خسرو شکیبایی
خسرو شکیبایی، بازیگر و گوینده مرد ایرانی در تاریخ 7 فروردین ۱۳۲۳ در تهران به دنیا آمد. پدرش احمد شکیبایی سرگرد ارتش بود و مادرش فریده حاتمی نام داشت و در خانه‌ای اطراف خیابان مولوی تهران ساکن بودند.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | خسرو شکیبایی |
| لقب(ها): | محمود، عمو خسرو، خسروی سینمای ایران، هامون |
| تاریخ تولد: | ۷ فروردین ۱۳۲۳ |
| محل تولد: | تهران |
| تاریخ فوت: | ۲۸ تیر ۱۳۸۷ |
| محل دفن: | قطعه هنرمندان بهشت زهرا |
| پیشه: | بازیگر، گوینده |
| نام پدر: | احمد شکیبایی |
| نام مادر: | فریده حاتمی |
| همسر(ها): | تانیا جوهری پروین کوشیار |
| فرزندان: | پوپک و پوریا |
خسرو در 14 سالگی پدرش را از دست داد. او با آنکه از کودکی به هنر و سینما علاقه داشت، مجبور بود برای تامین مخارج زندگی، در حرفه‌های مختلف ازجمله خیاطی و کانال سازی و آسانسورسازی کار کند.
او پس از پایان دبیرستان برای تحصیل در رشته بازیگری وارد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران شد. او کمی پس از ورود به دانشگاه و در 19 سالگی، برای اولین بار اجرا در تئاتر را تجربه کرد. پشتکارو استعداد او باعث شد خیلی زود مورد توجه کارگردان‌های حرفه‌ای تئاتر ازجمله عباس جوانمرد قرار بگیرد و به یک بازیگر حرفه‌ای تبدیل شود.
او در نمایش‌هایی از قبیل همه پسران من، سنگ و سرنا، بیا تا گل برافشانیم و شب بیست و یکم ایفای نقش کرد.
او سپس به خدمت سربازی رفت و بعد از آن برای کسب شغل در امتحان صدا در استودیو شهاب شرکت کرد و پس از کسب نمره قبلی در آنجا استخدام شد.
خسرو شکیبایی بخاطر صدای زیبا و خاصی که داشت مدتی در حرفه گویندگی و صدا پیشگی فعالیت کرد اما علاقه به بازیگری باعث می‌شد که بیشتر تمرکز خود را روی بازیگری بگذارد.
اولین حضور خسرو شکیبایی در قاب تصویر در سال 1353 و با بازی در فیلم کوتاه کتیبه به کارگردانی فریبرز صالح اتفاق افتاد. او همچنین در سریال سمک عیار و خلیل ده مرده ایفای نقش کرد اما کارهای او چندان دیده نمی‌شد. پس از انقلاب، بازی در فیلم قرمز به کارگردانی مسعود کیمیایی شروع دیگری برای شکیبایی بود و در سال ۱۳۶۸ با فیلم هامون به کارگردانی داریوش مهرجویی به چنان شهرتی دست یافت که تا پایان عمر همراهش بود. او برای بازی در فیلم هامون موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم فجر شد.
کار شاخص دیگر خسرو شکیبایی، بازی درفیلم سینمایی کیمیا به کارگردانی احمدرضا درویش در سال 1373 بود که سیمرغ دوم را برای او به ارمغان آورد. او سومین جایزه سیمرغ خود را برای بازی در نقش عادل مشرقی در فیلم سالاد فصل به کارگردانی فریدون جیرانی به دست آورد.
خسرو شکیبایی بخش زیادی از شهرت خود را از طریق تلویزیون به دست آورد. بازی او در مجموعه تلویزیونی روزی روزگاری و خانه سبز، موجب شهرت او نزد مردم شد. مجموعه همسران و سرزمین سبز و تفنگ سرپر نیز از دیگر تجربه‌های موفق شکیبایی در تلویزیون بودند.
او علاوه بر بازیگری گویندگی نیز می‌کرد و دکلمه‌های متعددی از او به جامانده است. برخی از اشعار شاعرانی همچمون سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، محمدرضا عبدالملکیان و سیدعلی صالحی با صدای خسرو شکیبایی ضبط شده‌اند.
خانواده
خسرو شکیبایی فرزند احمد شکیبایی، سرگرد ارتش بود. مادرش فریده حاتمی، همسر اول سرگرد شکیبایی بود که تا سال‌ها صاحب فرزند نشد و به همین دلیل احمد شکیبایی در آرزوی داشتن همسر دوم اختیار کرد. خسرو در خانواده با نام محمود شناخته می‌شد اما نام شناسنامه‌ای او خسرو بود.
خسرو شکیبایی ابتدا با تانیا جوهری بازیگر زن سینما و تلویزیون ازدواج کرد و صاحب دختری به نام پوپک شد. این ازدواج به طلاق ختم شد و خسرو شکیبایی پس از چندی در سال ۱۳۶۰ با پروین کوشیار ازدواج کرد و صاحب پسری به نام پوریا شد.
دخترش پوپک مدتی به کار گویندگی در رادیو مشغول بود و پسرش پوریا اکنون بازیگر و صداپیشه است.
