ناتو
سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، (به انگلیسی: North Atlantic Treaty Organization، NATO) (به فرانسوی: Organisation du traité de l'Atlantique Nord، OTAN)، یک اتحاد نظامی بین‌دولتی متشکل از ۳۲ کشور عضو، شامل ۳۰ کشور اروپایی و ۲ کشور از آمریکای شمالی است. این سازمان پس از جنگ جهانی دوم تأسیس شد و پیمان آتلانتیک شمالی را که در ۴ آوریل ۱۹۴۹ در واشینگتن، دی.سی. امضا شد، اجرا می‌کند.
ناتو یک سیستم امنیتی جمعی است که کشورهای عضو مستقل آن متعهد می‌شوند که از یکدیگر در برابر حملات طرف‌های ثالث دفاع کنند. در طول جنگ سرد، ناتو به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر تهدید اتحاد جماهیر شوروی عمل کرد. این اتحاد پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و پیمان ورشو همچنان پابرجا ماند و در عملیات‌های نظامی در بالکان، خاورمیانه، آسیای جنوبی و آفریقا شرکت داشته است. شعار این سازمان "ذهنی آزاد در تفکر" است. مفاهیم استراتژیک سازمان شامل بازدارندگی می‌شود.
مقر اصلی ناتو در بروکسل، بلژیک واقع شده و ستاد نظامی آن در نزدیکی مون، بلژیک قرار دارد. این اتحاد استقرار نیروهای واکنش سریع ناتو را در اروپای شرقی افزایش داده است و نیروهای نظامی مشترک تمام اعضای ناتو حدود ۳.۵ میلیون سرباز و پرسنل را شامل می‌شود. تمام کشورهای عضو با هم مساحتی به وسعت ۲۵.۰۷ میلیون کیلومتر مربع و جمعیتی حدود ۹۷۳ میلیون نفر را تشکیل می‌دهند. هزینه‌های نظامی ترکیبی آن‌ها از سال ۲۰۲۲ حدود ۵۵ درصد از کل هزینه‌های جهانی را تشکیل می‌دهد. علاوه بر این، اعضای ناتو توافق کرده‌اند که تا سال ۲۰۲۴ به هدف هزینه‌های دفاعی حداقل دو درصد از تولید ناخالص داخلی خود برسند یا آن را حفظ کنند.
ناتو با دوازده عضو مؤسس تشکیل شد و ده بار اعضای جدیدی اضافه کرده است. آخرین بار، سوئد در ۷ مارس ۲۰۲۴ به این اتحاد پیوست. علاوه بر این، ناتو کشورهای بوسنی و هرزگوین، گرجستان و اوکراین را به عنوان اعضای آینده خود شناسایی کرده است.
گسترش ناتو تنش‌هایی را با روسیه، یکی از ۱۸ کشور شرکت‌کننده در برنامه مشارکت برای صلح ناتو ایجاد کرده است. این موضوع یکی از اصلی‌ترین دلایل حمله روسیه به اوکراین برای جلوگیری از نزدیک‌تر شدن ناتو به مرزهای خود بود. نوزده کشور دیگر نیز در برنامه‌های گفتگوی نهادی با ناتو مشارکت دارند.