پسوریازیس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''پسوریازیس'''، '''صدفک'''، '''داءالصدف''' یا '''بیماری سوریازیس''' (به فرانسوی: psoriasis) یکی از انواع بیماری های پوستی خودایمنی است. در بیماری پسوریازیس سلول‌های پوستی تا ۱۰ برابر سریع‌تر از حد نرمال تکثیر شده و روی هم انباشته می‌شوند. این فرآیند سبب میشود که لکه‌های قرمز برآمده و پوشیده با پوسته‌های سفید ایجاد شود. | '''پسوریازیس'''، '''صدفک'''، '''داءالصدف''' یا '''[[بیماری]] سوریازیس''' (به [[فرانسوی]]: psoriasis) یکی از انواع [[بیماری|بیماری]]<nowiki/>های پوستی خودایمنی است. در [[بیماری]] پسوریازیس سلول‌های پوستی تا ۱۰ برابر سریع‌تر از حد نرمال تکثیر شده و روی هم انباشته می‌شوند. این فرآیند سبب میشود که لکه‌های [[قرمز]] برآمده و پوشیده با پوسته‌های سفید ایجاد شود. | ||
[[پرونده:تصویری از دست‌های یک فرد مبتلا به پسوریازیس.jpg|جایگزین=تصویری از دست‌های یک فرد مبتلا به پسوریازیس|بندانگشتی|تصویری از دست‌های یک فرد مبتلا به پسوریازیس{{بیماری|نام های دیگر=صدفک، داءالصدف یا بیماری سوریازیس|نشانه ها=تکه‌های قرمز روی پوست که با فلس‌های نقره‌ای پوشیده شده است. | [[پرونده:تصویری از دست‌های یک فرد مبتلا به پسوریازیس.jpg|جایگزین=تصویری از دست‌های یک فرد مبتلا به پسوریازیس|بندانگشتی|تصویری از دست‌های یک فرد مبتلا به پسوریازیس{{بیماری|نام های دیگر=صدفک، داءالصدف یا بیماری سوریازیس|نشانه ها=تکه‌های قرمز روی پوست که با فلس‌های نقره‌ای پوشیده شده است. | ||
نقاط کوچک پوسته پوسته شده (معمولاً در کودکان دیده میشود). | نقاط کوچک پوسته پوسته شده (معمولاً در کودکان دیده میشود). | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
درمان با نور (فتوتراپی) | درمان با نور (فتوتراپی) | ||
داروهای سیستمیک}}]] | داروهای سیستمیک}}]] | ||
این لکه‌ها همراه با خارش بوده و گاهی دردناک هستند و می‌توانند در هر کجایی از بدن رشد کنند؛ اما اکثرشان در پوست سر و مفاصلی مانند آرنج و زانو دیده می‌شوند. پسوریازیس مسری نبوده و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. حتی تماس پوستی نیز سبب انتقال بیماری به فرد دیگر هم نمی‌شود. اما گاهی اوقات در اعضای مختلف یک خانواده ممکن است دیده شود. | این لکه‌ها همراه با خارش بوده و گاهی دردناک هستند و می‌توانند در هر کجایی از [[بدن]] رشد کنند؛ اما اکثرشان در [[پوست]] [[سر]] و مفاصلی مانند [[آرنج]] و [[زانو]] دیده می‌شوند. پسوریازیس مسری نبوده و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. حتی تماس پوستی نیز سبب انتقال [[بیماری]] به فرد دیگر هم نمی‌شود. اما گاهی اوقات در اعضای مختلف یک خانواده ممکن است دیده شود. | ||
پسوریازیس یک بیماری مزمن است که اغلب بهبود می‌یابد و دوباره عود می‌کند. هدف اصلی درمان این است که سرعت تکثیر | پسوریازیس یک [[بیماری]] مزمن است که اغلب بهبود می‌یابد و دوباره عود می‌کند. هدف اصلی [[درمان]] این است که سرعت تکثیر [[سلول|سلول]]<nowiki/>های [[پوست]] متوقف شود. | ||
== همه‌گیرشناسی == | == همه‌گیرشناسی == | ||
میانگین سن شروع بین ۱۵ تا ۳۵ سال است. برخی مطالعات تخمین می‌زنند که حدود ۷۵ درصد موارد پسوریازیس قبل از سن ۴۶ سالگی تشخیص داده می‌شوند. این بیماری مرد و زن را به طور مساوی درگیر می‌کند. | میانگین سن شروع بین ۱۵ تا ۳۵ سال است. برخی مطالعات تخمین می‌زنند که حدود ۷۵ درصد موارد پسوریازیس قبل از سن ۴۶ سالگی تشخیص داده می‌شوند. این [[بیماری]] مرد و زن را به طور مساوی درگیر می‌کند. | ||
داشتن سابقه خانوادگی خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری هیچ گونه سابقه خانوادگی ندارند. | داشتن سابقه خانوادگی خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به این [[بیماری]] هیچ گونه سابقه خانوادگی ندارند. | ||
== انواع == | == انواع == | ||
=== پسوریازیس پلاکی === | === پسوریازیس پلاکی === | ||
شایع‌ترین شکل پسوریازیس است که سبب ایجاد ضایعات پوستی خشک، برآمده و قرمز رنگ است که با پوسته‌های نقره‌ای پوشیده میشود. ضایعات ممکن است همراه با خارش یا دردناک باشد و ممکن است کم یا متعدد باشد. آن‌ها می‌توانند در هر جایی از بدن شما، از جمله اندام تناسلی و بافت نرم داخل دهان ایجاد شوند و حتی علت خارش مقعد باشند. | شایع‌ترین شکل پسوریازیس است که سبب ایجاد ضایعات پوستی خشک، برآمده و [[قرمز]] [[رنگ]] است که با پوسته‌های [[نقره‌ای]] پوشیده میشود. ضایعات ممکن است همراه با خارش یا دردناک باشد و ممکن است کم یا متعدد باشد. آن‌ها می‌توانند در هر جایی از [[بدن]] شما، از جمله اندام تناسلی و [[بافت]] نرم داخل [[دهان]] ایجاد شوند و حتی علت خارش مقعد باشند. | ||
=== پسوریازیس ناخن و دست === | === پسوریازیس ناخن و دست === | ||
پسوریازیس می‌تواند ناخن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد و سبب ایجاد فرورفتگی، رشد ناخن‌های غیرطبیعی و تغییر رنگ ناخن شود. ناخن‌های پسوریاتیک ممکن است سست شده و از بستر ناخن جدا می‌شوند. موارد شدید ممکن است موجب افتادن ناخن شود. | پسوریازیس می‌تواند ناخن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد و سبب ایجاد فرورفتگی، رشد ناخن‌های غیرطبیعی و تغییر رنگ ناخن شود. ناخن‌های پسوریاتیک ممکن است سست شده و از بستر [[ناخن]] جدا می‌شوند. موارد شدید ممکن است موجب افتادن ناخن شود. | ||
دستان افرادی که به پسوریازیس مبتلا هستند خشک میشود و این ریزش پوست شدت پیدا می‌کند. همچنین ناخن‌ها نیز حالت شکننده می‌گیرند. در این روش ممکن است از نمونه‌برداری پوست برای پسوریازیس استفاده شود. | دستان افرادی که به پسوریازیس مبتلا هستند خشک میشود و این ریزش [[پوست]] شدت پیدا می‌کند. همچنین ناخن‌ها نیز حالت شکننده می‌گیرند. در این روش ممکن است از نمونه‌برداری پوست برای پسوریازیس استفاده شود. | ||
==== تفاوت قارچ ناخن و پسوریازیس ناخن ==== | ==== تفاوت [[قارچ]] [[ناخن]] و پسوریازیس ناخن ==== | ||
در حالی که پسوریازیس بیشتر در انگشتان دست دیده میشود، عفونت‌های قارچی معمولاً روی ناخن‌های پا و اغلب روی یک انگشت پا ایجاد می‌شوند؛ مگر اینکه درمان نشده و گسترش یابند. اگر یک ناخن انگشت پا را درگیر بیماری پوستی می‌بینید، به احتمال زیاد عفونت قارچی ناشی از تروما باشد، نه پسوریازیس. | در حالی که پسوریازیس بیشتر در انگشتان دست دیده میشود، عفونت‌های قارچی معمولاً روی ناخن‌های [[پا]] و اغلب روی یک [[انگشت]] پا ایجاد می‌شوند؛ مگر اینکه [[درمان]] نشده و گسترش یابند. اگر یک ناخن انگشت پا را درگیر [[بیماری]] پوستی می‌بینید، به احتمال زیاد عفونت قارچی ناشی از تروما باشد، نه پسوریازیس. | ||
=== پسوریازیس خال‌دار یا قطرهای === | === پسوریازیس خال‌دار یا قطرهای === | ||
