آبله مرغان

آبله‌ مُرغان، به انگلیسی: Chickenpox، یک نوع از بیماری‌های ویروسی است که در اثر عفونت با ویروس واریسلا زوستر (VZV) به وجود می‌آید.

کودکی با بثورات پوستی آشکار آبله‌مرغان

اطلاعات بیماری
نام های دیگر:	واریسلا
نشانه ها:	تاول، سردرد، بی‌اشتهایی، خستگی، تب
دوره معمول شروع بیماری:	۱۰ تا ۲۱ روز پس از سرایت بیماری
دوره بیماری:	۵ تا ۱۰ روز
علت(ها):	ویروس واریسلا زوستر
پیشگیری:	واکسن آبله‌مرغان
مرگ ها:	6,400 مورد در سال 2015 (به‌همراه زونا)

این بیماری ویروسی، بثورات پوستی ایجاد می‌کند که با تاول‌های کوچک، همراه با خارش شروع شده و در نهایت تبدیل به جوش می‌شود. شروع علائم در این بیماری از قسمت‌های صورت، پشت و سینه است و در حدود ۲۵۰ تا ۵۰۰ تاول در بدن افراد ظاهر می‌شود.

علائم

علائم آبله مرغان در کودکان و نوجوانان

بیماری آبله مرغان در کودکان و نوجوانان معمولا به صورت خفیف ظاهر می‌شود و از بیماری‌های شایع در زمان کودکی محسوب می‌شود؛ ابتدا علائمی مانند سرماخوردگی در فرد احساس می‌شود و ممکن است آبریزش بینی یا حتی سرفه و عطسه نیز مشاهده شود. ولی در موارد شدید آن بثورات جلدی ممکن است کل بدن را درگیر کنند. ایجاد ضایعات چشمی و گوشی نیز در اثر این بیماری مشاهده شده است.

علائم آبله مرغان در بزرگسالان

از خطرناک‌ترین بیماری‌های ویروسی برای بزرگسالان، آبله مرغان است. علائم آبله مرغان در بزرگسالان، بسیار شدیدتر از نوجوانان و کودکان بوده و همچنین مرگ و میر و خطر بستری شدن در بزرگسالان ۲۵ درصد بیشتر از کودکان است.

عفونت آبله مرغان در بزرگسالان ممکن است با سرگیجه، ضعف، تپش قلب و لرزش بدن همراه باشد که در صورت شدیدتر شدن، عفونت، استفراغ، سرفه‌های مکرر، سفتی گردن و همچنین تب بالای 38.9 درجه سانتی گراد مشاهده می‌شود.

عوامل ایجاد

آبله مرغان یک نوع عفونت ویروسی است، که در اثر عوامل زیر به وجود می‌آید:

• تماس مستقیم با بثورات پوستی فرد مبتلا به آبله مرغان، سبب انتقال بیماری به سایر افراد می‌شود.

• استشمام سرفه و عطسه‌ای که از فرد بیمار در هوا منتقل می‌شود به سرعت افراد نزدیک را به آبله مرغان مبتلا می‌کند.

عوارض ابتلا

با وجود اینکه آبله مرغان یک بیماری خفیف است، اما می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله: ذات الریه، کمبود آب بدن، آنسفالیت، سندرم شوک سمی، عفونت پوستی از نوع باکتریایی، عفونت بافت‌های نرم، عفونت استخوان‌ها، عفونت مفصل و همچنین جریان خون، سندرم در کودکان و نوجوانانی که سابقه مصرف آسپرین دارند و همچنین مرگ شود.

از عوارض شدیدی که افراد مبتلا به آبله مرغان ممکن است سال‌های بعد از بهبودی به آن دچار شوند، ظاهر شدن عارضه‌ی زونا می‌باشد. به وجود آمدن این عارضه به دلیل باقی ماندن ویروس عامل آبله مرغان در سلول‌های عصبی فرد مبتلا شده به این بیماری است.

