حمید سمندریان
حمید سمندریان کارگردان و مترجم مرد ایرانی است که در تاریخ 9 اردیبهشت 1310 در تهران به دنیا آمد و لقب پدر تئاتر ایران را به خود اختصاص داد.
| اطلاعات شخصی | |
|---|---|
| نام(های): | حمید سمندریان |
| لقب(ها): | پدر تئاتر ایران |
| تاریخ تولد: | 9 اردیبهشت 1310 |
| محل تولد: | تهران |
| تاریخ فوت: | 22 تیر 1391 |
| علت مرگ: | سرطان |
| محل دفن: | قطعه هنرمندان |
| محل زندگی: | تهران |
| تحصیلات: | مهندسی از دانشگاه صنعتی برلین |
| پیشه: | کارگردان تئاتر و مترجم |
| پایان فعالیت: | 1391 |
| همسر(ها): | هما روستا |
| فرزندان: | کاوه |
او همزمان با تحصیل در دبیرستان به تئاتر روی آورد. او سپس برای تحصیل به اروپا سفر کرد و ابتدا در آلمان دوره مهندسی شوفاژ سانترال را در دانشگاه صنعتی برلین گذراند و سپس به کنسرواتور عالی موسیقی و هنرهای نمایشی هامبورگ رفت اما از آنجا که به تئاتر بسیار علاقمند بود، موسیقی را رها کرد و به فراگرفتن تئاتر پرداخت. او در آلمان و زیر نظر ادوارد مارکس اصول و مبانی کارگردانی و بازیگری تئاتر را طی 6 سال به صورت حرفه‌ای آموخت و در همان‌جا نیز مشغول به کار شد.
او نمایش‌نامه‌های بسیاری را با بازیگران آلمانی روی صحنه برد که برخی از آن‌ها عبارتند از:
- شهاب آسمانی نوشته فردریش دورنمات
- پنچری نوشته فردریش دورنمات
- سانتا کروز نوشته ماکس فریش
- چگونه رنج‌های آقای موکین پوت برطرف می‌شود نوشته پیتر وایس
- بالماسکهٔ دزدان نوشته ژان آنوی
- دوزخ نوشته ژان پل سارتر
- خوزه نوشته هاینریش بل
- خشم شدید فلیپ هوتس نوشته ماکس فریش
- ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی نوشته فردریش دورنمات
- راهب و راهزن نوشته هاینریش بل
- توراندخت نوشته هیلدس هایمر
- مرده‌های بی‌کفن و دفن نوشته ژان پل سارتر
او پس از بازگشت به ایران اولین تئاتر تلویزیونی خود را در سال 1340 با عنوان جراحی پلاستیک نوشته پیر فراری کارگردانی کرد. این اثر برای پخش از تلویزیون ملی ساخته شد. او سپس یک گروه تئاتر تشکیل داد و با ترجمه نمایش‌نامه‌های معروف دنیا، نمایش‌های زیادی را در سالن نمایش اداره هنرهای دراماتیک روی صحنه برد.
حمید سمندریان با همکاری مهدی فروغ اولین هنرستان آزاد هنرهای دراماتیک را در ایران تاسیس کرد و مدتی بعد دانشکده تئاتر دانشگاه تهران را با همکاری دوستان خود تاسیس کرد و از سال ۱۳۴۸ به تدریس در این دانشکده پرداخت.
کلاس‌های آزاد بازیگری حمید سمندریان از سال 1373 راه‌اندازی شد و هنرجویان زیادی در این کلاس‌ها شرکت کردند که برخی از آن‌ها به چهره‌های معروف سینما و تلویزیون تبدیل شدند. از این جمله می‌توان به سعید پورصمیمی، ، فریبرز عرب‌نیا، احمد آقالو، پرویز پورحسینی، امین تارخ، امیر جعفری، فتحعلی اویسی، فردوس کاویانی، مهران مدیری، میرطاهر مظلومی، شهاب حسینی، حامد کمیلی، پیام دهکردی، حامد بهداد، نگار فروزنده، یوسف تیموری، رابعه اسکویی، مجید صالحی، فرزاد حسنی، شهرام عبدلی، علیرضا اشکان، الیکا عبدالرزاقی، آشا محرابی، قطب‌الدین صادقی، و حسام نواب صفوی اشاره کرد.
زندگی شخصی
حمید سمندریان در سال با یکی از شاگردان خود به نام هما روستا بازیگر سینما، تلویزیون و تئاتر ازدواج کرد.
حاصل این ازدواج یک فرزند پسر به نام کاوه است که برخلاف پدر و مادر خود هیچ فعالیت هنری ندارد.
مرگ
حمید سمندریان پس از مدت‌ها ابتلا به سرطان کبد و لوزالمعده، در تاریخ 22 تیر 1391 در خانه خود فوت کرد.
پیکر او در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
پس از مرگ سمندریان، یادبودهای متعددی برای برگزار شد و به یاد او جوایز و رویدادهای مختلفی در عرصه هنر پایه‌گذاری شدند. همچنین یکی از سالن‌های تماشاخانه ایرانشهر در تهران به نام سمندریان نامیده شده است.