این نوع پسوریازیس معمولا در کودکی و نوجوانی ایجاد میشود (پسوریازیس در کودکان) و معمولا توسط یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوک ایجاد میشود. اما می‌تواند به دنبال سایر عفونت‌های تنفسی، التهاب لوزه‌ها، | این نوع پسوریازیس معمولا در کودکی و نوجوانی ایجاد میشود (پسوریازیس در کودکان) و معمولا توسط یک عفونت باکتریایی مانند [[گلودرد]] استرپتوکوک ایجاد میشود. اما می‌تواند به دنبال سایر عفونت‌های تنفسی، [[التهاب]] لوزه‌ها، [[استرس]]، آسیب به پوست، مصرف داروهای ضد[[مالاریا]] و بتابلاکرها نیز ایجاد شود. | ||
ضایعات آن کوچک، قطرهای شکل بوده و بر روی تنه، | ضایعات آن کوچک، قطرهای شکل بوده و بر روی تنه، [[دست|دست]]<nowiki/>ها، [[پا]]<nowiki/>ها و [[پوست]] [[سر]] ایجاد میشود. این ضایعات با پوسته‌های نازک پوشانده شده و به اندازه پلاک‌های معمولی ضخیم نیستند. ممکن است تنها یک بار بروز کند و خودبه‌خود بهبود یافته و یا اینکه مکررا عود کند. | ||
=== پسوریازیس معکوس === | === پسوریازیس معکوس === | ||
عمدتا چین‌های بدن مانند پوست زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه‌ها و اطراف ناحیه تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پسوریازیس معکوس سبب ایجاد لکه‌های صاف و قرمز براق و التهاب پوستی یا گال پوستی شود که با اصطکاک و عرق بدتر می‌شوند. عفونت‌های قارچی ممکن است سبب ایجاد این نوع پسوریازیس شود. در موارد شدید، از پماد خارش واژن استفاده کنید و حتما برای جلوگیری از علائم سرطان آلت تناسلی آزمایش بدهید. | عمدتا چین‌های [[بدن]] مانند [[پوست]] زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه‌ها و اطراف ناحیه تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پسوریازیس معکوس سبب ایجاد لکه‌های صاف و [[قرمز]] براق و التهاب پوستی یا گال پوستی شود که با اصطکاک و عرق بدتر می‌شوند. عفونت‌های قارچی ممکن است سبب ایجاد این نوع پسوریازیس شود. در موارد شدید، از [[پماد]] خارش واژن استفاده کنید و حتما برای جلوگیری از علائم [[سرطان]] آلت تناسلی آزمایش بدهید. | ||
=== پسوریازیس پوسچولر === | === پسوریازیس پوسچولر === | ||
نوع غیرمعمول پسوریازیس بوده که می‌تواند در تکه‌های گسترده (پسوریازیس مفصلی منتشر) یا در ناحیه‌های کوچکتر در دست‌ها، پاها یا نوک انگشتان شما ایجاد شود (این نوع بیماری علت تاول زدن پا هم محسوب میشود). به طور کلی این نوع پسوریازیس به سرعت در حال پیشرفت است و به صورت تاول‌های پر از چرک، که فقط چند ساعت پس از اینکه پوست شما قرمز و حساس شده، ظاهر میشود. ممکن است تاول‌ها به طور مرتب ظاهر شوند. پسوریازیس پوسچولر منتشر همچنین می‌تواند سبب | نوع غیرمعمول پسوریازیس بوده که می‌تواند در تکه‌های گسترده (پسوریازیس مفصلی منتشر) یا در ناحیه‌های کوچکتر در دست‌ها، پاها یا نوک انگشتان شما ایجاد شود (این نوع بیماری علت تاول زدن پا هم محسوب میشود). به طور کلی این نوع پسوریازیس به سرعت در حال پیشرفت است و به صورت تاول‌های پر از چرک، که فقط چند ساعت پس از اینکه [[پوست]] شما قرمز و حساس شده، ظاهر میشود. ممکن است تاول‌ها به طور مرتب ظاهر شوند. پسوریازیس پوسچولر منتشر همچنین می‌تواند سبب [[تب]]، لرز، خارش شدید و [[اسهال]] شود. | ||
=== پسوریازیس اریترودرمیک === | === پسوریازیس اریترودرمیک === | ||
این نوع پسوریازیس، کمتر شایع بوده و می‌تواند تمام بدن شما را با بثورات قرمز و پوسته‌ریزی بپوشاند و همچنین ممکن است با خارش یا سوزش شدید همراه باشد. این نوع پسوریازیس به دنبال آفتاب سوختگی شدید، عفونت‌ها، داروهای خاص و حتی گاهی به دنبال قطع درمان برخی از انواع پسوریازیس ایجاد میشود. پسوریازیس اریترودرمی باید فورا درمان شود زیرا ممکن است بیماری شدت یابد. | این نوع پسوریازیس، کمتر شایع بوده و می‌تواند تمام [[بدن]] شما را با بثورات قرمز و پوسته‌ریزی بپوشاند و همچنین ممکن است با خارش یا سوزش شدید همراه باشد. این نوع پسوریازیس به دنبال آفتاب سوختگی شدید، عفونت‌ها، داروهای خاص و حتی گاهی به دنبال قطع درمان برخی از انواع پسوریازیس ایجاد میشود. پسوریازیس اریترودرمی باید فورا [[درمان]] شود زیرا ممکن است [[بیماری]] شدت یابد. | ||
=== پسوریازیس پوست سر (Sebopsoriasis) === | === پسوریازیس پوست سر (Sebopsoriasis) === | ||
ممکن است مانند شوره شدید سر بوده و با پوسته‌های خشک و قرمزی پوست سر همراه باشد. هنگامی‌که تنها پوست سر درگیر است ممکن است تفاوت بین پسوریازیس و درماتیت سبورئیک دشوار باشد. با این حال اغلب درمان هر دو بیماری مشابه است. این نوع | ممکن است مانند شوره شدید سر بوده و با پوسته‌های خشک و قرمزی [[پوست]] [[سر]] همراه باشد. هنگامی‌که تنها پوست سر درگیر است ممکن است تفاوت بین پسوریازیس و [[درماتیت سبورئیک]] دشوار باشد. با این حال اغلب [[درمان]] هر دو [[بیماری]] مشابه است. این نوع [[بیماری]]، علت خارش و ریزش ابرو نیز می‌تواند باشد. | ||
=== پسوریازیس مفصلی === | === پسوریازیس مفصلی === | ||
علاوه بر التهاب پوست و نیز ایجاد پوستی با حالت زبر و پوسته پوسته، پسوریازیس مفصلی سبب ایجاد تورم و درد مفاصل میشود که نمونه‌ای از آرتریت و علت پا درد هستند. گاهی علائم مفصلی اولین یا تنها تظاهرات پسوریازیس است، گاهی اوقات نیز تنها تغییرات ناخن‌ها دیده میشود. | علاوه بر التهاب [[پوست]] و نیز ایجاد پوستی با حالت زبر و پوسته پوسته، پسوریازیس مفصلی سبب ایجاد تورم و درد مفاصل میشود که نمونه‌ای از [[آرتریت]] و علت پا درد هستند. گاهی علائم مفصلی اولین یا تنها تظاهرات پسوریازیس است، گاهی اوقات نیز تنها تغییرات ناخن‌ها دیده میشود. | ||
علائم می‌تواند از خفیف تا شدید باشد؛ پسوریازیس مفصلی می‌تواند بر هر مفصلی تاثیر بگذارد. اگر چه این بیماری معمولا به اندازه دیگر انواع آرتریت فلج کننده نیست، اما می‌تواند سبب سفتی و آسیب پیش رونده مفاصل شود که در موارد جدی‌تر ممکن است منجر به بدشکلی‌های مفصلی به صورت دائم شود. | علائم می‌تواند از خفیف تا شدید باشد؛ پسوریازیس مفصلی می‌تواند بر هر مفصلی تاثیر بگذارد. اگر چه این بیماری معمولا به اندازه دیگر انواع آرتریت فلج کننده نیست، اما می‌تواند سبب سفتی و آسیب پیش رونده مفاصل شود که در موارد جدی‌تر ممکن است منجر به بدشکلی‌های مفصلی به صورت دائم شود. | ||
=== پسوریازیس دهانی (دور دهان) === | === پسوریازیس دهانی (دور دهان) === | ||
این نوع بیماری پوستی که در اطراف دهان رخ می‌دهد، اغلب به دلیل محرک‌های پسوریازیس ایجاد میشود. این عوامل می‌توانند شامل عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن، استرس، بیماری و تغییرات دارویی باشند. علائم پسوریازیس دهانی: | این نوع [[بیماری]] پوستی که در اطراف [[دهان]] رخ می‌دهد، اغلب به دلیل محرک‌های پسوریازیس ایجاد میشود. این عوامل می‌توانند شامل عوامل محیطی مانند [[سیگار]] کشیدن، استرس، بیماری و تغییرات دارویی باشند. علائم پسوریازیس دهانی: | ||