عارضه زونا سال ها بعد از بهبودی بیماری، به صورت تاول‌های دردناک و کوتاه مدت، بر روی بدن این افراد ظاهر می‌شود. عارضه زونا بیشتر در افراد بزرگسال و مسن و همچنین افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند به وجود می‌آید. درد تاول های زونا ممکن است پس از بهبودی هم وجود داشته باشد.

چه کسانی در معرض خطر عوارض واریسلا هستند؟

افراد زیر بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا به عوارض آبله مرغان قرار دارند:

• نوزادان و شیرخوارانی که مادران‌شان هرگز واریسلا نگرفته‌اند یا علیه آن واکسینه نشده‌اند

• زنان بارداری که قبلا واریسلا نداشته‌اند

• کسانی که سیگار می‌کشند

• افرادی که سیستم ایمنی آن‌ها توسط داروها (نظیر داروهای شیمی درمانی) یا بیماری‌ها (مانند سرطان یا HIV) ضعیف شده است

• افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری‌هایی مانند آسم از داروهای استروئیدی استفاده می‌کنند

آبله مرغان و بارداری

ابتلا به آبله مرغان در بارداری خطرات خاص خود را دارد. زنان باردار کمی بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به ذات‌الریه ناشی از این بیماری هستند. همچنین خطر انتقال عفونت به جنین وجود دارد.

اگر عفونت در 20 هفته اول بارداری رخ دهد، احتمال ابتلا به سندرم مادرزادی واریسلا بیشتر است. این سندرم به ایجاد جای زخم در جنین، مشکلات چشمی و ناهنجاری‌های مغزی منجر می‌شود.

چنانچه عفونت در اواخر بارداری اتفاق بیفتد، ممکن است ویروس مستقیما به جنین منتقل شود و نوزاد آلوده به دنیا بیاید. اگر زنی در دوران بارداری در معرض این بیماری قرار گرفت، مهم است که فورا با پزشک صحبت کند.

مزایای بیماری آبله مرغان

از مزایای این بیماری ویروسی ایمن شدن تمام افرادی است که یک بار به این بیماری مبتلا شده‌اند. همچنین واکسینه شدن علیه آبله مرغان، ایمنی کاملی را در برابر ویروس عامل آن ایجاد می کند.

چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به آبله مرغان هستند؟

• نوزادانی که مادر آنها هرگز به آبله مرغان مبتلا نشده و علیه این بیماری هم واکسیناسیون دریافت نکرده است.

• زنان بارداری که هرگز به بیماری آبله مرغان مبتلا نشده اند.

• افراد سیگاری

• نوجوانان و بزرگسالان

• افرادی با سیستم ایمنی ضعیف، از جمله: بیماران سرطانی با سابقه شیمی درمانی

• بیماران مبتلا به آسم و همچنین مصرف‌کننده داروهای استروئیدی

با وجود اینکه ابتلای مجدد به آبله مرغان نادر است ولی معدود افرادی از جمله: افراد مبتلا به بیماری ایدز و همچنین کسانی که سیستم ایمنی آن‌ها توسط مصرف داروهای خاص سرکوب شده است، افرادی که به نسبت به داروی نئومایسین حساسیت دارند، ممکن است برای بار دوم نیز به این بیماری مبتلا شوند.

آبله مرغان در حاملگی زنان

اغلب خانم‌هایی که در هنگام بارداری خود به آبله مرغان مبتلا شده‌اند، کودکانی با وزن کم و دارای ناهنجاری‌های جسمی به دنیا می‌آورند. اگر مادر باردار در یک هفته یا چند روز مانده به تولد نوزاد، به آبله مرغان مبتلا شود، خطر انتقال عفونت و همچنین مرگ برای نوزاد او وجود دارد.

