بروجرد
شهرستان بروجرد یکی از شهرستان‌های غرب ایران است. این شهرستان در منطقه کوهستانی زاگرس قرار گرفته و مرکز آن شهر بروجرد است.
| اطلاعات شهر | |
|---|---|
| کشور: | ایران |
| استان: | لرستان |
| شهرستان: | بروجرد |
| بخش: | مرکزی |
| نام(های) پیشین: | اُردکَرد (اشکانیان)، بَروگرد (ساسانیان) |
| سال شهر شدن: | دوره اشکانی |
| جمعیت: | ۳۳۴٬۴۹۷ نفر |
| رشد جمعیت: | −۲٫۳۵٪ (۵سال) |
| تراکم جمعیت: | ۶۵۵۸ نفر بر کیلومتر مربع |
| مساحت: | ۴۳ کیلومتر مربع |
| ارتفاع: | ۱۶۲۹ متر |
| شهردار: | یحیی عیدی بیرانوند |
| پیش‌شمارهٔ تلفن: | ۰۶۶ |
| شناسهٔ ملی خودرو: | ایران ۴۱ب، م، ن، ی |
| کد آماری: | ۱۴۹۲ |
| میانگین دما: | ۱۱ درجه سانتیگراد |
| میانگین بارش: | ۴۸۲٫۲میلی‌متر |
| روزهای یخبندان: | ۱۰۰ |
شهرستان بروجرد از شمال به شهرستان‌های ملایر و نهاوند در استان همدان، از شرق به شهرستان شازند در استان مرکزی، از جنوب به شهرستان دورود و از غرب به شهرستان‌های سلسله و دلفان و از جنوب غربی به خرم‌آباد محدود می‌شود.
تاریخچه
این شهر یکی از مراکز حکومت مادها بوده است. البته کاوش‌های باستان‌شناسی مانند تپه‌های باستانی زیادی در اطراف شهر وجود دارد که قدمت تمدن و حضور انسان‌ها در این منطقه را قبل از این دوره تخمین می‌زنند (چیزی حدود ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح). این شهر در دوران حکومت ساسانیان و اشکانیان نیز یکی از مراکز حکومتی به شمار می‌رفته است.
این شهر پس از اسلام نیز در حکومت‌های خوارزمشاهیان و اتابکان از شهری مهم بوده و در عصر صفویان تا پهلوی به عنوان یک ولایت مستقل با حاکم اداره می‌شده است.
در حال حاضر نیز به دلیل موقعیت جغرافیایی خود یکی از شهرهای مهم ایران با طبیعت شگفت‌انگیز و اهمیت تاریخی به شمار می‌رود.
اماکن تفریحی و دیدنی
پارک چغا
چغا سرخه یا به عبارت دیگر چوغا نام پارکی تفریحی با دریاچه‌ای در میان آن در شمال شرقی بروجرد است. وجود تپه‌ای آتشفشانی در کنار پارک چغا و فراهم شدن امکانات تفریحی سبب شده تا مردم بروجرد از این مکان به عنوان نزدیک‌ترین تفرجگاه استفاده کنند.
مجتمع تفریحی معروف به بام بروجرد، هتل زاگرس و چند سفره‌خانه در کنار پارک چغا قرار دارند.
مسجد جامع
مسجد جامع بروجرد از نظر قدمت یکی از قدیمی‌ترین مساجد غرب کشور است که گفته می‌شود در قرن ۲ یا ۳ هجری قمری آن را روی آتشکده‌ای ساخته‌اند. آتشکده به دست اعراب ویران شد و به جای آن مسجد بنا شده است.
در دوران صفویه و زندیه مسجد به طور کامل بازسازی شده است و آنچه امروز دیده می‌شود منطبق با معماری آن زمان است.
متاسفانه در جنگ بین ایران و عراق مسجد هدف بمباران هوایی بود که آسیب زیادی به آن وارد شده است.
موزه مردم‌شناسی
تعداد خانه‌های تاریخی بازمانده از دوران قاجاریه در بروجرد فراوان است اما بازدید از فقط یک خانه تاریخی را به شما پیشنهاد می‌کنیم؛ خانه حاج آقا کمال‌الدین نبوی طباطبایی یا همان خانه فرهنگ سابق که اکنون با تبدیل شدن به موزه جذابیت آن بیشتر شده است.