* زخم | * زخم | ||
* لایه ریزی پوست روی لثه | * لایه ریزی پوست روی [[لثه]] | ||
* پوسته پوسته شدن صورت | * پوسته پوسته شدن [[صورت]] | ||
* تاول با چرک (پوستول) | * تاول با چرک (پوستول) | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
=== پسوریازیس چشمی === | === پسوریازیس چشمی === | ||
بلفاریت یا پسوریازیس چشمی یکی از شایع‌ترین عارضه‌های چشم است که با پسوریازیس همراه است. بیماران پرخونی، التهاب و ادم در حاشیه آزاد پلک‌ها، با پوسته پوسته شدن خفیف، خارش و احساس سوزش را نشان می‌دهند. | بلفاریت یا پسوریازیس چشمی یکی از شایع‌ترین عارضه‌های چشم است که با پسوریازیس همراه است. بیماران پرخونی، [[التهاب]] و [[ادم]] در حاشیه آزاد پلک‌ها، با پوسته پوسته شدن خفیف، خارش و احساس سوزش را نشان می‌دهند. | ||
برای کنترل پلاک‌های پسوریازیس می‌توان از مواد موضعی غیر استروئیدی مانند | برای کنترل پلاک‌های پسوریازیس می‌توان از مواد موضعی غیر استروئیدی مانند [[آنترالین]]، [[ویتامین]] D۳ مصنوعی و ویتامین A استفاده کرد. داروهای موضعی بدون نسخه (مانند اسید سالیسیلیک، قطران [[زغال سنگ]]، محلول‌های حمام، شامپو، لوسیون، [[آلوئه ورا]] و [[جوجوبا]]) نیز می‌توانند پوسته‌های حاصل از خارش را تسکین داده و به رفع آن کمک کنند. | ||
== علائم == | == علائم == | ||
علائم پسوریازیس ممکن است در هر سنی شروع شود، اما معمولا در اوایل بزرگسالی ظاهر میشود. حدود ۱۵ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس پوستی، به پسوریازیس مفصلی نیز مبتلا هستند. طیف علائم پسوریازیس متغیر بوده و ممکن است خفیف (با درگیری مناطق محدودی از پوست) و یا شدید (پلاک‌های ضخیم و بزرگ، همراه با پوست قرمز و ملتهب که کل بدن را درگیر می‌کند) باشد. | علائم پسوریازیس ممکن است در هر سنی شروع شود، اما معمولا در اوایل بزرگسالی ظاهر میشود. حدود ۱۵ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس پوستی، به پسوریازیس مفصلی نیز مبتلا هستند. طیف علائم پسوریازیس متغیر بوده و ممکن است خفیف (با درگیری مناطق محدودی از [[پوست]]) و یا شدید (پلاک‌های ضخیم و بزرگ، همراه با پوست [[قرمز]] و ملتهب که کل [[بدن]] را درگیر می‌کند) باشد. | ||
علائم و نشانه‌های پسوریازیس در افراد مختلف، متفاوت است. همچنین علائم آن بسته نوع پسوریازیس می‌تواند متفاوت باشد. با این حال علائم شایع پسوریازیس عبارت‌اند از: | علائم و نشانه‌های پسوریازیس در افراد مختلف، متفاوت است. همچنین علائم آن بسته نوع پسوریازیس می‌تواند متفاوت باشد. با این حال علائم شایع پسوریازیس عبارت‌اند از: | ||
* پلاک‌های ملتهب، برآمده و قرمز بر روی پوست | * پلاک‌های ملتهب، برآمده و [[قرمز]] بر روی [[پوست]] | ||
* بثورات پوستی و پلاک‌های قرمز پوستی پوشیده شده با پوسته‌های ضخیم و نقره‌ای | * بثورات پوستی و پلاک‌های قرمز پوستی پوشیده شده با پوسته‌های ضخیم و [[نقره‌ای]] | ||
* لکه‌های پوسته پوسته‌ی کوچک (معمولا در کودکان دیده میشود. لکه‌های پسوریازیس می‌تواند از تکه‌های کوچک شوره سر مانند پوسته پوسته شدن، تا فوران به صورت درگیری قسمت‌های عمده، متفاوت باشد.) | * لکه‌های پوسته پوسته‌ی کوچک (معمولا در کودکان دیده میشود. لکه‌های پسوریازیس می‌تواند از تکه‌های کوچک شوره سر مانند پوسته پوسته شدن، تا فوران به صورت درگیری قسمت‌های عمده، متفاوت باشد.) | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۵: | ||
* مفاصل سفت، متورم شده و دردناک | * مفاصل سفت، متورم شده و دردناک | ||
ضایعات پسوریازیس می‌تواند هر جایی از بدن را درگیر کند، اما غالبا بر روی مفاصل آرنج و زانو دیده میشود. به علاوه بیماری‌های قلبی عروقی، | ضایعات پسوریازیس می‌تواند هر جایی از [[بدن]] را درگیر کند، اما غالبا بر روی مفاصل [[آرنج]] و [[زانو]] دیده میشود. به علاوه بیماری‌های قلبی عروقی، [[دیابت]]، [[بیماری]] التهابی [[روده]]، فشار خون بالا، مشکلات کبدی، [[آرتریت]] (التهاب مفصل) در بیماران مبتلا به پسوریازیس رایج هستند. | ||
== علت == | == علت == | ||
علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر میرسد که به دنبال مشکلات سیستم ایمنی مرتبط با سلول‌های لنفوسیت T و دیگر گلبول‌های سفید، که نوتروفیل نامیده می‌شوند، ایجاد میشود. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است. بدین معنی که سلول‌های ایمنی بدن به سلول‌های سالم حمله می‌کنند. | علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر میرسد که به دنبال مشکلات [[سیستم ایمنی]] مرتبط با سلول‌های لنفوسیت T و دیگر گلبول‌های سفید، که [[نوتروفیل]] نامیده می‌شوند، ایجاد میشود. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است. بدین معنی که سلول‌های ایمنی [[بدن]] به سلول‌های سالم حمله می‌کنند. | ||
در مورد پسوریازیس، سلول‌های سفید که به عنوان لنفوسیت‌های T شناخته شده به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند. عملکرد سلول‌های لنفوسیت T به طور معمول، محافظت بدن در برابر مواد خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها است. اما اگر پسوریازیس داشته باشید، سلول‌های لنفوسیت T به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند، درست مانند زمانی که می‌خواهند زخمی را خوب کنند یا با عفونتی مقابله کنند. | در مورد پسوریازیس، سلول‌های سفید که به عنوان لنفوسیت‌های T شناخته شده به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند. عملکرد سلول‌های لنفوسیت T به طور معمول، محافظت [[بدن]] در برابر مواد خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها است. اما اگر پسوریازیس داشته باشید، سلول‌های لنفوسیت T به اشتباه به سلول‌های سالم [[پوست]] حمله می‌کنند، درست مانند زمانی که می‌خواهند زخمی را خوب کنند یا با عفونتی مقابله کنند. | ||
همچنین سلول‌های T بیش‌ازحد فعال، سبب افزایش تولید سلول‌های سالم | همچنین سلول‌های T بیش‌ازحد فعال، سبب افزایش تولید سلول‌های سالم [[پوست]]، سلول‌های T بیشتر و سایر سلول‌های [[سفید]] [[خون]]، به خصوص نوتروفیل‌ها میشود. این موضوع سبب قرمزی و گاهی اوقات ضایعات پوسچولی همراه با چرک می‌شوند. عروق خونی متسع در مناطق آسیب دیده پسوریازیس سبب گرمی و قرمزی در ضایعات پوستی میشود. | ||