استفاده از واکسن آبله مرغان در طول دوره حاملگی معمولا منع مصرف دارد، بنابراین، اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که قصد حامله شدن دارید یا جز مادران بارداری هستید که در طول عمر خود به آبله مرغان مبتلا نشده‌اید و علاوه بر آن واکسن این بیماری را هم دریافت نکرده‌اید، توصیه می‌شود که برای مشاوره و پیشگیری از ابتلا به این بیماری، حتما به پزشک متخصص جهت مشاوره مراجعه نمایید.

تشخیص آبله مرغان

بثورات پوستی از نشانه‌های مشخص آبله مرغان است که معمولا پزشکان از طریق آنها، بیماری را تشخیص می‌دهند. اگر هنوز بثورات به صورت کامل ایجاد نشده و فقط خارش و قرمزی پوست وجود داشته باشد، از طریق آزمایش خون بیماری تشخیص داده می‌شود.

واکسن آبله مرغان

برای پیشگیری از عارضه زونا نیز دو واکسن در دسترس است که برای افراد ۵۰ سال به بالا توصیه می‌شود، همچنین افرادی که واکسن زونا را دریافت می‌کنند تا ده سال بعد نمی‌توانند این واکسن را دریافت نمایند. اگر با دریافت واکسن ایمنی کامل حاصل نشود، شدت بیماری را به مقدار زیادی کاهش می دهد.

افرادی که دریافت واکسن آبله مرغان به آن‌ها توصیه می‌شود:

کودکان باید ۲ دوز از واکسن آبله مرغان را در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و ۴ تا ۶ سالگی دریافت کنند تا به ایمنی کامل در برابر این بیماری دست یابند.

کودکانی که در سن ۶ تا ۱۲ سالگی واکسن آبله مرغان را دریافت نکرده‌اند، باید هر دو دوز آن را به فاصله ۳ ماه دریافت نمایند.

کودکانی که تا ۱۳ سالگی واکسن آبله مرغان را دریافت نکرده‌اند، باید به فاصله ۴ هفته هر دو دوز آن را دریافت کنند.

افرادی که حتما باید واکسن آبله مرغان را دریافت نمایند، چون در معرض ابتلا قرار دارند، عبارتند از: معلمان، کارکنان مراکز بهداشتی، مربی‌های مراقبت از کودکان، پرسنل نظامی، مسافران بین المللی، زنان باردار و بزرگسالانی که با کودکان زندگی می‌کنند.

افراد بزرگسالی که هرگز واکسن آبله مرغان را دریافت نکرده‌اند، باید هر دو دوز واکسن را به فاصله حداکثر ۸ هفته دریافت کنند. اگر جز افرادی هستید که به یاد ندارید واکسن دریافت کرده‌اید، آزمایش خون می‌تواند شک شما را برطرف کند.

واکسن آبله مرغان را می‌توان با مشورت پزشک متخصص با واکسن‌های اوریون، سرخجه و سرخک، ترکیب کرد. ولی حتما این عمل با دستور و مشورت پزشک باشد زیرا ممکن است عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد.

درمان

جو دوسر

جو دوسر یکی از درمان‌های پرطرفدار خانگی برای خارش ناشی از آبله مرغان است. دو فنجان جو دوسر را بکوبید تا به‌شکل پودر دربیاید، سپس آن را در ۲ لیتر آب ولرم بریزید و بدن‌تان را به‌ مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه با این محلول خیس کنید.

جوش شیرین

جوش شیرین خارش و سوزش‌ ناشی از آبله مرغان را تسکین می‌دهد. نصف قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک لیوان آب حل کنید.

لیف نرمی را به محلول آغشته کنید و روی قسمت‌هایی که دچار خارش و سوزش است بگذارید و اجازه بدهید خشک شود. راه‌حل دیگر این است که نصف یا یک فنجان جوش شیرین را در آب وان حمام حل و داخل این محلول حمام کنید.

سرکه انگور

یکی از راه‌حل‌های مؤثر برای درمان آبله مرغان استفاده از سرکه‌ انگور است. این روش درمانی خارش پوست را از بین می‌برد و به بهبود زخم‌ها و جلوگیری از ایجاد جایِ زخم کمک می‌کند.