موزه در دو طبقه دارای حدود ۹۰۰ اثر تاریخی است. در کنار آثار، اسناد تاریخی، لباس‌های سنتی، لوازم مشاغل سنتی مثل قالی بافی، چلنگری، نمدمالی و ارسی دوزی را در موزه برای نمایش گذاشته‌اند.
در طبقه اول یک کرسی و لوازم زندگی به همان شکل دوران قاجار چیدمان شده و گردشگرها با نشستن در دور کرسی عکس می‌گیرند.
با این که مدت‌ها از ساخت این خانه گذشته است اما به خوبی حفظ شده و نمونه جالبی از سبک زندگی دوران قدیم در بروجرد است.
بازار بروجرد
بازار قدیمی بروجرد که در گویش محلی به آن راسا به معنی راسته‌ی بازار می‌گویند در دوره‌ی قاجاریه ساخته شده و مورخان حدس می‌زنند حسام‌السلطنه شاهزاده‌ی قاجاری که مرکز حکومت خوزستان و لرستان را در بروجرد قرار داده بود، دستور ساخت این بازار را داده است. این بازار در تجارت منطقه‌ای میان استان‌های لرستان، همدان و مرکزی نقش مهمی ایفا می‌کند و عشایر لر و بختیاری در فصل‌های ابتدایی سال برای تأمین مایحتاج، از این بازار استفاده می‌کنند. قدم زدن در این بازار تاریخی و حجره‌هایش و همچنین خرید صنایع دستی، برای گردشگران و شرکت‌کنندگان در تور مسافرتی تجربه‌ی لذت‌بخشی خواهد بود.
نشانی بازار بروجرد: بین خیابان خیام و جعفری
گلدشت
این منطقه‌ی سرسبز و خوش آب و هوا در غرب شهر بروجرد قرار دارد. گلدشت درواقع دره و جلگه‌ای است که در دامنه‌ی رشته کوه زاگرس قرار گرفته است. در این منطقه‌ی دیدنی چندین رودخانه‌ی زیبا وجود دارد و همچنین درختان سیب و گیلاس و آلبالو بر زیبایی و جذابیت منطقه افزوده‌اند. این منطقه از لحاظ جغرافیایی از روستای کپرگه آغاز می‌شود و تا تپه چغا ادامه پیدا می‌کند. گلدشت سرسبز با فضایی بهشتی و زیبا چندین روستا مانند فیال، شیخ میری، کپرگه و قلعه را نیز در خود جای داده است. در این منطقه امکانات رفاهی و تفریحی نیز برای گردشگرانی که برای استفاده از فضای زیبای گلدشت به آن سفر کرده‌اند، وجود دارد.
نشانی گلدشت: ۱۲ کیلومتری غرب بروجرد
تنگه کپرگه
این تنگه‌ی زیبا که یکی از دیدنی‌ترین مکان‌های بروجرد به حساب می‌آید در شمال غربی شهر بروجرد قرار دارد. این مکان سرسبز و شگفت‌انگیز برای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی بسیار مطلوب است و از سوی دیگر برای ورزشکاران کوهنورد و سنگ‌نورد نیز محل بسیار مناسبی محسوب می‌شود. تنگه‌ی کپرگه از انتهای روستای کپرگه شروع شده و تا روستای ونایی ادامه دارد. یک رودخانه پر پیچ و خم و زیبا که در تمام فصل‌های سال جریان دارد و امکان رد شدن از آن تنها با پای پیاده یا با دوچرخه وجود دارد، به زیبایی این منطقه افزوده است. وجود چشمه‌های آبگرم، غار مخفی و پل سنگی نیز باعث شده تا طبیعت زیبای این منطقه توجه گردشگران بسیاری را به خود جلب کند.
نشانی تنگه کپرگه: شمال غربی بروجرد، انتهای جاده گلدشت، روستای کپرگه
ارگ بروجرد
ارگ بروجرد، یک سازه‌ی تاریخی است که در واقع باقی‌مانده یک بنای بزرگ تاریخی است. این بنا یک سیستم آب‌رسانی بسیار قدیمی از جنس سفال است که به تازگی به صورت کاملاً تصادفی کشف شده است.