این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم شده که در آن سلول‌های پوستی جدید به سرعت (در طی چند روز به جای چند هفته) تکثیر شده و به سطح پوست می‌آیند و در آنجا انباشته می‌شوند. این سلول‌های پوستی پلاک‌های ضخیم و پوسته‌دار را در روی سطح پوست ایجاد می‌کنند و تا هنگامی که با درمان این چرخه را متوقف نکنید، ادامه می‌یابد. درست است که اختلال در عملکرد سلول‌های T در افرادی که مبتلا به پسوریازیس هستند، کاملا مشخص نیست اما محققان بر این باورند که هم عامل ژنتیک و هم عوامل محیطی در ایجاد این بیماری نقش دارند. | این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم شده که در آن سلول‌های پوستی جدید به سرعت (در طی چند روز به جای چند هفته) تکثیر شده و به سطح [[پوست]] می‌آیند و در آنجا انباشته می‌شوند. این سلول‌های پوستی پلاک‌های ضخیم و پوسته‌دار را در روی سطح [[پوست]] ایجاد می‌کنند و تا هنگامی که با درمان این چرخه را متوقف نکنید، ادامه می‌یابد. درست است که اختلال در عملکرد سلول‌های T در افرادی که مبتلا به پسوریازیس هستند، کاملا مشخص نیست اما محققان بر این باورند که هم عامل ژنتیک و هم عوامل محیطی در ایجاد این [[بیماری]] نقش دارند. | ||
== عوامل خطر == | == عوامل خطر == | ||
=== سابقه خانوادگی === | === سابقه خانوادگی === | ||
داشتن یک والد پسوریازیس خطر ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش می‌دهد؛ همچنین اگر پدر و مادر هر دو مبتلا به پسوریازیس باشند، خطر ابتلا را در فرد افزایش می‌دهد. | داشتن یک والد پسوریازیس خطر ابتلا به این [[بیماری]] را در فرد افزایش می‌دهد؛ همچنین اگر پدر و مادر هر دو مبتلا به پسوریازیس باشند، خطر ابتلا را در فرد افزایش می‌دهد. | ||
=== عفونت‌های ویروسی و باکتریایی === | === عفونت‌های ویروسی و باکتریایی === | ||
افراد مبتلا به HIV نسبت به افرادی که سیستم ایمنی سالم دارند با احتمال بیشتری به پسوریازیس مبتلا می‌شوند. کودکان و نوجوانان با عفونت‌های مکرر، به ویژه گلودرد چرکی، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند. | افراد مبتلا به HIV نسبت به افرادی که [[سیستم ایمنی]] سالم دارند با احتمال بیشتری به پسوریازیس مبتلا می‌شوند. کودکان و نوجوانان با عفونت‌های مکرر، به ویژه [[گلودرد]] چرکی، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند. | ||
=== استرس === | === استرس === | ||
از آنجایی که تنش و استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد، سطوح بالای استرس ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد. | از آنجایی که تنش و [[استرس]] می‌تواند بر [[سیستم ایمنی]] بدن تاثیر بگذارد، سطوح بالای استرس ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد. | ||
=== چاقی === | === چاقی === | ||
وزن بیش‌ازحد خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد. ضایعات (پلاک‌ها) مرتبط با انواع پسوریازیس اغلب در چین‌های پوستی ایجاد میشود. این مورد سبب ایجاد بثورات پوستی زیر پستان هم میشود. | وزن بیش‌ازحد خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد. ضایعات (پلاک‌ها) مرتبط با انواع پسوریازیس اغلب در چین‌های پوستی ایجاد میشود. این مورد سبب ایجاد بثورات پوستی زیر [[پستان]] هم میشود. | ||
=== سیگار کشیدن === | === سیگار کشیدن === | ||
تنباکوی سیگار نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شدت بیماری را نیز افزایش دهد. سیگار کشیدن نیز ممکن است نقش اولیه در پیشروی بیماری داشته باشد. | تنباکوی [[سیگار]] نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شدت بیماری را نیز افزایش دهد. سیگار کشیدن نیز ممکن است نقش اولیه در پیشروی [[بیماری]] داشته باشد. | ||
== تشخیص == | == تشخیص == | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۳۷: | ||
* شرح حال و معاینه فیزیکی | * شرح حال و معاینه فیزیکی | ||
* نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی پوست) | * نمونه‌برداری از [[پوست]] ([[بیوپسی]] پوست) | ||
=== تشخیص افتراقی === | === تشخیص افتراقی === | ||
علائمی که در بیماری پسوریازیس می‌بینیم، ممکن است با علائمی که به دنبال بیماری‌های دیگر ایجاد می‌شوند، مشابه باشد. چند مورد از تشخیص‌های محتمل دیگر شامل: | علائمی که در بیماری پسوریازیس می‌بینیم، ممکن است با علائمی که به دنبال بیماری‌های دیگر ایجاد می‌شوند، مشابه باشد. چند مورد از تشخیص‌های محتمل دیگر شامل: | ||
* سندرم چشم خشک (کراتوکنژنکنتویت سیکا) | * سندرم [[چشم]] خشک (کراتوکنژنکنتویت سیکا) | ||
* اونیکومایکوزیس | * اونیکومایکوزیس | ||
| خط ۱۴۸: | خط ۱۴۸: | ||
* لیکن پلان | * لیکن پلان | ||
* درماتیت آتوپیک یا اگزما | * درماتیت آتوپیک یا [[اگزما]] | ||
* پیتریازیس آلبا | * پیتریازیس آلبا | ||
| خط ۱۵۴: | خط ۱۵۴: | ||
* پیتریازیس روزه آ | * پیتریازیس روزه آ | ||
* سفلیس | * [[سفلیس]] | ||
* نقرس و سودونقرس (نقرس کاذب) | * [[نقرس]] و [[سودونقرس]] (نقرس کاذب) | ||
* بیماری لیکن سیمپلکس مزمن (نورو درماتیت موضعی) | * بیماری لیکن سیمپلکس مزمن (نورو درماتیت موضعی) | ||
* دیاپر راش (دانه‌های پوستی ناشی از پوشک) | * دیاپر راش (دانه‌های پوستی ناشی از پوشک) | ||
| خط ۱۶۱: | خط ۱۶۱: | ||
* درماتیت سبورئیک | * درماتیت سبورئیک | ||
* درماتیت نومولار (اگزمای دیسکوئید) | * درماتیت نومولار (اگزمای دیسکوئید) | ||
* میکوزیس فونگوئید | * [[میکوزیس فونگوئید]] | ||
* کارسینوم سلول‌های اسکواموس پوستی. | * کارسینوم سلول‌های اسکواموس پوستی. | ||
== درمان == | == [[درمان]] == | ||
متاسفانه هیچ درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما شما می‌توانید علائم آن را کنترل کنید. تغییر شیوه زندگی، مانند استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، ترک سیگار و کنترل | متاسفانه هیچ درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما شما می‌توانید علائم آن را کنترل کنید. تغییر شیوه زندگی، مانند استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، ترک [[سیگار]] و کنترل [[استرس]]، می‌تواند به موارد زیر کمک کند: | ||
* کاهش التهاب و پوسته‌ریزی | * کاهش التهاب و پوسته‌ریزی | ||
| خط ۱۷۴: | خط ۱۷۴: | ||
* درمان موضعی | * درمان موضعی | ||
* درمان با نور (فتوتراپی) | * [[درمان]] با نور ([[فتوتراپی]]) | ||
* داروهای سیستمیک | * داروهای سیستمیک | ||
=== درمان‌های پسوریازیس موضعی === | === درمان‌های پسوریازیس موضعی === | ||
==== قطران زغال سنگ ==== | ==== قطران [[زغال سنگ]] ==== | ||
خارش، التهاب و پوسته پوسته شدن را کاهش می‌دهد. قطران زغال سنگ می‌تواند پوست را تحریک کند و نیز دارای بوی قوی است. قطران زغال سنگ در شامپو، کرم و روغن‌های بدون نسخه در دسترس است. همچنین در غلظت‌های بالاتر با نسخه تجویز میشود. این درمان برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی‌شود. | خارش، التهاب و پوسته پوسته شدن را کاهش می‌دهد. قطران زغال سنگ می‌تواند [[پوست]] را تحریک کند و نیز دارای بوی قوی است. قطران زغال سنگ در شامپو، کرم و روغن‌های بدون نسخه در دسترس است. همچنین در غلظت‌های بالاتر با نسخه تجویز میشود. این [[درمان]] برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی‌شود. | ||
==== مرطوب‌کننده ها ==== | ==== مرطوب‌کننده ها ==== | ||
