همدان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
شهر همدان در ارتفاع 1741 متری از سطح دریا قرار گرفته است و کوه زیبای الوند نیز با [[ارتفاع]] 3574 متری از سطح دریا، بلند ترین قله ی [[استان همدان]] می باشد. [[کوه الوند]] بین شهرهای [[تویسرکان]] و همدان است که حدود 18 [[کیلومتر]] با [[شهر]] همدان فاصله دارد. کوه ها و گردنه های مختلفی در این استان وجود دارد که از جمله آن ها می توان به گردنه ی زاغه در نزدیکی های [[ملایر]]، گردنه‌ی اسد آباد در نزدیکی های [[ملایر]] و گردنه ی همه کسی در نزدیکی های [[سنندج]] اشاره کرد. همچنین کوه هایی مانند کوه چنگ الماس، کوه قره داغ و کوه های خرقان از دیگر [[ارتفاع]] های استان همدان می باشد. این منطقه کوهستانی دارای رودخانه های بیشماری بوده که از رشته کوه های زاگرس سرچشمه می گیرند. از جمله مهمترین رودخانه های [[استان همدان]]، رودخانه گاماسیاب است که از دامنه های [[کوه الوند]] سرچشمه گرفته و تا استان خوزستان پیش می رود. وجود این نعمت های خدادادی در [[استان همدان]] سبب شده است که [[کشاورزی]] و دامپروری رونق فراوانی در این استان داشته باشد. | شهر همدان در ارتفاع 1741 متری از سطح دریا قرار گرفته است و کوه زیبای الوند نیز با [[ارتفاع]] 3574 متری از سطح دریا، بلند ترین قله ی [[استان همدان]] می باشد. [[کوه الوند]] بین شهرهای [[تویسرکان]] و همدان است که حدود 18 [[کیلومتر]] با [[شهر]] همدان فاصله دارد. کوه ها و گردنه های مختلفی در این استان وجود دارد که از جمله آن ها می توان به گردنه ی زاغه در نزدیکی های [[ملایر]]، گردنه‌ی اسد آباد در نزدیکی های [[ملایر]] و گردنه ی همه کسی در نزدیکی های [[سنندج]] اشاره کرد. همچنین کوه هایی مانند کوه چنگ الماس، کوه قره داغ و کوه های خرقان از دیگر [[ارتفاع]] های استان همدان می باشد. این منطقه کوهستانی دارای رودخانه های بیشماری بوده که از رشته کوه های زاگرس سرچشمه می گیرند. از جمله مهمترین رودخانه های [[استان همدان]]، رودخانه گاماسیاب است که از دامنه های [[کوه الوند]] سرچشمه گرفته و تا استان خوزستان پیش می رود. وجود این نعمت های خدادادی در [[استان همدان]] سبب شده است که [[کشاورزی]] و دامپروری رونق فراوانی در این [[استان]] داشته باشد. | ||
همچنین استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود و از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی کشور شناخته شده‌است. | همچنین استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود و از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، [[دانشگاه]] آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی [[کشور]] شناخته شده‌است. | ||
== تاریخچه == | == تاریخچه == | ||
همدان از نظر تاریخی، یکی از کهن ترین شهر های ایران و جهان است که تاریخی چند هزار ساله دارد. حتی قبل از ورود آریایی ها به ایران نیز، افرادی از قوم کاسیان در این شهر زندگی می کرده اند. اما طبق نظر تاریخ شناسان بزرگی مانند هرودوت، شهر همدان در زمان پادشاهی دیاکو در سلسله ی ماد، تاسیس شده است. در این زمان شهر باستانی هگمتانه دچار تغییرات اساسی شده و استحکامات فراوانی در این شهر احداث شد. در 550 سال قبل از میلاد، کوروش کبیر با شکست دادن پادشاه ماد، به قدرت رسید و هگمتانه را به عنوان پایتخت خود برگزید. در زمان