱۰۴ برمی گردد، شبیه به خط تولید عمل می کرد. کشتی ها از یک کانال پایین حرکت کرده و در ایستگاه‌های مختلفی که از آن عبور می کردند تجهیز می شدند. در اوج کارایی خود در اوایل قرن شانزدهم، این توپخانه حدود ۱۶۰۰۰ نفر را استخدام کرد که ظاهراً هر روز تقریباً می‌توانست یک کشتی تولید کند و می توانست یک گالری تازه ساخته شده با قطعات استاندارد بر اساس خط مونتاژ را تأمین کند. اگر چه توپخانه تا اوایل انقلاب صنعتی دوام داشت، اما این روش های خط تولید حتی در آن زمان رایج نبود.
مونتاژ در صنعت خودرو
با پیشرفت رقابت در میان کارخانه های تولیدی در یک سو و از سمت دیگر درخواست بالا برای خرید محصولات موجب شد تا کارخانه های تولیدی، محصولات خود و تولید آن را به شرکت های دیگر واگذار کنند اما نگرانی در خصوص ربوده شدن خطوط تولید و تقلید در تولید محصولات، موجب شد تا به فکر ایده های جدیدی باشند. حاصل این تلاش ها فروش خطوط مونتاژ به کشور های هدف شد. در این روش، محصولات و قطعات مورد نیاز محصول هر کدام در نقاط مختلف و در کشور های متفاوت تولید شده و در نهایت به کشور هدف ارسال می شوند تا در آنجا صرفا به هم متصل شده و محصول نهایی تولید شود.
برای مثال در صنعت خودروسازی، بدنه، موتور، شاسی، صندلی، ابزار های ایمنی، گیربکس و هر قسمت دیگر خودرو در کشور های مختلف تولید می شوند. برای مثال ممکن است موتور خودرو های فورد در آمریکا تولید شده و به کشور انگلیس ارسال می شود. گیربکس و بدنه در فرانسه و سایر قطعات در هر کدام در کشور های مختلف تولید و به انگلستان ارسال می شود. نهایتا در این کشور، قطعات تولید شده در کنار یکدیگر قرار گرفته و خودرو مورد نظر آماده فروش می شود.