نصف فنجان سرکه‌ی انگور را به آب ولرم درون وان حمام اضافه کنید و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه درون این محلول حمام کنید.

روغن اسطوخودوس

روغن اسطوخودوس از دیگر درمان‌های مؤثر برای کاهش سوزش و خارش ناشی از بیماری آبله مرغان است. روغن عصاره‌ی اسطوخودوس را با مقدار کمی از روغن‌های حامل مانند روغن نارگیل یا بادام رقیق کنید، روی ناحیه‌ی آسیب‌دیده‌ی پوست بمالید و بگذارید تا خشک شود. این کار را روزی ۲ بار تکرار کنید.

همچنین می‌توانید چند قطره روغن عصاره‌‌ی اسطوخودوس و بابونه را داخل آب ولرم بریزید و به مدت ۱۰ دقیقه بدن خود را با آن خیس کنید.

گل کالاندولا

کالاندولا یا گل همیشه بهار برای از بین بردن خارش ناشی از بیماری آبله مرغان مورد استفاده قرار می‌گیرد. دو قاشق غذاخوری کالاندولا و یک قاشق چای‌خوری برگ عنبر سائل را در یک فنجان آب بریزید و بگذارید یک شب بماند.

صبح این مخلوط را کاملا آسیاب کنید و ماده‌ی به‌دست‌آمده را مستقیم روی جوش‌ها بگذارید. زمانی که کاملا خشک شد، زخم‌ها را بشورید.

هویج و گشنیز

سوپی که گشنیز و هویج دارد، در درمان آبله مرغان بسیار مفید است. این غذا سرشار از آنتی اکسیدان است که در فرایند درمان تأثیر بسیار مثبتی دارد.

حدود ۱۰۰ گرم (یک فنجان) هویج را خرد کنید، ۶۰ گرم (نصف فنجان) هم برگ تازه‌ی گشنیز را با هویج در دو و یک‌چهارم فنجان آب بجوشانید تا نصف آب تبخیر شود.

این سوپ را به‌ مدت یک ماه روزی یک‌بار نوش جان کنید. همچنین برای تقویت بنیه‌تان می‌توانید هویج و برگ گشنیز آب‌پز بخورید.

درمان سریع آبله مرغان

عسل یکی از مواد طبیعی و عالی برای درمان آبله مرغان است. برای استفاده از این روش باید عسل طبیعی و خام را تهیه کرده و مقدار کمی از ان را روی قسمت هایی از پوست که دچار آبله مرغان شده است قرار دهید. با تکرار مداوم این روش به سادگی این بیماری و خارش ناشی از ان درمان خواهد شد.

استفاده از استامینوفن برای بهبود درد: در صورت تب بالا و یا هرگونه درد به علت آبله مرغان در فرد و بچه‌ها می‌توان از استامینوفن استفاده کرد و همچنین موجب بهبود دردهای به وجود آمده در اثر ضایعات بر روی پوست و دهان می‌شود. مصرف استامینوفن برای همه‌ی افراد بی خطر است از جمله زنان باردار و کودکان بیش از ۲ ماه.

ایبوپروفن

از مصرف مسکن‌های ضدالتهاب مانند بروفن اجتناب کنید، زیرا که باعث بدتر شدن بیماری می‌شود و همچنین مصرف آسپرین در کودکان زیر ۱۶ سال ممنوع است و منجر به عارضه‌ی سندرم ری می‌شود.

ضایعات را نخارانید

خاراندن ضایعات شما را در معرض خطر عفونت باکتریایی قرار می‌دهد و همچنین می‌تواند باعث برجای ماندن محل ضایعات شود.

اقدامات زیر به کاهش خارش کمک میکند:

به آرامی ضایعات را ماساژ دهید: ناخن‌های خود را کوتاه نگه دارید و از خاراندن بپرهیزید.