نشانی ارگ بروجرد: حدفاصل میدان جعفری تا بازار علاف‌ها
تپه قرق
یکی از تاریخی‌ترین مکان‌های دیدنی بروجرد، تپه‌ی باستانی قرق است که به ثبت ملی رسیده و طبق اسناد و شواهد، تاریخچه‌ی آن به عصر مس- مفرغ و یا عصر نوسنگی، متعلق به هزاره‌ی چهارم و پنجم قبل از میلاد برمی‌گردد. این تپه‌ی باستانی که تا پنج طبقه لایه‌برداری شده است، در روستای قرق قرار گرفته است. در این تپه‌ی تاریخی دست سازه‌های سفالی پنج هزارساله و همچنین آثاری از دوره‌ی اشکانی کشف شده است.
نشانی تپه قرق: شهرستان بروجرد، بخش مرکزی، دهستان شیروان، روستای قرق
خانه مصری
خانه مصری بروجرد از خانه‌های تاریخی بروجرد مربوط به دوره قاجار است. این خانه‌ی دوطبقه دارای یک حیاط مرکزی است. خانه مصری دارای تزئینات متفاوتی مانند آجرکاری و کاشی‌کاری‌های مربوط به دوران قاجار است. همچنین بیرون این خانه با سفال و آجر تزئین شده است. خانه‌ی مصری از الگوهای مهم معماری قاجار به حساب می‌آید.
نشانی خانه مصری: خیابان صفا، کوچه میدان صفا، مجاور پارک صامتیه
خانه حاج افتخارالاسلام
این خانه نیز یکی از خانه‌های تاریخی بروجرد است که تاریخچه‌ی ساخت آن به دوره‌ی قاجار برمی‌گردد. این خانه متعلق به یکی از روحانیون سرشناس شهر به نام حاج افتخار الاسلام نبوی طباطبایی بوده است. خانه حاج افتخارالاسلام دارای سردری بزرگ و زیباست که دو لنگه‌ی چوبی به آن وصل شده است. تزئینات این خانه شامل آجرکاری، کاشی‌کاری و نقاشی روی چوب است و همچنین برای تزئین پله‌های این خانه کاشی‌های زیبای معرق و خشتی به کار رفته است. بخش بیرونی این بنا چندین سال پیش بازسازی و مرمت شده است و بخش داخلی بنا شامل بخش‌های مختلفی مانند حیاط اصلی، تالار هفت دری، پس تالار، شبستان زمستانی، آب انبار، حمام اختصاصی، مطبخ و …است.
نشانی خانه حاج افتخارالاسلام: خیابان صفا، کوچه هلال احمر، کوچه آقا احمدی
تالاب بیشه دالان
این تالاب در دشت سیلاخور و در ۱۵ کیلومتری جنوب شرق بروجرد قرار دارد. تالاب بیشه دالان با توجه به فضای طبیعی مناسبی که داراست محل زندگی پرندگان بومی و مهاجر بسیاری است که به این منطقه می‌آیند. همچنین این منطقه زیستگاه موجودات دیگری مانند دوزیستان، خزندگان و پستانداران نیز است.
نشانی تالاب بیشه دالان: کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد، جنب روستای چگنی‌کش
پل چالانچولان
پل تاریخی چالانچولان در دشت سرسبزی در جاده‌ی بروجرد به اصفهان واقع شده است. این پل تاریخی به ثبت ملی نیز رسیده است. پل چالانچولان که در دوره‌ی ساسانیان بنا شده است. این پل ۱۲۰ متر طول دارد و شش طاق با پایههای سنگی و بدنه‌ی آجری دارد.
نشانی پل چالانچولان: لرستان - بروجرد جاده بروجرد به درود، کنار پاسگاه انتظامی چالانچولان
بقعه امامزاده جعفر
برخی افراد امامزاده جعفر بروجرد را از فرزندان امام موسی کاظم (ع) و برخی ایشان را از فرزندان امام سجاد (ع) می‌دانند. گنبد بقعه‌ی این امامزاده، مخروطی شکل است که این نشانه‌ای از معماری سلجوقی به حساب می‌آید. به این گنبدهای مخروطی که نمای بیرونی پلکانی دارند، رُک اورچین نیز گفته می‌شود. این نوع گنبدها بسیار کمیاب‌اند و نمونه‌های مهم آن در مقبرهی دانیال نبی در شوش و بقعه امامزاده جعفر در بروجرد قابل مشاهده است. وجود سنگ قبرهای چندصد ساله و درختان کهن‌سال چنار در محوطه‌ی این امامزاده نشان‌دهنده‌ی قدمت این بقعه‌ی تاریخی است.
