بیوپسی
بیوپسی، بافت‌برداری، تکه‌برداری یا نمونه‌برداری (به فرانسوی: Biopsie) یک آزمایش پزشکی است که توسط جراح یا متخصص رادیولوژی صورت گرفته و شامل برداشتن نمونه‌ای از سلول‌ها جهت بررسی بیماری و تعیین وسعت آن است.
بافت برداشته شده توسط متخصص آسیب‌شناسی، بررسی شده و می‌تواند به‌صورت شیمیایی نیز آزمایش شود. نمونه‌برداری یا بیوپسی می‌تواند به تشخیص سرطان یا بیماری‌های دیگر کمک کند. در صورتی‌که نشانه‌ها و علائم خاصی را تجربه می‌کنید و یا پزشک به وجود توده غیر عادی در بدن شما شک کرده باشد ممکن است انجام بیوپسی برای شما تجویز شود.
انواع
بیوپسی با سوزن
در مرکز سونوگرافی پس از بی حسی موضعی، نمونه کوچکی از بافت مشکوک را با سوزن ظریفی از بدن خارج می‌کنند. نمونه برداری با سوزن یک روش برای بدست آوردن نمونه از سلول‌ها می‌باشد. شایع‌ترین روش‌های نمونه برداری با سوزن عبارتند از:
- بیوپسی آسپیراسیون: که با سوزن ظریف انجام می‌گیرد.
- بیوپسی سوزنی هسته‌ای: که با سوزن Core برای نمونه برداری از بافت‌های عضلات و استخوان و … استفاده می‌شود.
بیوپسی باز
معمولا این روش با بیهوشی عمومی انجام می‌گیرد، اما ممکن است این روش با بی‌حسی موضعی نیز انجام گیرد. در سونوگرافی پس از بیهوشی، پوست بیمار را شکاف داده و مقداری از بافت مشکوک را خارج می‌نمایند. این عمل نیاز به بستری طولانی مدت ندارد. با استفاده از این روش اندازه، نوع و درجه و وضعیت سلول‌های تومور نیز مشخص می‌شود، زیرا که توده کاملا قابل رویت می‌باشد. در این روش کیفیت نمونه بهتر و احتمال درست بودن بررسی آسیب‌شناسی در آن بیشتر می‌باشد. بهتر است بیمار 6 ساعت ناشتا باشد و در صورتی که داروهای مخصوصی مصرف می‌نماید حتما به پزشک خود اطلاع دهد. ممکن است بیمار پس از انجام عمل احساس درد و ناراحتی جزئی کند که بسیار طبیعی است.
بیوپسی یا نمونه‌برداری کلی
در این روش از انواع بیوپسی، پزشک کل بافت را بر می‌دارد. بیوپسی کلی بیشتر در مورد تومورها استفاده می‌شود. شایان ذکر است که این روش شبیه به روش سابق است با این تفاوت که در این روش رادیولوژیست تمام بافتی که به نظر او مشکوک است را خارج می‌نماید.
توصیه می شود پس از بیوپسی به مدت 48 ساعت از استحمام خودداری نمایید. همچنین توصیه می‌شود از انجام فعالیت‌های سنگین و فعالیت‌هایی که سبب استرس و تنش‌های عصبی می‌شود خودداری نمایید.
کاربرد
نمونه برداری یا بیوپسی تقریبا از هر جای بدن ممکن است انجام شود. مانند پوست، اندام‌ها و ساختارهای مختلف بدن. بیوپسی برای بررسی دقیق ناهنجاری در اندام‌ها و بدن انجام می‌گیرد؛ این ناهنجاری‌ها عبارت‌اند از:
سپس نمونه برداشته شده از بافت زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود چنانچه در نمونه مورد آزمایش، سلول‌های غیر عادی دیده شود، بیمار برای بررسی‌های دقیق‌تر کاندید می‌شود. در مواردی که بیماری بارز است، بیوپسی کمک می‌کند که شدت بیماری و پیشرفت آن و یا میزان بهبود و پاسخ به درمان، مشخص شود.
بیوپسی پوست
نمونه‌برداری از پوست یا بیوپسی پوست شامل برداشت نمونه‌ای از سطح بدن می‌باشد. نمونه به دست آمده برای بررسی‌های بیشتر مورد معاینه قرار خواهد گرفت. پزشک از طریق نمونه‌برداری پوست یا بیوپسی پوست برای تشخیص یا کنار گذاشتن احتمال برخی شرایط و بیماری‌های پوستی استفاده می‌کند.
انواع
عمده‌ترین انواع بیوپسی پوست عبارت است از:
- بیوپسی تراشیدن (shave biopsy): در این نوع از بیوپسی پزشک از ابزاری شبیه تیغ استفاده می‌کند و بخش کوچکی از لایه‌های بالایی پوست (اپیدرم و بخش‌هایی از درم) را برمی‌دارد.
- بیوپسی پانچ (punch biopsy): پزشک از ابزار دایره مانندی استفاده می‌کند تا بخش کوچکی از لایه‌های عمیق‌تر (اپیدرم، درم و بخشی از چربی سطحی) را بردارد.
- بیوپسی برشی (biopsy Excisional): پزشک از چاقوی کوچکی استفاده می‌کند تا توده یا بخشی از پوست غیر نرمال را بردارد.