هخامنشیان شهر همدان از اهمیت خاصی برخوردار بود به طوری که کتیبه های گنجنامه و لوح های رزین و اشیاء تاریخی بسیاری از آن دوران به جا مانده است. | همدان از نظر تاریخی، یکی از کهن ترین شهر های [[ایران]] و جهان است که تاریخی چند هزار ساله دارد. حتی قبل از ورود آریایی ها به ایران نیز، افرادی از قوم کاسیان در این شهر زندگی می کرده اند. اما طبق نظر تاریخ شناسان بزرگی مانند هرودوت، [[شهر]] همدان در زمان پادشاهی دیاکو در سلسله ی ماد، تاسیس شده است. در این زمان شهر باستانی هگمتانه دچار تغییرات اساسی شده و استحکامات فراوانی در این شهر احداث شد. در 550 سال قبل از میلاد، [[کوروش کبیر]] با شکست دادن پادشاه ماد، به قدرت رسید و هگمتانه را به عنوان [[پایتخت]] خود برگزید. در زمان هخامنشیان شهر همدان از اهمیت خاصی برخوردار بود به طوری که کتیبه های گنجنامه و لوح های رزین و اشیاء تاریخی بسیاری از آن دوران به جا مانده است. | ||
شهر همدان در حکومت اشکانیان نیز پایتخت تابستانی شاهان بوده است. آثار تاریخی بسیاری نیز از زمان ساسانیان در این شهر باقی مانده است. پس از حمله اعراب به ایران، هگمتانه به دست مسلمانان افتاد. | شهر همدان در حکومت اشکانیان نیز [[پایتخت]] تابستانی شاهان بوده است. آثار تاریخی بسیاری نیز از زمان [[ساسانیان]] در این شهر باقی مانده است. پس از حمله اعراب به ایران، هگمتانه به دست مسلمانان افتاد. | ||
== آب و هوا == | == آب و هوا == | ||
آب و هوای همدان به دلیل قرار گیری در مجاورت رشته‌کوه‌های زاگرس، کوهستانی است. همدان بهاری خنک و البته مطبوع دارد. در ماه‌های اولیه | آب و هوای همدان به دلیل قرار گیری در مجاورت رشته‌کوه‌های زاگرس، کوهستانی است. همدان بهاری خنک و البته مطبوع دارد. در ماه‌های اولیه [[بهار]]، سوز و سرمای زمستان همچنان پابرجاست اما؛ با نزدیک شدن به [[تابستان]]، هوای گرم‌تر می‌شود. گرم‌ترین ماه‌های سال در همدان، فصل تابستان است. با شروع پاییز، بارش‌ها شروع می‌شود و به تدریج دمای هوا نیز کاهش می‌یابد. زمستان در همدان بسیار سرد و برفی شروع می‌شود. بیشتر روزهای زمستان در همدان هواابری، بارانی یا برفی است. | ||
== دین و مذهب == | == دین و مذهب == | ||
بیشتر مردم همدان مسلمان و شیعه هستند؛ اما مسیحیان و یهودیان نیز در این شهر زندگی می کنند. | بیشتر مردم همدان [[مسلمان]] و [[شیعه]] هستند؛ اما مسیحیان و یهودیان نیز در این شهر زندگی می کنند. | ||
== زبان == | == زبان == | ||
بیشتر مردم شهر همدان، به زبان فارسی با لهجه همدانی سخن می گویند و اقلیتی از مردم ترک‌زبان نیز ساکن شهر هستند | بیشتر مردم شهر همدان، به زبان [[فارسی]] با لهجه همدانی سخن می گویند و اقلیتی از مردم ترک‌زبان نیز ساکن شهر هستند | ||
== اقتصاد == | == اقتصاد == | ||
به طور کلی در استان همدان، 17 شهرک صنعتی وجود دارد که 4 شهرک در حوزه شهرستان همدان هستند و نقش زیادی در اقتصاد این دیار دارند. قطعه‌سازی، صنایع موکت، کیک و شکلات و شیشه را می توان از صنایع شاخص این شهر دانست. همدان با داشتن آثار تاریخی غنی و میزبانی از آرامگاه های مشاهیر ایران و همچنین برخورداری از امکانات تفریحی و تفرجگاه های جذاب، مقصدی دیدنی برای گردشگران است و به همین دلیل صنعت گردشگری هم در آن رونق دارد. | به طور کلی در استان همدان، 17 شهرک صنعتی وجود دارد که 4 شهرک در حوزه [[شهرستان]] همدان هستند و نقش زیادی در اقتصاد این دیار دارند. قطعه‌سازی، صنایع موکت، کیک و شکلات و [[شیشه]] را می توان از صنایع شاخص این شهر دانست. همدان با داشتن آثار تاریخی غنی و میزبانی از آرامگاه های مشاهیر [[ایران]] و همچنین برخورداری از امکانات تفریحی و تفرجگاه های جذاب، مقصدی دیدنی برای گردشگران است و به همین دلیل صنعت گردشگری هم در آن رونق دارد. | ||