کرم‌های مرطوب‌کننده به تنهایی پسوریازیس را درمان نخواهند کرد، اما می‌توانند خارش، پوسته پوسته شدن و خشکی پوست بدن را کاهش دهند. مرطوب‌کننده ها در پایه | کرم‌های مرطوب‌کننده به تنهایی پسوریازیس را [[درمان]] نخواهند کرد، اما می‌توانند خارش، پوسته پوسته شدن و خشکی پوست [[بدن]] را کاهش دهند. مرطوب‌کننده ها در پایه [[پماد]]، معمولا موثرتر از کرم‌ها و لوسیون‌ها هستند. مرطوب‌کننده ها باید بلافاصله پس از دوش گرفتن استفاده شوند. | ||
==== آنالوگ ویتامین D ==== | ==== آنالوگ ویتامین D ==== | ||
این ترکیبات مصنوعی ویتامین D سبب کاهش رشد سلول‌های پوست میشود. کلسیپوترین (Dovone) یک کرم یا محلول حاوی ویتامین D است که پسوریازیس خفیف تا متوسط، همراه با سایر درمان ها، را درمان می‌کند. کلسیپوترین ممکن است پوست شما را تحریک کند. | این ترکیبات مصنوعی [[ویتامین]] D سبب کاهش رشد سلول‌های پوست میشود. [[کلسیپوترین]] (Dovone) یک کرم یا محلول حاوی ویتامین D است که پسوریازیس خفیف تا متوسط، همراه با سایر [[درمان]] ها، را درمان می‌کند. کلسیپوترین ممکن است [[پوست]] شما را تحریک کند. | ||
==== پماد آنترالین ==== | ==== پماد آنترالین ==== | ||
این دارو سبب کاهش رشد سلول‌های پوستی میشود. آنترالین همچنین می‌تواند پوسته‌ها را از بین ببرد و پوست را نرم‌تر کند. اما آنترالین می‌تواند پوست را تحریک کند. این دارو را برای یک زمان کوتاه بر روی پوست بمالید و سپس آن را بشویید. پماد بتامتازون نیز روش درمانی مناسبی است. | این [[دارو]] سبب کاهش رشد سلول‌های پوستی میشود. [[آنترالین]] همچنین می‌تواند پوسته‌ها را از بین ببرد و پوست را نرم‌تر کند. اما آنترالین می‌تواند [[پوست]] را تحریک کند. این دارو را برای یک زمان کوتاه بر روی پوست بمالید و سپس آن را بشویید. پماد [[بتامتازون]] نیز روش درمانی مناسبی است. | ||
==== کورتیکواستروئیدهای موضعی ==== | ==== کورتیکواستروئیدهای موضعی ==== | ||
این داروها اغلب داروهای تجویزشده برای درمان پسوریازیس خفیف تا متوسط هستند که التهاب را کاهش می‌دهند و خارش را برطرف می‌کنند و ممکن است با سایر روش های درمانی استفاده شوند. پماد کورتیکواستروئید خفیف معمولا برای مناطق حساس مانند صورت یا چین‌های پوستی و برای درمان تکه‌های وسیع آسیب دیده پوست توصیه میشود. پزشک ممکن است پماد قویتری از کورتیکواستروئید را برای مناطق کوچکتر، کمتر حساس یا مقاوم به درمان تجویز کند. | این داروها اغلب داروهای تجویزشده برای [[درمان]] پسوریازیس خفیف تا متوسط هستند که التهاب را کاهش می‌دهند و خارش را برطرف می‌کنند و ممکن است با سایر روش های درمانی استفاده شوند. پماد کورتیکواستروئید خفیف معمولا برای مناطق حساس مانند [[صورت]] یا چین‌های پوستی و برای درمان تکه‌های وسیع آسیب دیده پوست توصیه میشود. [[پزشک]] ممکن است پماد قویتری از کورتیکواستروئید را برای مناطق کوچکتر، کمتر حساس یا مقاوم به درمان تجویز کند. | ||
مصرف طولانی مدت یا بیش‌ازحد کورتیکواستروئیدهای قوی می‌تواند سبب نازک شدن پوست (آتروفی) و پوسیدگی دندان‌ها شود. کورتیکواستروئیدهای موضعی ممکن است در طول زمان بی‌اثر شوند. معمولا بهتر است از کورتیکواستروئیدهای موضعی به عنوان یک درمان کوتاه مدت و در طول عود استفاده شود. | مصرف طولانی مدت یا بیش‌ازحد کورتیکواستروئیدهای قوی می‌تواند سبب نازک شدن پوست ([[آتروفی]]) و پوسیدگی دندان‌ها شود. کورتیکواستروئیدهای موضعی ممکن است در طول زمان بی‌اثر شوند. معمولا بهتر است از کورتیکواستروئیدهای موضعی به عنوان یک [[درمان]] کوتاه مدت و در طول عود استفاده شود. | ||
==== رتینوئیدهای موضعی ==== | ==== رتینوئیدهای موضعی ==== | ||
این‌ها مشتقات ویتامین A هستند که ممکن است التهاب را کاهش دهند. شایع‌ترین عارضه جانبی آن تحریک پوستی است. این داروها همچنین ممکن است حساسیت به نور خورشید را افزایش دهند، بنابراین در هنگام استفاده از | این‌ها مشتقات [[ویتامین]] A هستند که ممکن است [[التهاب]] را کاهش دهند. شایع‌ترین عارضه جانبی آن تحریک پوستی است. این داروها همچنین ممکن است [[حساسیت]] به نور [[خورشید]] را افزایش دهند، بنابراین در هنگام استفاده از [[دارو]]، قبل از خروج، از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. خطر نقص‌های جنینی در استفاده از رتینوئیدهای موضعی بسیار پایین‌تر از رتینوئید خوراکی است. اما اگر باردار یا شیرده هستید یا قصد [[بارداری]] دارید مصرف [[تزاروتن]] توصیه نمی‌شود. | ||
==== مهارکننده‌های کالسینورین ==== | ==== مهارکننده‌های کالسینورین ==== | ||
نسخهٔ ۱۸ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۸
پسوریازیس، صدفک، داءالصدف یا بیماری سوریازیس (به فرانسوی: psoriasis) یکی از انواع بیماری‌های پوستی خودایمنی است. در بیماری پسوریازیس سلول‌های پوستی تا ۱۰ برابر سریع‌تر از حد نرمال تکثیر شده و روی هم انباشته می‌شوند. این فرآیند سبب میشود که لکه‌های قرمز برآمده و پوشیده با پوسته‌های سفید ایجاد شود.
| اطلاعات بیماری | |
|---|---|
| نام های دیگر: | صدفک، داءالصدف یا بیماری سوریازیس |
| نشانه ها: | تکه‌های قرمز روی پوست که با فلس‌های نقره‌ای پوشیده شده است. نقاط کوچک پوسته پوسته شده (معمولاً در کودکان دیده میشود). پوست خشک و ترک خورده که ممکن است خونریزی هم بکند. خارش و سوزش در نقاطی از پوست. ناخن ضخیم، سوراخ شده یا برآمده. مفاصل متورم و سفت شده |
| گونه ها: | پسوریازیس پلاکی پسوریازیس ناخن و دست پسوریازیس خال‌دار یا قطرهای پسوریازیس معکوس پسوریازیس پوسچولر پسوریازیس اریترودرمیک پسوریازیس چشمی پسوریازیس دهانی (دور دهان) پسوریازیس مفصلی پسوریازیس پوست سر |
| علت(ها): | علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر میرسد که به دنبال مشکلات سیستم ایمنی مرتبط با سلول‌های لنفوسیت T و دیگر گلبول‌های سفید، که نوتروفیل نامیده می‌شوند، ایجاد میشود. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است. بدین معنی که سلول‌های ایمنی بدن به سلول‌های سالم حمله می‌کنند. |
| عوامل خطرناک: | سابقه خانوادگی عفونت‌های ویروسی و باکتریایی استرس چاقی سیگار کشیدن |
| روش تشخیص: | شرح حال و معاینه فیزیکی نمونه‌برداری از پوست (بیوپسی پوست) |
| روش های درمان: | درمان موضعی درمان با نور (فتوتراپی) داروهای سیستمیک |
این لکه‌ها همراه با خارش بوده و گاهی دردناک هستند و می‌توانند در هر کجایی از بدن رشد کنند؛ اما اکثرشان در پوست سر و مفاصلی مانند آرنج و زانو دیده می‌شوند. پسوریازیس مسری نبوده و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. حتی تماس پوستی نیز سبب انتقال بیماری به فرد دیگر هم نمی‌شود. اما گاهی اوقات در اعضای مختلف یک خانواده ممکن است دیده شود.
پسوریازیس یک بیماری مزمن است که اغلب بهبود می‌یابد و دوباره عود می‌کند. هدف اصلی درمان این است که سرعت تکثیر سلول‌های پوست متوقف شود.
