خمیازه
خمیازه، دهان‌دره یا فاژه به بازکردن دهان و تنفس عمیق به صورت غیرارادی و گاهی همراه با کشش در دست‌ها و سینه گفته می‌شود که تقریباً از زمان پیش از تولد و به عبارتی دقیق تر از دوره جنینی و در یازده هفته‌ای قابل مشاهده است.
خمیازه یک رفلکس طبیعی است که همه حیوانات مهره‌دار از جمله پرندگان، ماهی ها، خزندگان و پستانداران آن را تجربه می‌کنند. بنابراین خمیازه کشیدن تقریباً در تمام مراحل زندگی از جنین تا کهن سالی مشاهده می‌شود.
علت
خواب‌آلودگی
معمولاً زمانی که خواب‌آلود هستید خمیازه می‌کشید. خمیازه کشیدن هم بعد از بیدار شدن و هم قبل از خواب اتفاق می‌افتد. خمیازه بخشی از فرآیند بیدار ماندن بدن است. کشش‌هایی که هنگام خمیازه کشیدن انجام می‌دهید نیز به جلوگیری از به خواب رفتن شما کمک می‌کند.
کسالت
خمیازه کشیدن نیز معمولاً با کسالت همراه است. اگر محیط شما تحریک کننده نباشد، احساس خواب‌آلودگی خواهید کرد. خمیازه ممکن است به دیگران علامت دهد که خسته یا بی‌حوصله هستید.
تنظیم دمای مغز
خمیازه ها ممکن است به خنک شدن مغز شما کمک کند. در مطالعات حیوانی نشان داده شد، دمای مغز موش ها و طوطی‌ها پس از خمیازه سردتر بود. یک مطالعه کوچک انسانی نشان داد که مردم در تابستان نسبت به زمستان، به میزان قابل توجهی، بیشتر خمیازه می‌کشند.
فشار گوش
اگر قبلاً در هواپیما بوده‌اید، ممکن است به دلیل تغییر ارتفاع، فشار ناخوشایند گوش را تجربه کرده باشید. اگرچه این هدف اصلی خمیازه کشیدن نیست، اما خمیازه می‌تواند فشار را در گوش شما کاهش دهد.
همدلی
برخی از محققان بر این باورند که خمیازه بخشی از یک پاسخ همدلانه است. در مطالعات انسانی و حیوانی، نشان داده شده است که خمیازه یک حیوان سبب ایجاد خمیازه در حیوانات دیگر از همان گونه می‌شود. با این حال، تحقیقات محدود است؛ بنابراین رابطه بین خمیازه و همدلی نیاز به مطالعه بیشتر دارد. مغز انسان حاوی تعداد زیادی از نورون‌های آیینه‌ای است که نه تنها در درک و پیشبینی رفتار سایر افراد مؤثر هستند، بلکه به ما در فهم نیات و اهداف آن‌ها و نیز مفهوم اجتماعی نهفته در رفتارها و نیز هیجانات انسانی کمک می‌کنند.
نورون‌های آینه‌ای یکی از مهم ترین کشفیات بشر در قرن حاضر است. ما این نورون ها را از اجداد اولیه‌مان به ارث برده‌ایم. البته این نورون ها تنها در مغز انسان وجود ندارند؛ بلکه در اکثر جانداران، این نورون دیده شده است. در میان حیوانات، درست مثل انسان ها، زبانی برای تبادل اطلاعات وجود دارد، یک زبان برای صحبت با هم نوع‌هایشان و یک زبان برای معاشرت با دیگر حیوانات.
خمیازه معمولی در مقابل خمیازه زیاد
به طور متوسط انسان ها 5 تا 10 بار در روز خمیازه می‌کشند. با این حال، افرادی که خمیازه بیش از حد را تجربه می‌کنند، تمایل دارند هر روز چندین بار خمیازه بکشند. در برخی از مطالعات موردی، افرادی که بیش از حد خمیازه می‌کشند، تا 100 بار در روز خمیازه می‌کشند.
خمیازه بیش از حد اغلب با عواملی غیر از خواب‌آلودگی یا بی‌حوصلگی، مانند مصرف دارو، همراه است. با این حال، با توجه به اینکه خمیازه کشیدن در بسیاری از فرهنگ ها به عنوان بی احترامی تلقی می‌شود، خمیازه مداوم ممکن است بر زندگی اجتماعی فرد تأثیر منفی بگذارد. خمیازه بیش از حد نیز می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای باشد.