کتاب‌‌ها
حمید سمندریان تعداد زیادی نمایش‌نامه و کتاب را ترجمه کرده‌است که بر خی از آن‌ها در ادامه معرفی شده‌اند:
- غروب روزهای پاییز اثر فردریش دورنمات انتشار توسط انتشارات مروارید در سال ۱۳۴۰
- ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی اثر فردریش دورنمات انتشار توسط نشر پیروز در سال ۱۳۴۱
- دایره گچی قفقازی اثر برتولت برشت در سال ۱۳۴۱
- پنچری اثر فردریش دورنمات انتشار توسط انتشارات مروارید در سال ۱۳۴۲
- ملاقات بانوی سالخورده اثر فردریش دورنمات در سال ۱۳۴۲
- باغ‌وحش شیشه‌ای اثر تنسی ویلیامز در سال ۱۳۴۲
- لئوکادیا اثر ژان آنوی در سال ۱۳۴۳
- هرکول و طویله اوجیاس اثر فردریش دورنمات درسال ۱۳۴۳
- آندورا اثر ماکس فریش انتشار توسط انتشارات روز در سال ۱۳۴۷
- فیزیکدانها اثر فردریش دورنمات در سال ۱۳۵۰
- خشم شدید فلیپ هوتس اثر ماکس فریش در سال ۱۳۵۰
- بازی استریندبرگ اثر فردریش دورنمات در سال ۱۳۵۱
- فرشته‌ای به بابل می‌آید اثر فردریش دورنمات در سال ۱۳۵۲
- چگونه رنج‌های آقای موکین پوت برطرف می‌شود در سال ۱۳۵۳
- رومولوس کبیر اثر فردریش دورنمات انتشار توسط مرکز هنرهای نمایشی در سال ۱۳۶۹
- مکبث اثر ویلیام شکسپیر در سال ۱۳۵۵
- زندگی گالیله اثر برتولت برشت انتشار توسط نشر قطره در سال ۱۳۹۵
آثار
آثار حمید سمندریان همه در زمینه تئاتر هستند که اغلب آن‌ها تئاتر صحنه‌ای هستند و تعداد کمی تئاتر رادیویی و تلویزیونی نیز در فهرست آثار او قرار دارند. برخی از آثار او در جدول زیر درج شده‌اند:
| تئاتر صحنه‌ای | تئاتر رادیویی | تئاتر تلویزیونی (تله تئاتر) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| عنوان | سال | نویسنده | عنوان | سال | نویسنده | عنوان | سال | نویسنده |
| دوزخ | ۱۳۴۱ | ژان پل سارتر | غروب روزهای آخر پاییز | 1341 | فردریش دورنمات | جراحی پلاستیک | ۱۳۴۰ | پیر فراری |
| اشباح | ۱۳۴۲ | هنریک ایبسن | پنچری | 1341 | فردریش دورنمات | پلوفت (شبح کوچک) | 1340 | ماریا کل راماشادو |
| مرده‌های بی‌کفن و دفن | ۱۳۴۲
۱۳۵۷ |
ژان پل سارتر | همزاد | 1341 | فردریش دورنمات | غروب روزهای پائیز | 1342 | فردریش دورنمات |
| باغ‌وحش شیشه‌ای | ۱۳۴۲ | تنسی ویلیامز | اقدامات وگا | 1341 | فردریش دورنمات | بازی استریندبرگ | 1351 | فردریش دورنمات |
| طبیب اجباری | ۱۳۴۳ | مولیر | فیزیکدانها | 1366 | فردریش دورنمات | خمره | 1353 | لوئیجی پیراندللو |
| لئوکادیا | ۱۳۴۳ | ژان آنوی | آنتیگون | 1376 | ژان آنوی | ساعت شش در خیابان آتن | روژه فردیناند | |
| هرکول و طویلهٔ اوجیاس | ۱۳۴۴ | فردریش دورنمات | به‌سوی دمشق | 1381 | اگوست استریندبرگ | |||
| آندورا | ۱۳۴۶ | ماکس فریش | ||||||
| نگاهی از پل | ۱۳۴۸ | آرتور میلر | ||||||
| ملاقات بانوی سالخورده | ۱۳۵۱ | فردریش دورنمات | ||||||
| کرگدن | 1351 | اوژن یونسکو | ||||||
| بازی استریندبرگ | ۱۳۵۱ | فردریش دورنمات | ||||||
| مرغ دریایی | ۱۳۵۶ | آنتون چخوف | ||||||
| ازدواج آقای می‌سی‌سی‌پی | ۱۳۶۸ | فردریش دورنمات | ||||||
| دایره گچی قفقازی | ۱۳۷۷ | برتولت برشت | ||||||
| بازی استریندبرگ | ۱۳۷۸ | فردریش دورنمات | ||||||
| ملاقات بانوی سالخورده | 1386 | فردریش دورنمات | ||||||