محمدعلی جمالزاده
سید محمدعلی موسوی جمالزاده اصفهانی معروف به محمدعلی جمالزاده نویسنده و مترجم مرد ایرانی است. او در تاریخ 23 دی 1270 در اصفهان متولد شد. در برخی منابع نیز سال تولد او 1274 ذکر شده. او تحصیلات ابتدایی را در مکتب‌خانه‌های اصفهان گذراند و سپس همراه با خانواده به تهران مهاجرت کرد.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | سید محمدعلی موسوی جمالزاده اصفهانی |
| لقب(ها): | محمدعلی جمالزاده، پدر داستان کوتاه فارسی |
| تاریخ تولد: | ۲۳ دی ۱۲۷۰ یا 1274 |
| محل تولد: | اصفهان |
| تاریخ فوت: | ۱۷ آبان ۱۳۷۶ |
| محل دفن: | ژنو، سوییس، قبرستان پتی ساکونه |
| تحصیلات: | حقوق |
| پیشه: | نویسنده، مترجم |
| نام پدر: | جمال‌الدین واعظ اصفهانی |
| همسر(ها): | مارگرت اگرت |
پدش که از رهبران جنبش مشروطه بود، از 12 سالگی محمدعلی را برای تحصیل به بیروت فرستاد. او در بیرت با افراد سرشناسی مانند ابراهیم پور داود و مهدی ملک‌زاده هم‌دوره بود. او سپس در سال 1289 برای ادامه تحصیل به اروپا رفت. در سال 1290 از لوزان سوئیس به دیژون فرانسه نقل مکان کرد تا در رشته حقوق تحصیل کند.
ازدواج
او اولین بار در سال 1292 با یکی از همکلاسی‌هایش ازدواج کرد. وی همچنین در سال 1310 زمانی که برای زندگی به ژنو رفته بود با مارگارت اگرت، آشنا شد و برای بار دوم ازدواج کرد.
زندگی حرفه‌ای
او از سال 1340، و پس از بسته شدن مجله کاوه به مدت هشت سال سرپرستی محصلان ایرانی در برلین را به عهده داشت و در نهایت به دفتر بین‌المللی کار وابسته به جامعه ملل در ژنو ملحق شد.
محمدعلی جمالزاده علیرغم رشته تحصیلی‌اش، اغلب اوقات درحال پژوهش و نوشتن به فارسی بود. ابتدا با نام مستعار شاهرخ، در مجله کاوه (در برلین) مقاله و داستان می‌نوشت. او در این نشریه داستان کوتاه فارسی شکر است را برای اولین بار به چاپ رساند.
به محمدعلی جمالزاده لقب پدر داستان کوتاه ایرانی را داده‌اند. او در آثار خود، داستان فارسی را با اصول و قواعد داستان اروپایی ترکیب کرد. همچنین در نوشته‌هایش از طنز بهره می‌گرفت. یکی بود، یکی نبود و سروته یه کرباس از مشهورترین کتاب‌های او هستند.
مرگ
محمدعلی جمالزاده 106 سال زندگی کرد و درنهایت در سال 1376 پس از اینکه از خانه‌اش به یک خانه سالمندان منتقل شد، در آنجا درگذشت. پیکر او در قبرستان پتی ساکونه شهر ژنو در کشور سویس دفن شده‌است.
آثار
| موضوع | نام | سال | توضیح |
|---|---|---|---|
| تاریخ و ادبیات | گنج شایان | 1335 | |
| تاریخ و ادبیات | تاریخ روابط روس با ایران | 1372 | |
| تاریخ و ادبیات | پندنامهٔ سعدی یا گلستان نیکبختی | 1317 | |
| تاریخ و ادبیات | قصه قصه‌ها | 1321 | از روی قصص المعمای تنکابنی |
| تاریخ و ادبیات | بانگ نای | 1337 | داستان‌های مثنوی معنوی |
| تاریخ و ادبیات | فرهنگ لغات عوامانه | 1341 | |
| تاریخ و ادبیات | طریقهٔ نویسندگی و داستان‌سرایی | 1345 | |
| تاریخ و ادبیات | سرگذشت حاجی‌بابای اصفهانی | 1348 | |
| تاریخ و ادبیات | اندک آشنایی با حافظ | 1366 | |
| داستان | یکی بود، یکی نبود | 1300 | شامل یک دیباچه و شش داستان کوتاه - اولین مجموعه داستان کوتاه ایرانی به سبک غربی |
| داستان | مرکب محو | 1344 | |
| داستان | آسمان و ریسمان | 1343 | |
| داستان | خاک و آدم | - | |
| داستان | شورآباد | 1341 | |
| داستان | غیر از خدا هیچ‌کس نبود | 1340 | |
| داستان | کباب غاز | - | داستان طنزی است درباره‌ی مردی که دوستانش را به صرف کباب غاز در دو وعده دعوت کرده است |
| داستان | یاد و یادبود | - | |
| داستان | کهنه و نو | - | |
| داستان | قصه‌های کوتاه قنبرعلی | 1338 | |
| داستان | هفت کشور | - | |
| داستان | معصومه شیرازی | 1333 | |
| داستان | هزارپیشه | 1326 | |
| داستان | صحرای محشر | - | |
| داستان | عمو حسینعلی | 1320 | جلد اول شاهکار |
| داستان | سر و ته یه کرباس | 1323 | این کتاب که به اصفهان‌نامه نیز معروف است، داستان زندگی نویسنده در اصفهان است. |
| داستان | دارالمجانین | 1321 | داستان درباره جوانی است که در خانه عموی خسیسش زندگی می‌کند و عاشق دخترعمویش می‌شود اما عمو او را از خانه بیرون می‌کند. |
| داستان | زمین، ارباب، دهقان | 1321 | |
| داستان | صندوقچه اسرار | - | |
| داستان | تلخ و شیرین | 1342 | |
| داستان | شاهکار | 1337 | دوجلدی |
| داستان | فارسی شکر است | - | |
| داستان | راه‌آب‌نامه | - | |
| داستان | قصه‌های کوتاه برای بچه‌های ریش‌دار | 1352 | |
| داستان | قصهٔ ما به سر رسید | 1357 | |
| داستان | قلتشن دیوان | 1325 | |
| سیاسی‌اجتماعی | آزادی و حیثیت انسانی | 1338 | |
| سیاسی‌اجتماعی | خاک و آدم | 1340 | |
| سیاسی‌اجتماعی | زمین، ارباب، دهقان | 1341 | |
| سیاسی‌اجتماعی | خلقیات ما ایرانیان | 1345 | |
| سیاسی‌اجتماعی | تصویر زن در فرهنگ ایران | 1357 | |
| ترجمه | قهوه‌خانه سورات یا جنگ هفتاد و دو ملت | 1340 | اثر برناردن دو سن پیر |
| ترجمه | ویلهلم تل | 1334 | اثر شیللر |
| ترجمه | داستان بشر | 1335 | اثر هندریک وان لون |
| ترجمه | دون کارلوس | - | اثر شللر |
| ترجمه | خسیس | - | اثر مولیر |
| ترجمه | دشمن ملت | - | اثر ایبسن |
| ترجمه | داستان‌های هفت کشور | - | مجموعه داستان |
| ترجمه | بلای ترکمن در ایران قاجاریه | - | اثر بلوک ویل |
| ترجمه | قنبرعلی، جوانمرد شیراز | - | اثر آرتور کنت دو گوبینو |
| ترجمه | سیر و سیاحت در ترکستان و ایران | - | اثر هانری موزر |
| ترجمه | جنگ ترکمن | اثر آرتور کنت دو گوبینو |