بیماری و مرگ
خسرو شکیبایی مدتی به بیماری هپاتیت C مبتلا و تحت درمان بود. در اثر عوارض این بیماری، کبد وی مورد آسیب قرار گرفت. او همچنین به دیابت مبتلا بود که عوارض بیماری را تشدید می‌کرد. عوارض ناشی از بیماری هپاتیت، باعث ابتلای وی به سرطان کبد شد که وی مدت‌ها با این بیماری دست به گریبان بود.
سرانجام خسرو شکیبایی در ۲۸ تیر ۱۳۸۷ در بیمارستان پارسیان تهران بر اثر ایست قلبی درگذشت. پیکر وی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
جوایز و افتخارات
- سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در هشتمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم هامون در سال ۱۳۶۸
- سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد در سیزدهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم کیمیا در سال ۱۳۷۳
- سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل مرد در بیست و سومین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم سالاد فصل در سال ۱۳۸۳
- دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش اول مرد برای بازی در فیلم اتوبوس شب در سال ۱۳۸۵
- عنوان بازیگر منتخب ماندگارترین نقش تاریخ سینمای ایران برای بازی در نقش حمید هامون در فیلم هامون در سال ۱۳۸۳
- لوح زرین بهترین بازیگر مرد برای بازی در فیلم کاغذ بی خط در سال ۱۳۸۲
آثار
جدول آثار خسرو شکیبایی:
| سینما | تلویزیون | ||
|---|---|---|---|
| عنوان | سال | عنوان | سال |
| کتیبه | ۱۳۵۴ | سمک عیار | ۱۳۵۴ |
| خط قرمز | ۱۳۶۰ | خلیل ده مرده | ۱۳۵۴ |
| دادشاه | ۱۳۶۲ | لحظه | ۱۳۵۴ |
| صاعقه | ۱۳۶۳ | مدرس | ۱۳۵۴ |
| دزد و نویسنده | ۱۳۶۴ | کوچک جنگلی | 1367 |
| رابطه | ۱۳۶۵ | روزی روزگاری | ۱۳۶۸ |
| شکار | ۱۳۶۶ | تهران ۵۳ | ۱۳۶۸ |
| ترن | ۱۳۶۶ | میثاق خون | ۱۳۶۸ |
| عبور از غبار | ۱۳۶۸ | میراث مشترک | ۱۳۶۸ |
| هامون | ۱۳۶۸ | بوی گل‌های وحشی | ۱۳۷۴ |
| جستجو در جزیره | ۱۳۶۹ | خانه سبز | ۱۳۷۵ |
| ابلیس | ۱۳۶۹ | سرزمین سبز | ۱۳۷۶ |
| بانو | ۱۳۷۰ | کاکتوس | ۱۳۷۷ |
| یک بار برای همیشه | ۱۳۷۱ | تفنگ سرپر | 1379 |
| سارا | ۱۳۷۱ | آواز مه | 1381 |
| پرواز را به خاطر بسپار | ۱۳۷۱ | در کنار هم | 1381 |
| بلوف | ۱۳۷۲ | باران عشق | 1381 |
| کیمیا | ۱۳۷۳ | شیخ بهایی | 1386 |
| پری | ۱۳۷۳ | میراث | 1386 |
| درد مشترک | ۱۳۷۳ | آشیانه‌‌ای برای زندگی | 1387 |
| خواهران غریب | ۱۳۷۴ | بختک | 1387 |
| عاشقانه | ۱۳۷۴ | ||
| سایه به سایه | ۱۳۷۴ | ||
| سرزمین خورشید | ۱۳۷۵ | ||
| زندگی | ۱۳۷۶ | ||
| روانی | ۱۳۷۶ | ||
| میکس | ۱۳۷۸ | ||
| عشق شیشه‌‌ای | ۱۳۷۸ | ||
| دختردایی گمشده | ۱۳۷۸ | ||
| دختری به نام تندر | ۱۳۷۹ | ||
| مزاحم | ۱۳۸۰ | ||
| لژیون | ۱۳۸۰ | ||
| کاغذ بی خط | ۱۳۸۰ | ||
| اثیری | ۱۳۸۰ | ||
| صبحانه‌‌ای برای دو نفر | ۱۳۸۲ | ||
| ازدواج صورتی | ۱۳۸۳ | ||
| سالاد فصل | ۱۳۸۳ | ||
| حکم | ۱۳۸۳ | ||
| چه کسی امیر را کشت؟ | ۱۳۸۴ | ||
| عروسک فرنگی | ۱۳۸۴ | ||
| پیشنهاد ۵۰ میلیونی | ۱۳۸۴ | ||
| ستاره‌‌ها | ۱۳۸۴ | ||
| دست‌های خالی | ۱۳۸۵ | ||
| اتوبوس شب | ۱۳۸۵ | ||
| نسکافه داغ داغ | ۱۳۸۵ | ||
| رئیس | ۱۳۸۵ | ||
| دایناسور | ۱۳۸۶ | ||
| شب | ۱۳۸۶ | ||
| دل شکسته | ۱۳۸۶ | ||
| امروز نه فردا | ۱۳۸۷ | ||
| دوشیزه باران | ۱۳۸۷ | ||
| شرقی | ۱۳۸۷ | ||
| حیران | ۱۳۸۷ | ||