علت
نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی پوست) به منظور تشخیص و یا کنار گذاشتن احتمال برخی بیماری‌ها از جمله موارد زیر به کار می رود:
- کراتوز اکتینیک
- پمفیگویید بولوز و دیگر اختلالات پوستی تاول
- درماتیت، پسوریازیس و سایر شرایط التهابی پوست
- سرطان پوست، از جمله سرطان سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم
- عفونت پوست
- تگ های پوستی
- مولکول‌های هشدار دهنده‌‌ی مشکوک و یا سایر توده‌ها
- زگیل
خطرات
نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی پوست) عموما روشی بی‌خطر است اما ممکن است برخی عوارض در اثر انجام بیوپسی پوست اتفاق بیفتد. برخی خطرات و عوارض بیوپسی پوست عبارت است از:
- خون‌ریزی
- کبودی
- اسکار
- عفونت
- واکنش‌های آلرژیک به آنتی‌بیوتیک‌های موضعی
بیوپسی کلیه
سوراخ بیوپسی کلیه شامل برداشتن یک یا چند قطعه کوچک کلیه است. سوراخ کردن و سپس تجزیه و تحلیل نمونه یک کلیه امکان تشخیص دو کلیه را فراهم می‌کند؛ در واقع در بیماری‌های کلیوی ضایعات به طور سیستماتیک بر هر دو کلیه تأثیر می‌گذارد. سپس قطعات زیر میکروسکوپ به منظور ایجاد تشخیص مورد بررسی قرار می‌گیرند.
موارد مصرف داروها
اگر داروهایی برای رقیق کردن خون یا کاهش احتمال لخته شدن خون مصرف می‌کنید، باید قبل از روز بیوپسی به پزشک کلیه خود اطلاع دهید.
داروهای زیادی وجود دارند که این کار را انجام می‌دهند، اما رایج ترین آن‌ها آسپرین، کلوپیدوگرل، وارفارین، دابیگاتران، آپیکسابان و ریواروکسابان هستند. این‌ها باید قبل از روز بیوپسی (معمولاً چند روز تا یک هفته قبل) متوقف شوند.
شما نباید بدون مشورت با پزشک کلیه خود مصرف این داروها را قطع کنید. آن‌ها به شما خواهند گفت که آیا و چه زمانی باید مصرف آن‌ها را قطع کنید و چه زمانی باید دوباره مصرف آن‌ها را شروع کنید.
اقدامات لازم پیش از انجام بیوپسی
معمولاً صبح روز بیوپسی به بیمارستان می‌روید. تیم کلیه به شما خواهند گفت کجا و در چه ساعتی باید بروید و این ممکن است شامل حضور در بخش کلیه باشد. شما می‌توانید به طور معمول دارو بخورید، بنوشید و مصرف کنید (به جز هر داروی رقیق کننده خون). شما باید برنامه‌ریزی کنید که صبحانه‌ای سبک بخورید زیرا در صورت انجام پیوند، بیوپسی شامل خوابیدن صاف روی شکم یا پشت می‌شود.
ممکن است نیاز به آزمایش خون برای بررسی سطح خون و میزان لخته شدن خون داشته باشید، یا ممکن است این آزمایشات قبل از روز بیوپسی انجام شده باشد.
قبل از انجام بیوپسی، یک لوله پلاستیکی کوچک (کانولا) در پشت دست شما قرار داده می‌شود. ممکن است از کانول شما برای دادن دارویی به نام دسموپرسین (DDAVP) استفاده شود. دسموپرسین خطر خون‌ریزی پس از بیوپسی را کاهش می‌دهد و به آرامی طی 30 تا 60 دقیقه تجویز می‌شود. ممکن است در هر بیمار به آن نیاز نباشد، اما در صورت نیاز به انجام هرگونه درمانی پس از بیوپسی، همچنان ممکن است به کانولا نیاز داشته باشید.
بیوپسی دهانه رحم
بیوپسی دهانه رحم یک روش جراحی است که در آن مقدار کمی از بافت از دهانه رحم برداشته می‌شود. دهانه رحم انتهای باریک و تحتانی رحم است که در انتهای واژن قرار دارد. همچنین بیوپسی دهانه رحم معمولاً پس از یافتن یک ناهنجاری در طول معاینه معمول لگن یا پاپ اسمیر انجام می‌شود. ناهنجاری‌ها می‌تواند شامل وجود ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یا سلول‌هایی که پیش سرطانی هستند، شود. انواع خاصی از HPV می‌تواند شما را در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم قرار دهد و همینطور شایع‌ترین علت این نوع سرطان در سراسر جهان است.
بیوپسی دهانه رحم می‌تواند سلول‌های پیش سرطانی و سرطان دهانه رحم را تشخیص دهد. پزشک یا متخصص زنان نیز ممکن است بیوپسی دهانه رحم را برای تشخیص یا درمان برخی بیماری‌ها، از جمله زگیل تناسلی یا پولیپ (توده‌های غیر سرطانی) روی دهانه رحم انجام دهد.
انواع
سه روش مختلف برای برداشتن بافت از دهانه رحم استفاده می‌شود:
- بیوپسی کولپوسکوپی (پانچ): در این روش، قطعات کوچکی از بافت دهانه رحم با ابزاری به نام «فورپس بیوپسی» گرفته می‌شود. دهانه رحم شما ممکن است با یک رنگ، رنگ‌آمیزی شود تا پزشک شما را راحت تر ببیند و هرگونه ناهنجاری را بررسی کند.
- بیوپسی مخروطی: در این جراحی از چاقوی جراحی یا لیزر برای برداشتن قطعات بزرگ مخروطی شکل از دهانه رحم استفاده می‌شود. به شما یک بیهوشی عمومی داده می‌شود که شما را می‌خواباند.
- کورتاژ اندوسرویکال (ECC): در طی این روش، سلول‌ها از کانال اندوسرویکال (منطقه بین رحم و واژن) خارج می‌شوند. این کار با یک ابزار دستی به نام کورت انجام می‌شود. نوک آن به شکل یک اسکوپ یا قلاب کوچک است.
نوع روش مورد استفاده به دلیل بیوپسی و سابقه پزشکی شما بستگی دارد.