نشانی بقعه‌ی امامزاده جعفر: میدان امام حسین، خیابان ۳۰ متری طالقانی
مقبره شاهزاده ابوالحسن
مقبرهی شاهزاده ابوالحسن یا همان امامزاده ابوالحسن، از نوادگان امام سجاد (ع) از اماکن دیدنی بروجرد به شمار می‌آید. این مقبره از یک صحن کوچک، ایوانی مربعی شکل و مقبرهای هشت‌ضلعی از جنس مرمر سفید تشکیل شده است. همچنین ورودی آن کاشی‌کاری و سقف و گنبد و دیوارهای مقبره، آینه‌کاری شده است.
نشانی مقبره شاهزاده ابوالحسن: خیابان صفا
آبشارهای ونایی
منطقه‌ی سرسبز روستای ونایی با جاذبه‌های طبیعی فراوان و رودخانه و آبشارهای زیبا از مناطق طبیعی گردشگری مهم در بروجرد است. آبشارهای ونایی در ۲۱ کیلومتری شمال غربی بروجرد، در روستای ونایی و همچنین در دامنه‌ی ارتفاعات گرین که از رشته‌کوه‌های مهم غرب ایران است، قرار دارد. این منطقه به علت موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های طبیعی‌اش، زیستگاه مناسبی برای جانوران مختلف نیز است.
نشانی آبشارهای ونایی: ۲۱ کيلومتری شمال غربی بروجرد، دامنه ارتفاعات گرين، روستای ونایی
چشمه سراب کرتول
چشمه سراب کرتول یا کرتیل نیز در میان رشته‌کوه‌های گرین و در میان قله‌ی هیجده یال و قله‌های نهاوند واقع شده است. این منطقه‌ی زیبا و سرسبز که دارای رودخانه‌های پرآب، درختان کهن‌سال، طبیعتی بکر و درختان گردو و زردآلو است، توجه بسیاری از گردشگران را به خود جلب کرده است. این منطقه که در نزدیکی روستای توده زن از توابع بخش اشترینان بروجرد قرار دارد، نقش مهمی در تأمین آب زمین‌های کشاورزی منطقه ایفا می‌کند.
نشانی چشمه سراب کرتول: شهرستان بروجرد، جاده شب ماه
روستای فیال
این روستای زیبا در دو کیلومتری جنوب غرب شهر بروجرد قرار دارد و بخشی از منطقه‌ی ییلاقی گلدشت است که دارای باغات سیب و هلو است. فیال در لغت به معنی مکانی است که برای نخستین بار در آن کشت شود و به همین علت برخی معتقدند سکونت در بروجرد برای اولین بار از این منطقه آغاز شده است. همچنین روستای فیال زادگاه آرش کمانگیر است. فرآورده‌های لبنی از مهم‌ترین سوغات این روستاست.
نشانی روستای فیال: شهرستان بروجرد، بخش مرکزی، دهستان همت آباد، روستای فیال
بقعه شاه زواریون
آرامگاه شاه زواریون که به زواریجان نیز معروف است در پنج کیلومتری شمال شهر بروجرد و در نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد. این مقبره از یک ساختمان خشتی و آجری، یک گنبد بلند هرمی و دو استراحتگاه تشکیل شده است، یک قبرستان کوچک نیز در کنار آن قرار دارد. فضای سرسبز اطراف آن نیز بسیار دلپذیر است. برخی این بقعه را آرامگاه یکی از فرزندان امامان شیعه، برخی آن را آرامگاه یزدگرد پادشاه ساسانی، برخی آن را آرامگاه یکی از فرزندان نوح نبی و برخی نیز این بقعه را آرامگاه برکیاق پادشاه سلجوقی می‌دانند. در گذشته صوفیان و دراویش منطقه‌ی غرب ایران در این محل جمع شده و به برگزاری مراسم مخصوص و چله‌نشینی می‌پرداختند.
نشانی بقعه شاه زواریون: پنج کیلومتری شمال شرق بروجرد