== جاذبه‌های گردشگری == | == جاذبه‌های گردشگری == | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
· موزه تاريخ طبيعي | · موزه تاريخ طبيعي | ||
موزه هگمتانه | .موزه هگمتانه | ||
· امامزاده شاهزاده حسين | · امامزاده شاهزاده حسين | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
== مفاخر == | == مفاخر == | ||
مركز استان همدان از گذشته‌هاي دور مهد پرورش بزرگان و عالمان از جمله | مركز استان همدان از گذشته‌هاي دور مهد پرورش بزرگان و عالمان از جمله [[باباطاهر]]، عين القضات، [[ابوعلی سينا]]، خواجه رشيد الدين فضل، سعد سلمان، قوام الدين در گزيني، فخرالدين اعلاء الدوله عربشاه، ابوالعلاء همداني، ميرسيد محمد همداني، خواجه نصير الدين همداني، مير معزالدين محمد امامي، [[رفيع الدين عليشاه مفرد]]، ابن فقيه، شيخ شرف الدين درگزيني، عباس بن مشكويه، بديع الزمان، كليم همداني، غلام شمس، مفتون و ميرزاده عشقي بوده است. | ||
== سوغات و صنایع دستی == | == سوغات و صنایع دستی == | ||
=== سیر همدان === | === سیر همدان === | ||
سیر همدان با خواص و عطر بی‌نظیر به ثبت ملی رسیده و بسیار مرغوب است. بنابراین شما می‌توانید بهترین کیفیت سیر را در این استان پیدا و خریداری کنید. | سیر همدان با خواص و عطر بی‌نظیر به ثبت ملی رسیده و بسیار مرغوب است. بنابراین شما می‌توانید بهترین کیفیت سیر را در این [[استان]] پیدا و خریداری کنید. | ||
=== کماج همدان === | === کماج همدان === | ||
یکی از نان‌های محلی همدان کماج بوده که با | یکی از نان‌های محلی همدان [[کماج]] بوده که با [[آرد]]، [[شکر]]، گردو و دارچین درست می‌شود. عطر این [[نان]] بسیار مست کننده است و طعمی دلنشین دارد. | ||
=== حلوا زرده === | === حلوا زرده === | ||
حلوا زرده که به رنگ‌های زرد و نارنجی دیده می‌شود، شبیه فرنی است. این سوغات خوشمزه با زرده | حلوا زرده که به رنگ‌های [[زرد]] و [[نارنجی]] دیده می‌شود، شبیه فرنی است. این سوغات خوشمزه با زرده [[تخم مرغ]]، [[شکر]]، [[نشاسته]]، [[زعفران]]، [[گلاب]] و [[روغن]] تهیه می‌شود. گاهی اوقات می‌توان به جای [[نشاسته]] از [[آرد برنج]] نیز استفاده کرد | ||
=== نان چای === | === [[نان چای]] === | ||
یک شیرینی که بیشتر در ماه رمضان با موادی مانند آرد، ماست، تخم مرغ و کره و در اشکال مختلف در همدان پخته می‌شود. | یک شیرینی که بیشتر در [[ماه رمضان]] با موادی مانند آرد، ماست، تخم مرغ و کره و در اشکال مختلف در همدان پخته می‌شود. | ||
=== شیره انگور === | === [[شیره انگور]] === | ||
از آن جایی که انگور یکی از مهمترین محصولات در باغ‌های استان همدان است، شما می‌توانید مرغوب‌ترین شیره‌های انگور را در این استان پیدا کرده و با خود به سوغات ببرید. | از آن جایی که [[انگور]] یکی از مهمترین محصولات در باغ‌های استان همدان است، شما می‌توانید مرغوب‌ترین شیره‌های انگور را در این استان پیدا کرده و با خود به سوغات ببرید. | ||