علت خمیازه زیاد
خمیازه بیش از حد حالتی است که در آن فرد بیشتر از حد معمول خمیازه می‌کشد. این وضعیت به دلایل مختلفی مانند استرس یا مصرف برخی دارو ها ایجاد می‌شود. خمیازه بیش از حد می‌تواند به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند آپنه خواب، اضطراب یا افسردگی نیز ایجاد شود.
چندین علت مختلف برای خمیازه کشیدن بیش از حد وجود دارد:
- علل فیزیکی: اختلال در دمای بدن و تحریک عصب واگ می‌تواند سبب خمیازه مکرر شود. خمیازه بیش از حد و اختلالات خواب مانند آپنه خواب و سندرم پای بی‌قرار اغلب با هم مرتبط هستند.
- دارو: برخی داروها سبب خمیازه کشیدن می‌شوند.
- علل تهدید کننده زندگی: سکته ها و تومورها می‌توانند سبب خمیازه کشیدن زیاد شوند.
اختلال خواب
خمیازه مکرر اغلب به دلیل بدهی خواب ایجاد می‌شود. بدهی خواب، یا میزان خوابی که فرد در طول زمان از آن محروم می‌شود، می‌تواند منجر به خواب‌آلودگی یا خواب‌آلودگی مفرط شود. خمیازه کشیدن و خواب‌آلودگی بیش از حد ممکن است از علائم دیگر اختلالات خواب مانند نارکولپسی و آپنه خواب باشند. اگر شما چاق هستید، در خواب خروپف می‌کنید یا تنفس شما در خواب قطع می‌شود، یکی از مهم‌ترین علت خمیازه زیاد شما در طول روز، آپنه خواب (قطع تنفس در خواب) است.
عوارض جانبی دارو
چندین مطالعه موردی نشان داده‌اند که تغییرات در داروها می‌تواند سبب خمیازه بیش از حد شود. خمیازه بیش از حد یکی از عوارض جانبی رایج مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) است که برای درمان افسردگی و اختلالات اضطرابی استفاده می‌شود.
اختلالات عصبی
بسیاری از اختلالات عصبی می‌توانند دفعات خمیازه کشیدن را افزایش دهند. افرادی که از میگرن، مولتیپل اسکلروزیس، صرع، سکته مغزی و ضربه به سر رنج می برند، ممکن است هنگام خمیازه کشیدن علائم بیماری خود را به طور موقت کاهش دهند.
تشخیص خمیازه بیش از حد
برای تشخیص خمیازه بیش از حد، پزشک باید عادات خواب احتمالی یا اختلالاتی که سبب خمیازه می‌شود را حذف کند. در صورت لزوم، پزشک ممکن است از شما بخواهد تست خواب انجام داده یا بسته به شرایط، ممکن است نیاز باشد نقشه برداری مغز (QEEG) انجام دهید؛ تا امواج مغزی یا فعالیت الکتریکی مغز شما اندازه‌گیری شود. EEG و تست خواب می‌تواند به پزشک کمک کند تا اختلالاتی را که ممکن است سبب خمیازه کشیدن بیش از حد شما شود، تشخیص دهد.
درمان خمیازه بیش از حد
درمان خمیازه بیش از حد نیاز به شناسایی علت خمیازه دارد. هنگامی که علت زمینه‌ای درمان شود، علامت خمیازه بیش از حد از بین می‌رود. به عنوان مثال، هنگامی که بیماران استفاده از SSRI را کاهش دادند یا متوقف کردند، خمیازه بیش از حد آن‌ها کاهش یافت یا به طور کامل از بین رفت.
زمان مراجعه به پزشک
اگر احساس می‌کنید که خمیازه بیش از حد را تجربه می‌کنید، با پزشک خود صحبت کنید. علائم دیگری را که علاوه بر خمیازه تجربه می‌کنید، مانند خواب‌آلودگی یا خستگی، دنبال کنید. این موارد را با پزشک خود در میان بگذارید تا او درک بهتری از سلامت فعلی شما داشته باشد. شما و پزشک‌تان با هم می‌توانید علت خمیازه کشیدن بیش از حد خود را تعیین کنید و یک برنامه درمانی تهیه کنید.