بادام زمینی
بادام زمینی، بادام کوهی، پسته زمینی یا پسته شامی (به فارسی افغانستان: ممپلی) (با نام علمی: Arachis hypogaea) گیاهی بومی آمریکای جنوبی است و از آنجا به نقاط گوناگون دنیا برده شده است.
بادام زمینی گیاهی یکساله است و دوره رشد 120 روزه داشته و کشت بهاره دارد. بادام زمینی همزمان با محصولاتی نظیر پنبه، چغندر و ذرت کشت می‌شود. مزرعه‌ای که در آن بادام زمینی کاشته می‌شود نباید آب و خاک شور داشته باشد و بهترین بافت خاک برای رشد بادام زمینی، خاک لومی شنی است. همچنین دمای مطلوب برای رشد این گیاه دمای بین 22 تا 45 درجه است.
گیاه‌شناسی
بادام زمینی گیاهی است یکساله دارای ساقه‌ای راست که ارتفاع آن در حدود ۳۰ سانتی‌متر می‌باشد. برگ های آن مرکب از دو زوج برگچه است. گل های آن به رنگ زرد می‌باشد که پس از تلقیح، دمگل خم شده و به سطح خاک می‌رسد و سپس به تدریج در خاک فرو رفته و میوه در داخل خاک تشکیل می‌شود.
بادام زمینی گیاهی مربوط به فصل گرما و ویژه نواحی گرمسیری است که فصل گرما در آن طولانی مدت می‌باشد. زمان کاشت این گیاه معمولاً از اواسط یا اواخر بهار (پس از برطرف شدن خطر آخر سرما زدگی بهار) تا اواسط تابستان می‌باشد. در هوای گرم‌تر کاشت آن زودتر آغاز می‌گردد. هنگام کاشت بادام زمینی، باید توجه داشته باشید که بستر خاک ماسه‌‌ای و با قابلیت زهکشی بالا و سرشار از مواد آلی مانند خاک برگ، کمپوست و کود پوسیده باشد. اگر بادام زمینی را در باغچه می‌کارید، مکان آفتابی برای آن انتخاب کنید.
میوه بادام زمینی به طول تقریبی ۴ سانتی‌متر است و دارای پوسته شکننده به رنگ خاکستری مایل به زرد می‌باشد. بر روی پوسته یک تا سه برجستگی مشاهده می‌شود که هر یک محل دانه‌ها را نشان می‌دهد. دانه بادام زمینی تقریبا مانند فندق به رنگ سفید مایل به زرد بوده ولی تخم مرغی شکل است. پوسته نازکی دانه را پوشانده که به رنگ قرمز قهوه‌ای است. دانه‌های بادام زمینی و کره تهیه شده از آن دارای ارزش غذایی فوق العاده بوده و از خواص درمانی بی‌نظیری برخوردار است.
شرایط لازم برای کشت بادام زمینی بسته به گونه آن متفاوت است. مدل رشد بادام زمینی رونده (Runner)، به صورت پیچی و نرم ساقه است؛ بنابراین در مقایسه با انواع بوتهای، کمی به فضای بیشتری نیاز دارد. برای کاشت بادام زمینی رونده به طور کلی سه تا پنج بذر در عمق 5 تا 8 سانتیمتری خاک بکارید. فاصله بین آن‌ها باید 20 سانتی‌متر باشد و فاصله بین هر ردیف کاشت حداقل 60 سانتی‌متر باید در نظر گرفته شود.
کاشت بذرهای نوع بوتهای بادام زمینی، در عمق حدود 4 تا 5 سانتیمتری خاک با فواصل 15 تا 20 سانتیمتری انجام می‌شود. هنگامی که جوانه ها تقریباً به ارتفاع 15 سانتی‌متر رسیدند، یک لایه مالچ مانند خاک اره بر روی بستر خاک بریزید تا به کنترل علف‌های هرز کمک نمایید. کلسیم، ماده معدنی مهمی برای رشد و ایجاد نیام یا غلاف بادام زمینی است. بنابراین هنگامی که گلدهی آغاز شد، مقداری گچ به خاک اضافه کنید. برای جلوگیری از خشک شدن غلاف‌ها، هفته‌ای یک مرتبه زمین را غرق در آب کنید.
خواص
منبع غنی پروتئین گیاهی
بادام زمینی خام یکی از سالم‌ترین انواع بادام زمینی است و خواص بادام زمینی خام بیشتر از سایر انواع است. البته بادام زمینی به صورت شور و بوداده نیز وجود دارد که بهتر است در حد تعادل مصرف شود. بنابراین بهتر است از بادام زمینی خام به همراه پوست در رژیم غذایی خود استفاده کنید؛ چرا که پوست بادام زمینی نیز حاوی آنتی‌اکسیدان‌های زیادی است که می‌توانند از سلول‌های بدن در برابر آسیب رادیکال‌های آزاد محافظت کنند.
پوست
بادام زمینی سرشار از ویتامین E، روی و منیزیم است و از این طریق به درمان جوش و آکنه کمک می‌کند. ویتامین E موجود در بادام زمینی علاوه بر کمک به درمان آکنه در درمان آفتاب سوختگی نیز موثر است. علاوه بر این‌ها بادام زمینی با داشتن مقادیر بالایی از ویتامین C، اسیدهای چرب و منیزیم موجب افزایش تولید کلاژن شده و با این کار چین و چروک پوست را درمان می‌کند. بنابراین یکی از خواص بادام زمینی جوان‌سازی پوست است.