=== سفال لالجین === | === سفال لالجین === | ||
لالجین استان همدان مهد سفالگری ایران و دنیا است. بنابراین بعد از سفر به این استان باید از این صنایع دستی جذاب و زیبا با خود به خانه ببرید و به دوستانتان هدیه دهید. | لالجین [[استان همدان]] مهد سفالگری [[ایران]] و دنیا است. بنابراین بعد از سفر به این استان باید از این صنایع دستی جذاب و زیبا با خود به خانه ببرید و به دوستانتان هدیه دهید. | ||
=== قالی بافی === | === قالی بافی === | ||
شهر همدان از دیرباز در قالی بافی و چرم‌سازی بسیار شناخته شده است. قالی‌های همدان در مقایسه با قالی‌های سایر مناطق ایران کمی سنگین‌تر هستند که علت آن وجود ریشه‌های پر پشم‌تر و بلندتر در قالی‌های این خطه است. چرم‌بافی نیز چنان در همدان ریشه‌دار و قدیمی است که به این شهر عنوان «شهر دباغ خانه‌ها» نیز داده‌اند | شهر همدان از دیرباز در قالی بافی و چرم‌سازی بسیار شناخته شده است. قالی‌های همدان در مقایسه با قالی‌های سایر مناطق [[ایران]] کمی سنگین‌تر هستند که علت آن وجود ریشه‌های پر پشم‌تر و بلندتر در قالی‌های این خطه است. چرم‌بافی نیز چنان در همدان ریشه‌دار و قدیمی است که به این شهر عنوان «شهر دباغ خانه‌ها» نیز داده‌اند | ||
همچنین | همچنین [[سفالگری]]، چرم‌سازی و [[دباغی]]، [[پوستین‌دوزی]]، صنایع دستی چوبی مانند معرق، [[منبت‌کاری]] و [[خراطی]]، [[سنگ‌تراشی]]، گلیم نهاوند و گیوه‌بافی، [[شیشه‌گری]]، مرواربافی ملایر و [[فرش‌بافی]] برخی از صنایع دستی این استان هستند. | ||
== غذاهای محلی == | == غذاهای محلی == | ||
=== آبگوشت قرمه === | === آبگوشت قرمه === | ||
دو غذای محبوب ایرانی‌ها آبگوشت و به خصوص قرمه سبزی است. در آبگوشت قرمه مزه‌ی این دو غذا به صورت ترکیبی و بسیار لذیذ به کار برده شده است. این آبگوشت خوشمزه با سبزی قورمه، سیب | دو غذای محبوب ایرانی‌ها آبگوشت و به خصوص [[قرمه سبزی]] است. در آبگوشت قرمه مزه‌ی این دو غذا به صورت ترکیبی و بسیار لذیذ به کار برده شده است. این [[آبگوشت]] خوشمزه با [[سبزی]] قورمه، [[سیب زمینی]]، [[لیمو عمانی]]، پیاز داغ، [[لوبیا قرمز]] و [[تخم مرغ]] درست می‌شود. | ||
=== خورشت غوره === | === خورشت غوره === | ||
با ترکیب | با ترکیب [[بادمجان]]، [[مرغ]]، [[گوشت]] چرخ کرده، [[گوجه فرنگی]]، غوره، پیاز و [[رب گوجه فرنگی]] یک خورش خوشمزه تحویل می‌گیرید. | ||
=== آش برنج === | === [[آش برنج]] === | ||
آش برنج از جمله آش‌هایی است که با | آش برنج از جمله آش‌هایی است که با [[برنج]]، [[عدس]] و حبوباتی که املاح آن‌ها برای بدن مفید هستند، درست می‌شود. این غذای مقوی محلی بیشتر در هنگام [[سرماخوردگی]] خورده می‌شود. | ||
=== آش بادمجان === | === [[آش بادمجان]] === | ||
این آش اصیل در ملایر پخته می‌شود و از غذاهای مخصوص این منطقه است. عطر و طعم بی‌نظیر این آش شما را به خوردن آن ترغیب خواهد کرد. | این آش اصیل در ملایر پخته می‌شود و از غذاهای مخصوص این منطقه است. [[عطر]] و طعم بی‌نظیر این [[آش]] شما را به خوردن آن ترغیب خواهد کرد. | ||
== رسم و رسوم == | == رسم و رسوم == | ||
=== نوروز در همدان === | === [[نوروز]] در همدان === | ||