همه‌گیرشناسی
میانگین سن شروع بین ۱۵ تا ۳۵ سال است. برخی مطالعات تخمین می‌زنند که حدود ۷۵ درصد موارد پسوریازیس قبل از سن ۴۶ سالگی تشخیص داده می‌شوند. این بیماری مرد و زن را به طور مساوی درگیر می‌کند.
داشتن سابقه خانوادگی خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری هیچ گونه سابقه خانوادگی ندارند.
انواع
پسوریازیس پلاکی
شایع‌ترین شکل پسوریازیس است که سبب ایجاد ضایعات پوستی خشک، برآمده و قرمز رنگ است که با پوسته‌های نقره‌ای پوشیده میشود. ضایعات ممکن است همراه با خارش یا دردناک باشد و ممکن است کم یا متعدد باشد. آن‌ها می‌توانند در هر جایی از بدن شما، از جمله اندام تناسلی و بافت نرم داخل دهان ایجاد شوند و حتی علت خارش مقعد باشند.
پسوریازیس ناخن و دست
پسوریازیس می‌تواند ناخن‌ها را نیز تحت تأثیر قرار دهد و سبب ایجاد فرورفتگی، رشد ناخن‌های غیرطبیعی و تغییر رنگ ناخن شود. ناخن‌های پسوریاتیک ممکن است سست شده و از بستر ناخن جدا می‌شوند. موارد شدید ممکن است موجب افتادن ناخن شود.
دستان افرادی که به پسوریازیس مبتلا هستند خشک میشود و این ریزش پوست شدت پیدا می‌کند. همچنین ناخن‌ها نیز حالت شکننده می‌گیرند. در این روش ممکن است از نمونه‌برداری پوست برای پسوریازیس استفاده شود.
تفاوت قارچ ناخن و پسوریازیس ناخن
در حالی که پسوریازیس بیشتر در انگشتان دست دیده میشود، عفونت‌های قارچی معمولاً روی ناخن‌های پا و اغلب روی یک انگشت پا ایجاد می‌شوند؛ مگر اینکه درمان نشده و گسترش یابند. اگر یک ناخن انگشت پا را درگیر بیماری پوستی می‌بینید، به احتمال زیاد عفونت قارچی ناشی از تروما باشد، نه پسوریازیس.
پسوریازیس خال‌دار یا قطرهای
این نوع پسوریازیس معمولا در کودکی و نوجوانی ایجاد میشود (پسوریازیس در کودکان) و معمولا توسط یک عفونت باکتریایی مانند گلودرد استرپتوکوک ایجاد میشود. اما می‌تواند به دنبال سایر عفونت‌های تنفسی، التهاب لوزه‌ها، استرس، آسیب به پوست، مصرف داروهای ضدمالاریا و بتابلاکرها نیز ایجاد شود.
ضایعات آن کوچک، قطرهای شکل بوده و بر روی تنه، دست‌ها، پاها و پوست سر ایجاد میشود. این ضایعات با پوسته‌های نازک پوشانده شده و به اندازه پلاک‌های معمولی ضخیم نیستند. ممکن است تنها یک بار بروز کند و خودبه‌خود بهبود یافته و یا اینکه مکررا عود کند.
پسوریازیس معکوس
عمدتا چین‌های بدن مانند پوست زیر بغل، کشاله ران، زیر سینه‌ها و اطراف ناحیه تناسلی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پسوریازیس معکوس سبب ایجاد لکه‌های صاف و قرمز براق و التهاب پوستی یا گال پوستی شود که با اصطکاک و عرق بدتر می‌شوند. عفونت‌های قارچی ممکن است سبب ایجاد این نوع پسوریازیس شود. در موارد شدید، از پماد خارش واژن استفاده کنید و حتما برای جلوگیری از علائم سرطان آلت تناسلی آزمایش بدهید.
پسوریازیس پوسچولر
نوع غیرمعمول پسوریازیس بوده که می‌تواند در تکه‌های گسترده (پسوریازیس مفصلی منتشر) یا در ناحیه‌های کوچکتر در دست‌ها، پاها یا نوک انگشتان شما ایجاد شود (این نوع بیماری علت تاول زدن پا هم محسوب میشود). به طور کلی این نوع پسوریازیس به سرعت در حال پیشرفت است و به صورت تاول‌های پر از چرک، که فقط چند ساعت پس از اینکه پوست شما قرمز و حساس شده، ظاهر میشود. ممکن است تاول‌ها به طور مرتب ظاهر شوند. پسوریازیس پوسچولر منتشر همچنین می‌تواند سبب تب، لرز، خارش شدید و اسهال شود.
پسوریازیس اریترودرمیک
این نوع پسوریازیس، کمتر شایع بوده و می‌تواند تمام بدن شما را با بثورات قرمز و پوسته‌ریزی بپوشاند و همچنین ممکن است با خارش یا سوزش شدید همراه باشد. این نوع پسوریازیس به دنبال آفتاب سوختگی شدید، عفونت‌ها، داروهای خاص و حتی گاهی به دنبال قطع درمان برخی از انواع پسوریازیس ایجاد میشود. پسوریازیس اریترودرمی باید فورا درمان شود زیرا ممکن است بیماری شدت یابد.
پسوریازیس پوست سر (Sebopsoriasis)
ممکن است مانند شوره شدید سر بوده و با پوسته‌های خشک و قرمزی پوست سر همراه باشد. هنگامی‌که تنها پوست سر درگیر است ممکن است تفاوت بین پسوریازیس و درماتیت سبورئیک دشوار باشد. با این حال اغلب درمان هر دو بیماری مشابه است. این نوع بیماری، علت خارش و ریزش ابرو نیز می‌تواند باشد.
پسوریازیس مفصلی
علاوه بر التهاب پوست و نیز ایجاد پوستی با حالت زبر و پوسته پوسته، پسوریازیس مفصلی سبب ایجاد تورم و درد مفاصل میشود که نمونه‌ای از آرتریت و علت پا درد هستند. گاهی علائم مفصلی اولین یا تنها تظاهرات پسوریازیس است، گاهی اوقات نیز تنها تغییرات ناخن‌ها دیده میشود.
علائم می‌تواند از خفیف تا شدید باشد؛ پسوریازیس مفصلی می‌تواند بر هر مفصلی تاثیر بگذارد. اگر چه این بیماری معمولا به اندازه دیگر انواع آرتریت فلج کننده نیست، اما می‌تواند سبب سفتی و آسیب پیش رونده مفاصل شود که در موارد جدی‌تر ممکن است منجر به بدشکلی‌های مفصلی به صورت دائم شود.
پسوریازیس دهانی (دور دهان)
این نوع بیماری پوستی که در اطراف دهان رخ می‌دهد، اغلب به دلیل محرک‌های پسوریازیس ایجاد میشود. این عوامل می‌توانند شامل عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن، استرس، بیماری و تغییرات دارویی باشند. علائم پسوریازیس دهانی:
- زخم
- لایه ریزی پوست روی لثه
- پوسته پوسته شدن صورت
- تاول با چرک (پوستول)
- درد یا سوزش، به ویژه هنگام خوردن غذاهای تند
- تغییر در طعم خوراکی‌ها
پسوریازیس چشمی
بلفاریت یا پسوریازیس چشمی یکی از شایع‌ترین عارضه‌های چشم است که با پسوریازیس همراه است. بیماران پرخونی، التهاب و ادم در حاشیه آزاد پلک‌ها، با پوسته پوسته شدن خفیف، خارش و احساس سوزش را نشان می‌دهند.
برای کنترل پلاک‌های پسوریازیس می‌توان از مواد موضعی غیر استروئیدی مانند آنترالین، ویتامین D۳ مصنوعی و ویتامین A استفاده کرد. داروهای موضعی بدون نسخه (مانند اسید سالیسیلیک، قطران زغال سنگ، محلول‌های حمام، شامپو، لوسیون، آلوئه ورا و جوجوبا) نیز می‌توانند پوسته‌های حاصل از خارش را تسکین داده و به رفع آن کمک کنند.
علائم
علائم پسوریازیس ممکن است در هر سنی شروع شود، اما معمولا در اوایل بزرگسالی ظاهر میشود. حدود ۱۵ درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس پوستی، به پسوریازیس مفصلی نیز مبتلا هستند. طیف علائم پسوریازیس متغیر بوده و ممکن است خفیف (با درگیری مناطق محدودی از پوست) و یا شدید (پلاک‌های ضخیم و بزرگ، همراه با پوست قرمز و ملتهب که کل بدن را درگیر می‌کند) باشد.