لباس گشاد و نخی بپوشید: به تنفس بهتر پوست کمک می‌کند.

کالامین: می‌توانید از لوسیون کالامین بر روی ضایعات استفاده کنید.

آنتی هیستامین: استفاده از آنتی هیستامین مانند دیفن هیدرامین به کاهش علائم کمک می‌کند.

خود را خنک نگه دارید: گرما و تعریق باعث افزایش خارش می‌شود، بنابراین از یک پارچه‌ی خیس بر روی محل‌های خارش می‌توانید استفاده کنید.

از کم آبی اجتناب کنید: نوشیدن مقدار زیاد مایعات به بدن جهت خلاص شدن از ویروس کمک میکند و آب بدن شما را تامین میکند.

از مصرف نوشیدنی‌های گازدار و شیرین اجتناب کنید: مخصوصا اگر در این بیماری دهان نیز درگیر است، از غذاهای سفت و سخت، تند و یا شور بپرهیزید، چون باعث زخم شدن دهان می‌شوند.

داروهای تجویزی: در صورتی که با فردی که مبتلا به آبله مرغان است، اما علائمی ندارد، در تماس هستید، پزشک برای شما ایمونوگلوبولین تجویز خواهد کرد، که این دارو از آبله مرغان شدید پیشگیری خواهد کرد و این درمان در افراد زیر کاربرد دارد:

• زنان باردار

• افراد سیگاری

• افراد مبتلا به ایدز

• افرادی که شیمی درمانی می‌کنند و یا داروهای استروئیدی را در دوز بالا مصرف می‌کنند.

• نوزادان زیر ۴ هفته در معرض خطر عوارض ناشی از آبله مرغان هستند.

اگر در معرض خطر ابتلا به آبله مرغان شدید هستید و در حال حاضر علائم آن را دارید، پزشک داروی ضد ویروس آسیکلوویر را تجویز می‌کند، که می‌تواند باعث کاهش علائم شود و اولین دوز آن باید در ۲۴ ساعت اول بروز اولین ضایعات و به مدت ۷ روز و روزی ۵ نوبت مصرف شود.

نبایدهای غذایی ابله مرغان:

در صورت ابتلا به آبله مرغان، از خوردن مواد غذایی زیر پرهیز کنید:

• مغز ها

• غلات سبوس دار

• انگور، بلک بری، بلوبری، پرتقال و گریپ فروت

• شکلات

• نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه و چای

• مواد غذایی شور چون منجر به کم آبی بدن می شود

• غذا های تند و غذا هایی که حاوی چربی زیادی هستند

زمان مراجعه به پزشک

اگر فکر می‌کنید شما یا فرزندتان ممکن است آبله مرغان داشته باشید، با پزشک مشورت کنید. علاوه بر این، مهم است که بروز مشکلات زیر را به پزشک اطلاع دهید:

بثورات به یک یا هر دو چشم گسترش بیابند.

بثورات بسیار قرمز، گرم یا حساس باشند. این علامت می‌تواند نشانه عفونت باکتریایی ثانویه پوست باشد.

بثورات با سرگیجه، ضربان قلب سریع، تنگی نفس، لرزش، از دست دادن هماهنگی عضلات، بدتر شدن سرفه، استفراغ، سفتی گردن یا تب بالاتر از 38/9 درجه سانتی‌گراد همراه باشند.

یکی از اعضای خانواده سیستم ایمنی ضعیف داشته باشد یا سن او کمتر از 6 ماه باشد.

پیشگیری

اولین و بهترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری آبله مرغان، واکسیناسیون است. واکسن آبله مرغان در دو نوبت و دو دوز تجویز می‌شود و طبق تحقیقات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های کشور آمریکا، ۹۸ درصد از کسانی که هر ۲ دوز این واکسن را به موقع دریافت می‌کنند به ایمنی صد در صد در برابر ابتلا به آبله مرغان دست پیدا می‌کنند.