مردم استان همدان با شروع ماه اسفند به خانه تکانی می پردازند و به استقبال عید وسال جدید می روند.نوروز عملاً از آخرین چهارشنبه سال با افروختن آتش در هر کوی وبرزن آغاز می شود. در این شب مراسم دیگری چوم فالگوش ایستادن- توسط زنان- وقاشق زنی که به صورت پوشیده و پنهان بر در خانه های اهل محل وآشنا صورت می گیرد.فال مهره که با خواندن شعرهای عامیانه ومحلی همراه می شود،از دیگر مراسم چهارشنبه سوری است. | مردم استان همدان با شروع ماه اسفند به خانه تکانی می پردازند و به استقبال عید وسال جدید می روند.نوروز عملاً از آخرین [[چهارشنبه]] سال با افروختن آتش در هر کوی وبرزن آغاز می شود. در این شب مراسم دیگری چوم فالگوش ایستادن- توسط زنان- وقاشق زنی که به صورت پوشیده و پنهان بر در خانه های اهل محل وآشنا صورت می گیرد.فال مهره که با خواندن شعرهای عامیانه ومحلی همراه می شود،از دیگر مراسم [[چهارشنبه سوری]] است. | ||
=== روز عرفه === | === روز عرفه === | ||
از دیگر مراسم قبل از تحویل | از دیگر مراسم قبل از تحویل سال، [[روز عرفه]] است که در آخرین [[پنجشنبه]] سال،اجرا می شود.در این روز مردم با خرما،مویز و حلوا بر سر مزار درگذشتگان می روند و خیرات می دهند. | ||
=== لباس‌های سنتی === | === لباس‌های سنتی === | ||
برای مردان، عمده‌ترین تن‌پوش سنتی یک پیراهن یقه آخوندی به نام «کونیک» است که تا پایین کمر نیز می‌رسد. پاپوش آن‌ها نیز انواع مختلفی به نام‌های «گالش»، «کلاش»، «چاروق» و چند مورد دیگر دارد. در مورد لباس‌های سنتی زنان همدانی نیز باید گفت که سرپوش آن‌ها شامل «روبند»، | برای مردان، عمده‌ترین تن‌پوش سنتی یک پیراهن یقه آخوندی به نام «کونیک» است که تا پایین کمر نیز می‌رسد. پاپوش آن‌ها نیز انواع مختلفی به نام‌های «گالش»، «کلاش»، «چاروق» و چند مورد دیگر دارد. در مورد لباس‌های سنتی زنان همدانی نیز باید گفت که سرپوش آن‌ها شامل «روبند»، «[[چارقد]]» و «عرقچین» می‌شود. تن‌پوش آنان شامل «کونیک» کت‌هایی به نام «آز خالق» و پیش‌بندی به نام «دوش لوق» و پاپوش آن‌ها نیز شامل «بوتون»، «ساغری» و «ارسی» است که گونه‌های مختلف پای افزار هستند. | ||
== مراکز خرید و بازارهای همدان == | == مراکز خرید و بازارهای همدان == | ||
بازارگردی همیشه جزو لذت بخش‌ترین بخش‌های سفر بوده و هست. در سفر به همدان نیز می‌توانید در بازارها و مراکز خرید همدان بگردید و خرید کنید. بازارها و مراکز خرید معروف همدان عبارتند از: بازار بزرگ همدان، برج زاگرس، مرکز خرید مهستان، پاساژ قائم، برج پاستور، بازار کفاشخانه، مرکز خرید شهرآرا و پاساژ خواجه رشید. | بازارگردی همیشه جزو لذت بخش‌ترین بخش‌های سفر بوده و هست. در [[سفر]] به همدان نیز می‌توانید در بازارها و مراکز خرید همدان بگردید و خرید کنید. بازارها و مراکز خرید معروف همدان عبارتند از: [[بازار]] بزرگ همدان، برج زاگرس، مرکز خرید مهستان، پاساژ قائم، برج پاستور، بازار کفاشخانه، مرکز خرید شهرآرا و پاساژ خواجه رشید. | ||
[[رده:شهرهای استان همدان]] | [[رده:شهرهای استان همدان]] | ||
[[رده:شهرهای ایران]] | [[رده:شهرهای ایران]] | ||
[[رده:استان همدان]] | [[رده:استان همدان]] | ||
نسخهٔ ۱۷ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۵
همدان پایتخت تمدن و تاریخ ایران است. همدان در قسمت غرب کشور ایران قرار دارد. از همسایگان این استان می توان به لرستان در جنوب، زنجان در شمال، استان مرکزی در شرق و استان‌های کرمانشاه و کردستان در غرب اشاره کرد.