علائم و نشانه‌های پسوریازیس در افراد مختلف، متفاوت است. همچنین علائم آن بسته نوع پسوریازیس می‌تواند متفاوت باشد. با این حال علائم شایع پسوریازیس عبارت‌اند از:
- بثورات پوستی و پلاک‌های قرمز پوستی پوشیده شده با پوسته‌های ضخیم و نقره‌ای
- لکه‌های پوسته پوسته‌ی کوچک (معمولا در کودکان دیده میشود. لکه‌های پسوریازیس می‌تواند از تکه‌های کوچک شوره سر مانند پوسته پوسته شدن، تا فوران به صورت درگیری قسمت‌های عمده، متفاوت باشد.)
- پوست خشک و ترک خورده که ممکن است خونریزی کند.
- خارش پوست، سوزش یا درد در اطراف ضایعات
- ناخن‌های ضخیم و فرورفته
- مفاصل سفت، متورم شده و دردناک
ضایعات پسوریازیس می‌تواند هر جایی از بدن را درگیر کند، اما غالبا بر روی مفاصل آرنج و زانو دیده میشود. به علاوه بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت، بیماری التهابی روده، فشار خون بالا، مشکلات کبدی، آرتریت (التهاب مفصل) در بیماران مبتلا به پسوریازیس رایج هستند.
علت
علت پسوریازیس به طور کامل مشخص نشده است، اما به نظر میرسد که به دنبال مشکلات سیستم ایمنی مرتبط با سلول‌های لنفوسیت T و دیگر گلبول‌های سفید، که نوتروفیل نامیده می‌شوند، ایجاد میشود. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی است. بدین معنی که سلول‌های ایمنی بدن به سلول‌های سالم حمله می‌کنند.
در مورد پسوریازیس، سلول‌های سفید که به عنوان لنفوسیت‌های T شناخته شده به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند. عملکرد سلول‌های لنفوسیت T به طور معمول، محافظت بدن در برابر مواد خارجی مانند ویروس‌ها یا باکتری‌ها است. اما اگر پسوریازیس داشته باشید، سلول‌های لنفوسیت T به اشتباه به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کنند، درست مانند زمانی که می‌خواهند زخمی را خوب کنند یا با عفونتی مقابله کنند.
همچنین سلول‌های T بیش‌ازحد فعال، سبب افزایش تولید سلول‌های سالم پوست، سلول‌های T بیشتر و سایر سلول‌های سفید خون، به خصوص نوتروفیل‌ها میشود. این موضوع سبب قرمزی و گاهی اوقات ضایعات پوسچولی همراه با چرک می‌شوند. عروق خونی متسع در مناطق آسیب دیده پسوریازیس سبب گرمی و قرمزی در ضایعات پوستی میشود.
این فرآیند تبدیل به یک چرخه مداوم شده که در آن سلول‌های پوستی جدید به سرعت (در طی چند روز به جای چند هفته) تکثیر شده و به سطح پوست می‌آیند و در آنجا انباشته می‌شوند. این سلول‌های پوستی پلاک‌های ضخیم و پوسته‌دار را در روی سطح پوست ایجاد می‌کنند و تا هنگامی که با درمان این چرخه را متوقف نکنید، ادامه می‌یابد. درست است که اختلال در عملکرد سلول‌های T در افرادی که مبتلا به پسوریازیس هستند، کاملا مشخص نیست اما محققان بر این باورند که هم عامل ژنتیک و هم عوامل محیطی در ایجاد این بیماری نقش دارند.
عوامل خطر
سابقه خانوادگی
داشتن یک والد پسوریازیس خطر ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش می‌دهد؛ همچنین اگر پدر و مادر هر دو مبتلا به پسوریازیس باشند، خطر ابتلا را در فرد افزایش می‌دهد.
عفونت‌های ویروسی و باکتریایی
افراد مبتلا به HIV نسبت به افرادی که سیستم ایمنی سالم دارند با احتمال بیشتری به پسوریازیس مبتلا می‌شوند. کودکان و نوجوانان با عفونت‌های مکرر، به ویژه گلودرد چرکی، ممکن است در معرض خطر بیشتری قرار بگیرند.
استرس
از آنجایی که تنش و استرس می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تاثیر بگذارد، سطوح بالای استرس ممکن است خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهد.
چاقی
وزن بیش‌ازحد خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد. ضایعات (پلاک‌ها) مرتبط با انواع پسوریازیس اغلب در چین‌های پوستی ایجاد میشود. این مورد سبب ایجاد بثورات پوستی زیر پستان هم میشود.
سیگار کشیدن
تنباکوی سیگار نه تنها خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شدت بیماری را نیز افزایش دهد. سیگار کشیدن نیز ممکن است نقش اولیه در پیشروی بیماری داشته باشد.
تشخیص
- شرح حال و معاینه فیزیکی
تشخیص افتراقی
علائمی که در بیماری پسوریازیس می‌بینیم، ممکن است با علائمی که به دنبال بیماری‌های دیگر ایجاد می‌شوند، مشابه باشد. چند مورد از تشخیص‌های محتمل دیگر شامل:
- سندرم چشم خشک (کراتوکنژنکنتویت سیکا)
- اونیکومایکوزیس
- لیکن پلان
- درماتیت آتوپیک یا اگزما
- پیتریازیس آلبا
- پیتریازیس روزه آ
- سفلیس
- نقرس و سودونقرس (نقرس کاذب)
- بیماری لیکن سیمپلکس مزمن (نورو درماتیت موضعی)
- دیاپر راش (دانه‌های پوستی ناشی از پوشک)
- آرتریت واکنشی
- درماتیت سبورئیک
- درماتیت نومولار (اگزمای دیسکوئید)
- میکوزیس فونگوئید
- کارسینوم سلول‌های اسکواموس پوستی.
درمان
متاسفانه هیچ درمانی برای پسوریازیس وجود ندارد، اما شما می‌توانید علائم آن را کنترل کنید. تغییر شیوه زندگی، مانند استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، ترک سیگار و کنترل استرس، می‌تواند به موارد زیر کمک کند:
- کاهش التهاب و پوسته‌ریزی
- کاهش رشد سلول‌های پوستی و دون دون شدن پوست
- از بین رفتن پلاک‌های پوستی
درمان‌های موثرتر پسوریازیس شامل:
درمان‌های پسوریازیس موضعی
قطران زغال سنگ
خارش، التهاب و پوسته پوسته شدن را کاهش می‌دهد. قطران زغال سنگ می‌تواند پوست را تحریک کند و نیز دارای بوی قوی است. قطران زغال سنگ در شامپو، کرم و روغن‌های بدون نسخه در دسترس است. همچنین در غلظت‌های بالاتر با نسخه تجویز میشود. این درمان برای زنان باردار یا شیرده توصیه نمی‌شود.
مرطوب‌کننده ها
کرم‌های مرطوب‌کننده به تنهایی پسوریازیس را درمان نخواهند کرد، اما می‌توانند خارش، پوسته پوسته شدن و خشکی پوست بدن را کاهش دهند. مرطوب‌کننده ها در پایه پماد، معمولا موثرتر از کرم‌ها و لوسیون‌ها هستند. مرطوب‌کننده ها باید بلافاصله پس از دوش گرفتن استفاده شوند.
آنالوگ ویتامین D
این ترکیبات مصنوعی ویتامین D سبب کاهش رشد سلول‌های پوست میشود. کلسیپوترین (Dovone) یک کرم یا محلول حاوی ویتامین D است که پسوریازیس خفیف تا متوسط، همراه با سایر درمان ها، را درمان می‌کند. کلسیپوترین ممکن است پوست شما را تحریک کند.
پماد آنترالین
این دارو سبب کاهش رشد سلول‌های پوستی میشود. آنترالین همچنین می‌تواند پوسته‌ها را از بین ببرد و پوست را نرم‌تر کند. اما آنترالین می‌تواند پوست را تحریک کند. این دارو را برای یک زمان کوتاه بر روی پوست بمالید و سپس آن را بشویید. پماد بتامتازون نیز روش درمانی مناسبی است.
کورتیکواستروئیدهای موضعی
این داروها اغلب داروهای تجویزشده برای درمان پسوریازیس خفیف تا متوسط هستند که التهاب را کاهش می‌دهند و خارش را برطرف می‌کنند و ممکن است با سایر روش های درمانی استفاده شوند. پماد کورتیکواستروئید خفیف معمولا برای مناطق حساس مانند صورت یا چین‌های پوستی و برای درمان تکه‌های وسیع آسیب دیده پوست توصیه میشود. پزشک ممکن است پماد قویتری از کورتیکواستروئید را برای مناطق کوچکتر، کمتر حساس یا مقاوم به درمان تجویز کند.