درمان التهاب، تورم و قرمزی پوست ناشی از اگزما و پسوریازیس با کمک خواص بادام زمینی از جمله خاصیت ضد التهابی بادام زمینی و اسیدهای چرب موجود در بادام زمینی ممکن است. همچنین آنتی اکسیدان‌ها و بتاکاروتن موجود در بادام زمینی موجب رشد و درمان بافت‌های بدن می‌شود و به همین دلیل می‌تواند برای درمان کبودی و زخم پوست مفید باشد.
حاوی چربی‌های غیر اشباع
بادام زمینی سرشار از چربی است. در واقع، بادام زمینی به عنوان یک دانه‌ی روغنی شناخته می‌شود و بخش بزرگی از بادام زمینی کشت شده در جهان برای تهیه‌ی روغن بادام زمینی استفاده می‌شود. محتوای چربی بادام زمینی بین 44 تا 56 درصد است و عمدتا شامل چربی‌های تک و چندگانه‌ی اشباع نشده می‌شود که اکثرا از اسید اولئیک و اسید لینوئیک تشکیل شده‌اند و خواص زیادی برای سلامتی دارند.
دارای فیبر و کربوهیدرات
میزان کربوهیدرات موجود در بادام زمینی نسبتا پایین است. در واقع، محتوای کربوهیدرات این مغز تنها 13 تا 16 درصد از وزن آن را تشکیل می‌دهد. کربوهیدرات پایین و پروتئین، چربی و فیبر بالا سبب می‌شود بادام زمینی دارای شاخص گلیسمی پایین باشد که معیاری برای میزان ورود سریع کربوهیدرات‌ها به خون پس از مصرف غذا است.
افسردگی
علت اصلی افسردگی سطح پایین سروتونین است. تریپتوفان موجود در بادام زمینی ها، ترشح مواد شیمیایی را افزایش می‌دهد و در نتیجه به مبارزه با افسردگی کمک می‌کند. برای جلوگیری از این بیماری های خطرناک، مصرف هفته‌ای حداقل 2 قاشق سوپ‌خوری کره بادام زمینی به تناسب و سلامت کمک می‌کند.
استخوان
فراوانی آهن و کلسیم موجود در کره بادام زمینی مهم‌ترین عوامل انتقال اکسیژن به خون و بهبود استخوان های سالم و قوی است. آن‌ها تقویت کننده‌های انرژی با مقادیر زیادی از ویتامین ها و مواد معدنی هستند.
پیشگیری از سنگ کیسه صفرا
مصرف بادام زمینی با کاهش خطر ابتلا به سنگ کیسه‌ی صفرا در ارتباط است. یک مطالعه درباره فواید بادام زمینی به این نتیجه رسید که مصرف بادام زمینی ممکن است در کاهش احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا مفید باشد.
مردانی که در هفته پنج عدد یا بیشتر بادام زمینی می‌خورند، کمتر در معرض ابتلا به سنگ کیسه صفرا قرار می‌گیرند. زنانی که هر هفته پنج عدد یا بیشتر بادام زمینی می‌خورند، کمتر کوله‌سیستکتومی (عمل برداشتن کیسه‌ی صفرا) را تجربه می‌کنند. هرچند برای پی بردن به این خاصیت بادام زمینی، به مطالعات بلند مدت نیاز است.
تسکین علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک
تسکین علائم سندرم تخمدان پلی‌کیستیک یکی دیگر از خواص بادام زمینی به شمار می‌رود. هرچند تحقیقات در این زمینه محدود هستند. شواهد عنوان می‌کنند که بادام زمینی ممکن است به درمان سندرم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کند، زیرا حاوی اسیدهای چرب تک غیراشباع است.
رژیم غذایی که حاوی مقدار زیادی از این چربی‌ها باشد، می‌تواند به بهبود وضعیت متابولیک در زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی‌کیستیک کمک کند.
مضرات
حساسیت به بادام زمینی
بادام زمینی با وجود اینکه خواص زیادی برای سلامتی بدن دارد، اما ممکن است سبب بروز برخی عوارض جانبی شود در نتیجه پرداختن به مضرات بادام زمینی نیز ضروری است. علت این موضوع وجود دو نوع پروتئین در آن است که آراچین و کوناراچین نام دارند. مصرف بیش از حد این ماده غذایی ممکن است در افراد دارای حساسیت به بادام زمینی سبب بروز واکنش‌های آلرژیک شود.
بادام زمینی ممکن است به‌طور بالقوه سبب ایجاد واکنش‌های آلرژیک کشنده در بعضی از افراد شود. اگر بعد از خوردن بادام زمینی دچار واکنش آلرژیک شدید یا می‌دانید که به بادام زمینی حساسیت دارید، بلافاصله به اورژانس مراجعه کنید.
عدم جذب آهن
یکی دیگر از عوارض جانبی احتمالی بادام زمینی، جلوگیری از جذب آهن است. بادام زمینی حاوی فیتات است که مانع از جذب آهن می‌شود. ممکن است بعد از خوردن بادام زمینی دچار مسمومیت با آفلاتوکسین شوید که می‌تواند منجر به سرطان کبد و نارسایی کبدی شود. می‌توانید با نگهداری بادام زمینی در مکانی که رطوبت کم و دمای مناسب دارد، از ابتلا به این عارضه پیشگیری کنید.