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | ایران |
| استان: | همدان |
| شهرستان: | همدان |
| بخش: | مرکزی |
| نام(های) پیشین: | هگمتانه، اکباتان، امدانه، آمادای، آنادانا |
| جمعیت: | ۵۵۴٬۴۰۶ نفر (۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت: | ۵٪+ (۵سال) |
| مساحت: | ۶۲۸۵٫۸ هکتار |
| ارتفاع: | ۱٬۷۴۱ متر |
| شهردار: | سید مسعود حسینی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | ۰۸۱ |
| شناسهٔ ملی خودرو: | ایران ۱۸ |
| کد آماری: | ۱۴۷۵ |
| میانگین دما: | ۱۱ |
| میانگین بارش: | ۳۱۷٬۷ میلی‌متر |
| روزهای یخبندان: | ۱۱۱ روز |
شهر همدان در ارتفاع 1741 متری از سطح دریا قرار گرفته است و کوه زیبای الوند نیز با ارتفاع 3574 متری از سطح دریا، بلند ترین قله ی استان همدان می باشد. کوه الوند بین شهرهای تویسرکان و همدان است که حدود 18 کیلومتر با شهر همدان فاصله دارد. کوه ها و گردنه های مختلفی در این استان وجود دارد که از جمله آن ها می توان به گردنه ی زاغه در نزدیکی های ملایر، گردنه‌ی اسد آباد در نزدیکی های ملایر و گردنه ی همه کسی در نزدیکی های سنندج اشاره کرد. همچنین کوه هایی مانند کوه چنگ الماس، کوه قره داغ و کوه های خرقان از دیگر ارتفاع های استان همدان می باشد. این منطقه کوهستانی دارای رودخانه های بیشماری بوده که از رشته کوه های زاگرس سرچشمه می گیرند. از جمله مهمترین رودخانه های استان همدان، رودخانه گاماسیاب است که از دامنه های کوه الوند سرچشمه گرفته و تا استان خوزستان پیش می رود. وجود این نعمت های خدادادی در استان همدان سبب شده است که کشاورزی و دامپروری رونق فراوانی در این استان داشته باشد.
همچنین استان همدان به دلیل داشتن مراکز تاریخی و دیدنی به عنوان پنجمین شهر فرهنگی و توریستی کشور شناخته می‌شود و از نظر علمی نیز با وجود مراکز دانشگاه بوعلی سینا، دانشگاه صنعتی همدان، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، دانشگاه پیام نور همدان و مراکز دیگر به عنوان یکی از قطب‌های دانشگاهی کشور شناخته شده‌است.
تاریخچه
همدان از نظر تاریخی، یکی از کهن ترین شهر های ایران و جهان است که تاریخی چند هزار ساله دارد. حتی قبل از ورود آریایی ها به ایران نیز، افرادی از قوم کاسیان در این شهر زندگی می کرده اند. اما طبق نظر تاریخ شناسان بزرگی مانند هرودوت، شهر همدان در زمان پادشاهی دیاکو در سلسله ی ماد، تاسیس شده است. در این زمان شهر باستانی هگمتانه دچار تغییرات اساسی شده و استحکامات فراوانی در این شهر احداث شد. در 550 سال قبل از میلاد، کوروش کبیر با شکست دادن پادشاه ماد، به قدرت رسید و هگمتانه را به عنوان پایتخت خود برگزید. در زمان هخامنشیان شهر همدان از اهمیت خاصی برخوردار بود به طوری که کتیبه های گنجنامه و لوح های رزین و اشیاء تاریخی بسیاری از آن دوران به جا مانده است.
شهر همدان در حکومت اشکانیان نیز پایتخت تابستانی شاهان بوده است. آثار تاریخی بسیاری نیز از زمان ساسانیان در این شهر باقی مانده است. پس از حمله اعراب به ایران، هگمتانه به دست مسلمانان افتاد.