مصرف طولانی مدت یا بیش‌ازحد کورتیکواستروئیدهای قوی می‌تواند سبب نازک شدن پوست (آتروفی) و پوسیدگی دندان‌ها شود. کورتیکواستروئیدهای موضعی ممکن است در طول زمان بی‌اثر شوند. معمولا بهتر است از کورتیکواستروئیدهای موضعی به عنوان یک درمان کوتاه مدت و در طول عود استفاده شود.
رتینوئیدهای موضعی
این‌ها مشتقات ویتامین A هستند که ممکن است التهاب را کاهش دهند. شایع‌ترین عارضه جانبی آن تحریک پوستی است. این داروها همچنین ممکن است حساسیت به نور خورشید را افزایش دهند، بنابراین در هنگام استفاده از دارو، قبل از خروج، از کرم ضدآفتاب استفاده کنید. خطر نقص‌های جنینی در استفاده از رتینوئیدهای موضعی بسیار پایین‌تر از رتینوئید خوراکی است. اما اگر باردار یا شیرده هستید یا قصد بارداری دارید مصرف تزاروتن توصیه نمی‌شود.
مهارکننده‌های کالسینورین
مهارکننده‌های کلسینورین مانند تاکرولیموس (Prograf) و پیمکورولیموس (Elidel) سبب کاهش التهاب و ایجاد پلاک می‌شوند. مهارکننده‌های کلسینورین برای استفاده طولانی مدت یا مداوم به دلیل افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست، علت ریزش شدید مو در زنان و لنفوم توصیه نمی‌شود. این داروها ممکن است به خصوص در مناطقی نازکی از پوست مانند اطراف چشم مفید باشند، زیرا کرم استروئید یا رتینوئید بسیار تحریک‌کننده هستند و ممکن است اثرات مضر داشته باشند.
اسید سالیسیلیک برای پسوریازیس
اسید سالیسیلیک بدون نسخه و با نسخه در دسترس بوده و باعث ریزش سلول‌های مرده پوست شده و پوسته پوسته شدن را کاهش می‌دهد. گاهی اوقات آن را با داروهای دیگر مانند کورتیکواستروئیدهای موضعی یا قطران زغال سنگ ترکیب می‌کنند تا اثربخشی آن افزایش یابد. اسید سالیسیلیک در شامپو و لوسیون برای درمان پسوریازیس پوستی موجود است.
نور درمانی (فتوتراپی)
در این روش درمانی از نور اشعه ماوراءبنفش طبیعی و مصنوعی استفاده میشود. انواع نور درمانی عبارت‌اند از: استفاده نور خورشید به صورت طبیعی، استفاده از نور ماوراء بنفش مصنوعی A یا B به تنهایی یا در ترکیب با دارو و کربوکسی تراپی که به ترمیم پوست نواحی مختلف بدن کمک می‌کند.
نور خورشید
قرارگرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) در نور خورشید یا نور مصنوعی سبب کاهش گردش خون پوست شده و این وضعیت سبب کاهش پوسته پوسته شدن و التهاب میشود. در این صورت، قرار گرفتن در معرض نور خورشید به صورت روزانه و به مقدار کم، ممکن است پسوریازیس را بهبود بخشد، اما مقادیر زیاد آن می‌تواند علائم را بدتر کند و سبب آسیب پوستی شود.
نور درمانی با اشعه UVB
دوزهای کنترل شده نور UVB از منبع نور مصنوعی ممکن است علائم پسوریازیس خفیف تا متوسط را بهبود بخشد. فتوتراپی UVB نیز می‌تواند برای درمان پلاک‌های تکی، پسوریازیس گسترده و پسوریازیس که به درمان‌های موضعی مقاوم است، استفاده شود. عوارض جانبی کوتاه مدت ممکن است شامل قرمزی، خارش و خشکی پوست باشد. استفاده از مرطوب کننده ممکن است به کاهش این عوارض جانبی کمک کند.
نور درمانی با اشعه ماوراءبنفش باند باریک (NBUVB)
نوع جدیدتری از درمان پسوریازیس است که ممکن است موثرتر از درمان UVB با پهنای باند باشد. معمولا دو یا سه بار در هفته تا زمانی که پوست بهبود یابد، تجویز میشود و پس از آن درمان را فقط می‌توان هفتگی انجام داد. بااین‌حال، این نوع درمان ممکن است سبب سوختگی شدید و طولانی‌تر شود.
درمان گوکرمن
برخی از پزشکان درمان UVB و درمان زغال‌سنگ را ترکیب می‌کنند که به عنوان درمان گوکرمن شناخته میشود. ترکیب دو درمان با هم موثرتر از هر کدام به تنهایی است، زیرا زغال سنگ سبب میشود پوست نور UVB را بیشتر جذب کند.
نور ماورای بنفش درمانی PUVA
پسورالن همراه با اشعه ماوراءبنفش A است. این فرم فتوشیمیایی درمانی شامل استفاده از داروهای حساس به نور (Psoralen) قبل از قرار گرفتن در معرض اشعه UVA است. اشعه UVA نسبت به UVB به صورت عمیق‌تری به پوست نفوذ می‌کند، همچنین Psoralen سبب میشود که پوست هنگام قرار گرفتن در معرض UVA پاسخ بیشتری بدهد. این درمان تهاجمی‌تر، پوست را بهبود می‌بخشد و اغلب برای موارد شدیدتری از پسوریازیس استفاده میشود. عوارض جانبی کوتاه مدت آن عبارت‌اند از:
- تهوع و استفراغ
- سردرد و سرگیجه
- سوزش و خارش
- عوارض جانبی بلند مدت آن نیز شامل موارد زیر است:
- پوست خشک و چروکیده
- کک و مک
- افزایش حساسیت به خورشید
- افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست، از جمله ملانوم
لیزراگزایمر
این نوع فتوتراپی، برای پسوریازیس خفیف تا متوسط استفاده میشود و تنها پوست آسیب دیده را درمان می‌کند و به پوست سالم آسیب نمی‌رساند. اشعه UVB به صورت کنترل شده به پلاک‌های پسوریازیس برای کنترل پوسته شدن و التهاب کمک می‌کند. این روش درمانی نیاز به جلسات کمتر نسبت به فتوتراپی طبیعی نیاز دارد زیرا از اشعه UVB قوی‌تر استفاده میشود. عوارض جانبی نیز می‌تواند شامل قرمزی و تاول باشد.
داروهای سیستمیک
رتینوئیدها
از مشتقات ویتامین A است. این گروه از داروها، زمانی که پسوریازیس شما شدید بوده و به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، به عنوان قرص ضد حساسیت و خارش پوست عمل کرده و بسیار مناسب هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل التهاب لب و ریزش مو باشد و از آن جایی که رتینوئیدها مانند Acitretin می‌توانند سبب نقص‌های شدید جنینی شوند، زنان در سنین باروری حداقل سه سال پس از مصرف دارو باید از اقدام به بارداری جلوگیری کنند.
سیکلوسپورین
سیستم ایمنی را سرکوب می‌کند و اثر بخشی آن مشابه متوتروکسات است (دارویی است که برای سرکوب بیماری خودایمنی مانند سوریازیس استفاده میشود)، اما تنها مدت کوتاهی می‌تواند استفاده شود. سیکلوسپورین مانند سایر داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی، خطر ابتلا به عفونت و سایر مشکلات، از جمله سرطان، را افزایش می‌دهد. همچنین مصرف قرص سیکلوسپورین مخصوصا در دوزهای بالاتر و درمان بلند مدت فرد را مستعد ابتلا به مشکلات کلیوی و فشار خون بالا می‌کند.
آمپول
برای درمان پسوریازیس متوسط استفاده می‌شوند. این داروها عبارت‌اند از:
- infliximab
- adalimumab
- ustekinumab
- golimumab
- apremilast
- secukinumab
- ixekizumab
زمان مراجعه به پزشک
اگر فکر می‌کنید که ممکن است پسوریازیس داشته باشید، به پزشک پوست و مو مراجعه کنید. به خصوص اگر پسوریازیس شما همراه با علائم زیر است:
- سبب ناراحتی و درد میشود.
- انجام وظایف معمول را برایتان دشوار می‌کند.
- سبب میشود که شما در مورد ظاهر پوست خود نگران باشید.
- منجر به مشکلات مفصلی مانند درد، تورم یا عدم توانایی انجام وظایف روزانه میشود.