روانپزشک
روانپزشک متخصص تشخیص و درمان بیماری‌های روانی است و این تخصص پس از طی کردن تحصیلات در مقطع پزشکی عمومی و دوره 4 ساله تخصصی روانپزشکی را به دست می‌آید. روانپزشک علاوه بر اشراف بر مسائل روحی و عاطفی، باید بر مسائل جسمی و فیزیکی بیمار نیز احاطه داشته باشد.
روانپزشک در واقع وظیفه بهبود مسائل روانی و روحی بیمار را دارد اما از آنجایی که در تحقق این امر، نیز به تجویز دارو یا دستور غذایی خاص وجود دارد، تسلط بر مبانی پزشکی و داروشناسی و... ضروری می‌باشد.
تفاوت روانپزشک و روانشناس
- تفاوت در تحصیلات: دانشجویان روانشناسی پس از گذراندن دوره 4 ساله کارشناسی، می‌توانند تحصیلات خود را تا کارشناسی ارشد یا دکترا، همانند سایر رشته‌های تحصیلی ادامه دهند. اما روانپزشک ابتدا باید دوره 7 ساله پزشکی عمومی را پشت سر گذاشته و سپس دوره 4 ساله تخصصص را بگذراند. طول مدت تحصیل برای دریافت بورد تخصص روانپزشکی در کشور‌های مختلف دنیا متفاوت است. مثلا در ایران چهار سال و در آلمان شش سال است.
- تفاوت در توانایی‌ها و اختیارات: روانپزشک هم توانایی تشخیص و درمان امراض جسمی را دارد و هم توانایی و تشخیص و درمان امراض روانی را و می‌تواند دارو هم برای بیمار تجویز کند اما روانشناس حتی اگر دکترای بالینی هم داشته باشد حق تجویز دارو را ندارد.
- تفاوت در مراجعین: معمولا درخصوص مسائلی مانند ارزیابی مشکلات یادگیری، مسائل رفتاری، افسردگی، اضطراب و... به روانشناس مراجعه می‌شود. اگر در بررسی این مراجعین، ریشه جسمی برای اختلالات وجود داشته باشد، باید به روانپزشک مراجعه کرد.
تجویز دارو توسط روانپزشک
اگر در مراحل سنجش و بررسی وضعیت بیمار، روانپزشک متوجه وجود ریشه اختلالات روانی و روحی در جسم فرد بیمار شود، دارو تجویز می‌کند. در واقع روانپزشک، با درمان مشکلات جسمی، منشاء بیماری روحی را از بین می‌برد. معمولا در روانپزشکی از ترکیب چند دارو استفاده می شود و ممکن است لازم باشد برای رسیدن به تاثیر مطلوب چندبار عمل تنظیم دارو صورت پذیرد.
برخی از اختلالات روانی تنها با تجویز دارو قابل کنترل هستند که از این جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اختلالات هذیانی
- مسخ شخصیت
- مسخ واقعیت
- بیماری دو قطبی
- بیماری اسکیزوفرنی یا اسکیزوافکتیو
داروها
داروهای مورد استفاده توسط روانپزشک به شش دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- داروهای ضد افسردگی
- داروهای ضد روان‌پریشی
- داروهای ضد اضطراب
- آرامبخش‌ها
- تعدیل‌کننده‌ها
- محرک‍ها
تخصص‌ها
به دلیل تعدد مشکلات روحی و روانی در جوامع مختلف، روانپزشکی نیز همانند سایر علوم مورد استفاده بشر به شاخه‌های گوناگونی تقسیم می‌شود. روانپزشکان با تحصیل در دوره فوق تخصصی، می‌توانند در هر یک از این شاخه‌ها تخصص ویژه کسب کرده و به درمان بیماران آن حوزه بپردازند. برخی از شاخه‌های فوق‌تخصصی روانپزشکی به این ترتیب‌اند:
- روان پزشکی اعتیاد
- روان پزشکی کودک و نوجوان
- روان پزشکی قانونی
- روان پزشکی سالمندان
- روان پزشکی شغلی
- روان تنی
بیماری‌های تحت درمان روانپزشک
روانپزشک در زمان وجود بیماری‌ها و اختلالات زیر ورود کرده و با تجویز دارو درکنار تمرینات ذهنی و روانی به درمان بیمار کمک می‌کند.
- اسکیزوفرنی
- افسردگی
- اختلال دو قطبی
- اختلالات اشتها، مانند بی‌اشتهایی و پرخوری
- توهم
- اختلال استرس پس از سانحه
- بی‌خوابی و مشکلات خواب
- اعتیاد (شامل اعتیاد به قمار، مواد مخدر، الکل، برخی رفتارها)
- افکار خودکشی‌گرایانه
- خودزنی
- افکار وسواسی
- رفتارهای خشونت‌بار ناگهانی
- افکار مرتبط با صدمه زدن به دیگران
- احساس دایمی پریشانی، آشفتگی یا ناتوانی در کسب آرامش
- افکار منفی
- مشکل در تمرکز
- بیش فعالی
- مشکلات مربوط به تصور فرد از بدنش
- افکار هذیانی
- استرس، نگرانی یا اضطراب شدید
- مشکلات حافظه
- اختلالات تکاملی عصبی، مانند اختلال طیف اوتیسم یا اختلال بیش فعالی و...