آب و هوا
آب و هوای همدان به دلیل قرار گیری در مجاورت رشته‌کوه‌های زاگرس، کوهستانی است. همدان بهاری خنک و البته مطبوع دارد. در ماه‌های اولیه بهار، سوز و سرمای زمستان همچنان پابرجاست اما؛ با نزدیک شدن به تابستان، هوای گرم‌تر می‌شود. گرم‌ترین ماه‌های سال در همدان، فصل تابستان است. با شروع پاییز، بارش‌ها شروع می‌شود و به تدریج دمای هوا نیز کاهش می‌یابد. زمستان در همدان بسیار سرد و برفی شروع می‌شود. بیشتر روزهای زمستان در همدان هواابری، بارانی یا برفی است.
دین و مذهب
بیشتر مردم همدان مسلمان و شیعه هستند؛ اما مسیحیان و یهودیان نیز در این شهر زندگی می کنند.
زبان
بیشتر مردم شهر همدان، به زبان فارسی با لهجه همدانی سخن می گویند و اقلیتی از مردم ترک‌زبان نیز ساکن شهر هستند
اقتصاد
به طور کلی در استان همدان، 17 شهرک صنعتی وجود دارد که 4 شهرک در حوزه شهرستان همدان هستند و نقش زیادی در اقتصاد این دیار دارند. قطعه‌سازی، صنایع موکت، کیک و شکلات و شیشه را می توان از صنایع شاخص این شهر دانست. همدان با داشتن آثار تاریخی غنی و میزبانی از آرامگاه های مشاهیر ایران و همچنین برخورداری از امکانات تفریحی و تفرجگاه های جذاب، مقصدی دیدنی برای گردشگران است و به همین دلیل صنعت گردشگری هم در آن رونق دارد.
جاذبه‌های گردشگری
· آرامگاه بوعلي
· آرامگاه باباطاهر
· كتيبه گنجنامه
· مجسمه شيرسنگي
· گنبد علويان
· برج قربان
· مسجد جامع
· مقبره استر و مردخاي
· سد اكباتان
· تپه عباس آباد
· پيست اسكي تاريك دره
· موزه بوعلي
· موزه تاريخ طبيعي
.موزه هگمتانه
· امامزاده شاهزاده حسين
· امازاده يحيي
· امامزاده محسن
· امامزاده هادي ابن علي
· امامزاده اهل بن علي
· امامزاده اسماعيل
مفاخر
مركز استان همدان از گذشته‌هاي دور مهد پرورش بزرگان و عالمان از جمله باباطاهر، عين القضات، ابوعلی سينا، خواجه رشيد الدين فضل، سعد سلمان، قوام الدين در گزيني، فخرالدين اعلاء الدوله عربشاه، ابوالعلاء همداني، ميرسيد محمد همداني، خواجه نصير الدين همداني، مير معزالدين محمد امامي، رفيع الدين عليشاه مفرد، ابن فقيه، شيخ شرف الدين درگزيني، عباس بن مشكويه، بديع الزمان، كليم همداني، غلام شمس، مفتون و ميرزاده عشقي بوده است.
سوغات و صنایع دستی
سیر همدان
سیر همدان با خواص و عطر بی‌نظیر به ثبت ملی رسیده و بسیار مرغوب است. بنابراین شما می‌توانید بهترین کیفیت سیر را در این استان پیدا و خریداری کنید.
کماج همدان
یکی از نان‌های محلی همدان کماج بوده که با آرد، شکر، گردو و دارچین درست می‌شود. عطر این نان بسیار مست کننده است و طعمی دلنشین دارد.
حلوا زرده
حلوا زرده که به رنگ‌های زرد و نارنجی دیده می‌شود، شبیه فرنی است. این سوغات خوشمزه با زرده تخم مرغ، شکر، نشاسته، زعفران، گلاب و روغن تهیه می‌شود. گاهی اوقات می‌توان به جای نشاسته از آرد برنج نیز استفاده کرد
نان چای
یک شیرینی که بیشتر در ماه رمضان با موادی مانند آرد، ماست، تخم مرغ و کره و در اشکال مختلف در همدان پخته می‌شود.
شیره انگور
از آن جایی که انگور یکی از مهمترین محصولات در باغ‌های استان همدان است، شما می‌توانید مرغوب‌ترین شیره‌های انگور را در این استان پیدا کرده و با خود به سوغات ببرید.
سفال لالجین
لالجین استان همدان مهد سفالگری ایران و دنیا است. بنابراین بعد از سفر به این استان باید از این صنایع دستی جذاب و زیبا با خود به خانه ببرید و به دوستانتان هدیه دهید.
قالی بافی
شهر همدان از دیرباز در قالی بافی و چرم‌سازی بسیار شناخته شده است. قالی‌های همدان در مقایسه با قالی‌های سایر مناطق ایران کمی سنگین‌تر هستند که علت آن وجود ریشه‌های پر پشم‌تر و بلندتر در قالی‌های این خطه است. چرم‌بافی نیز چنان در همدان ریشه‌دار و قدیمی است که به این شهر عنوان «شهر دباغ خانه‌ها» نیز داده‌اند
همچنین سفالگری، چرم‌سازی و دباغی، پوستین‌دوزی، صنایع دستی چوبی مانند معرق، منبت‌کاری و خراطی، سنگ‌تراشی، گلیم نهاوند و گیوه‌بافی، شیشه‌گری، مرواربافی ملایر و فرش‌بافی برخی از صنایع دستی این استان هستند.
غذاهای محلی
آبگوشت قرمه
دو غذای محبوب ایرانی‌ها آبگوشت و به خصوص قرمه سبزی است. در آبگوشت قرمه مزه‌ی این دو غذا به صورت ترکیبی و بسیار لذیذ به کار برده شده است. این آبگوشت خوشمزه با سبزی قورمه، سیب زمینی، لیمو عمانی، پیاز داغ، لوبیا قرمز و تخم مرغ درست می‌شود.
خورشت غوره
با ترکیب بادمجان، مرغ، گوشت چرخ کرده، گوجه فرنگی، غوره، پیاز و رب گوجه فرنگی یک خورش خوشمزه تحویل می‌گیرید.
آش برنج
آش برنج از جمله آش‌هایی است که با برنج، عدس و حبوباتی که املاح آن‌ها برای بدن مفید هستند، درست می‌شود. این غذای مقوی محلی بیشتر در هنگام سرماخوردگی خورده می‌شود.
آش بادمجان
این آش اصیل در ملایر پخته می‌شود و از غذاهای مخصوص این منطقه است. عطر و طعم بی‌نظیر این آش شما را به خوردن آن ترغیب خواهد کرد.
رسم و رسوم
نوروز در همدان
مردم استان همدان با شروع ماه اسفند به خانه تکانی می پردازند و به استقبال عید وسال جدید می روند.نوروز عملاً از آخرین چهارشنبه سال با افروختن آتش در هر کوی وبرزن آغاز می شود. در این شب مراسم دیگری چوم فالگوش ایستادن- توسط زنان- وقاشق زنی که به صورت پوشیده و پنهان بر در خانه های اهل محل وآشنا صورت می گیرد.فال مهره که با خواندن شعرهای عامیانه ومحلی همراه می شود،از دیگر مراسم چهارشنبه سوری است.
روز عرفه
از دیگر مراسم قبل از تحویل سال، روز عرفه است که در آخرین پنجشنبه سال،اجرا می شود.در این روز مردم با خرما،مویز و حلوا بر سر مزار درگذشتگان می روند و خیرات می دهند.
لباس‌های سنتی
برای مردان، عمده‌ترین تن‌پوش سنتی یک پیراهن یقه آخوندی به نام «کونیک» است که تا پایین کمر نیز می‌رسد. پاپوش آن‌ها نیز انواع مختلفی به نام‌های «گالش»، «کلاش»، «چاروق» و چند مورد دیگر دارد. در مورد لباس‌های سنتی زنان همدانی نیز باید گفت که سرپوش آن‌ها شامل «روبند»، «چارقد» و «عرقچین» می‌شود. تن‌پوش آنان شامل «کونیک» کت‌هایی به نام «آز خالق» و پیش‌بندی به نام «دوش لوق» و پاپوش آن‌ها نیز شامل «بوتون»، «ساغری» و «ارسی» است که گونه‌های مختلف پای افزار هستند.
مراکز خرید و بازارهای همدان
بازارگردی همیشه جزو لذت بخش‌ترین بخش‌های سفر بوده و هست. در سفر به همدان نیز می‌توانید در بازارها و مراکز خرید همدان بگردید و خرید کنید. بازارها و مراکز خرید معروف همدان عبارتند از: بازار بزرگ همدان، برج زاگرس، مرکز خرید مهستان، پاساژ قائم، برج پاستور، بازار کفاشخانه، مرکز خرید شهرآرا و پاساژ خواجه رشید.