ارومیه

اُرومیّه، یکی از کلان‌شهرهای ایران، مرکز استان آذربایجان غربی و شهرستان ارومیه در شمال غربی ایران که در منطقه آذربایجان واقع شده‌است.

مسجد جامع؛ ارومیه

اطلاعات شهر
کشور:	ایران
استان:	آذربایجان غربی
شهرستان:	ارومیه
بخش:	مرکزی
نام(های) پیشین:	اورمیه، رضائیه، طبارما و ارومی
جمعیت:	۷۳۶٬۲۲۴ نفر (سرشماری ۱۳۹۵)
مساحت:	۱۰٬۵۴۸ هکتار
ارتفاع:	۱۳۳۲ متر
شهردار:	حسین مهدی‌زاده
پیش‌شمارهٔ تلفن:	۰۴۴
روزهای یخبندان:	۱۲۰ روز

ارومیه از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است و بسیاری بر این نظر هستند که این شهر، ۲ هزار سال قبل از میلاد حضرت مسیح (ع) به وجود آمده است.

ارومیه یکی از شهرهای بسیار بزرگ در سراسر ایران به حساب می‌آید. ارومیه در دامنه‌ی کوه سیر و در ارتفاع ۱۳۳۲ متری از غرب دریاچه ارومیه و در دشت‌هایی به همین نام قرار گرفته است. وسعت ارومیه برابر است با ۱۰۵۴۸ کیلومتر مربع که در خود بر اساس آخرین سرشماری که در سال ۱۳۹۵ انجام شد، ۷۳۶ هزار و ۲۲۴ نفر جمعیت داشته است.

ارومیه مرکز استان آذربایجان غربی است و در موقعیتی بسیار خوب در بین شهرهای این استان قرار گرفته است. از جهتی، موقعیت جغرافیایی ارومیه به این صورت است که در بین کوه‌های آذربایجان غربی و دریاچه ارومیه قرار گرفته است. دور تا دور ارومیه را کوه‌هایی به نام‌های جهودها، کوه قیز قلعه، کوه ماه، کوه پنجه سی، کوه چهل مر شهیدان، کوه علی ایمان و کوه سیر فرا گرفته است.

ارومیه همچنان یکی از شهرهای بسیار خوش آب و هوای ایران است و از وضعیت معتدلی از لحاظ دمای هوا به سر می‌برد. زمستان‌های این شهر سرد و تابستان‌های آن گرم است.

ارومیه در زبان‌های باستانی «شهر آب» معنی می‌دهد؛ زیرا از ترکیب ۲ کلمه «اور» به معنی شهر و «میه» به معنای آب تشکیل شده است.

دین و مذهب

جمعیت غالب مردم شهر ارومیه مسلمان شیعه مذهب هستند، همچنین مردم کُرد پیرو سنت حنفی یا شافعی نیز در این شهر زندگی می‌کنند. علاوه بر موارد گفته شده اقلیت‌های مذهبی مانند آشوریان و ارمنیان نیز در این شهر سکونت دارند؛ اما تعداد آن‌ها خیلی زیاد نیست.

زبان

اغلب جمعیت مردم این شهر به زبان آذری و البته با لهجه شمال غربی ایران صحبت می‌کنند. کردهای ارومیه نیز به زبان کردی کرمانجی سخن می‌گویند.

نژاد

در این شهر بیشترین جمعیت قومی متعلق به ترک‌ها، سپس کردها، آشوری‌ها، فارس‌ها و در آخر ارمنی‌ها تعلق دارد.

اقتصاد

موقعیت جغرافیایی شهر ارومیه آن را به مرکز تبادلات تجاری کالا و گمرک تبدیل کرده است و اخیرا گمرک ارومیه به یکی از مهم‌ترین نقاط صادرات فرآورده‌های نفتی ایران بدل شده است. علاوه بر این شهر ارومیه در زمینه باغداری و محصولات کشاورزی به ویژه تولید انگور و سیب بسیار شهرت دارد.

جاذبه‌های طبیعی

دریاچه ارومیه

مهم‌ترین و معروف‌ترین جاذبه طبیعی این شهر، دریاچه ارومیه است که وسیع‌ترین دریاچه این کشور و بزرگ‌ترین دریاچه آب شور در کل جهان به شمار می‌رود.

بسیاری از پرندگان به این مکان مهاجرت کرده‌اند و در اطراف این دریاچه ساکن هستند؛ به همین دلیل دریاچه ارومیه اکوسیستم مهم و با ارزشی را در اطراف خود به وجود آورده است.

این دریاچه واقع در فاصله مرز میان استان‌های آذربایجان غربی و شرقی است و از اصلی ترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه کل آذربایجان است.

پارک جنگلی شیخ تپه

پارک جنگلی شیخ تپه واقع در قسمت جنوب شرق شهر ارومیه است. از این پارک کل منظره این شهر را می‌توان دید. پوشش گیاهی این پارک شامل درختانی مثل سرو و کاج می‌باشد. در کنار این پارک، تپه باستانی شیخ تپه قرار دارد. مساحت این پارک 44 هکتار است.

آبشار سوله دوکل ارومیه

آبشار سوله دوکل واقع در دامنه کوه دالانپر و منطقه مرگور است، این منطقه مرز میان ایران، عراق و ترکیه است.

این رودخانه از باراندوزچای سرچشمه می‌گیرد و در منطقه مرزی، از راه پر پیچ و خمی عبور می‌کند.

غار تمتمه

از دیگر جاذبه‌های طبیعی این شهر، می‌توان به غار تمتمه اشاره کرد که واقع در ۱۸ کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه است.

قدمت این غار به دوران پارینه سنگی بازمی‌گردد. این غار جزو آثار ملی ایران است و در این فهرست ثبت شده است.

دریاچه مارمیشو

این دریاچه واقع در ۴۵ کیلومتری شمال غربی ارومیه است. دریاچه مارمیشو  بر اثر بسته شدن مسیر آب‌های ترکیه و ایران توسط کوه، بعد از زمانی که زلزله‌ای رخ داد به وجود آمد.

روستای بند

این روستای زیبا که واقع در 5 کیلومتری شهر ارومیه است به گردشگاه بند نیز معروف است. قدمت این روستا به 3 قرن قبل باز میگردد.

دریاچه دالامپر

این دریاچه زیبا و بکر واقع در 45 کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه است و بر روی کوه دالامپر قرار گرفته است. دریاچه دالامپر به دریاچه مام شیخ نیز معروف است.

آبشار سولک

این آبشار در دره هفت کانب و در تپه‌های دامنه کوه درهوش قرار گرفته است.

چشمه آب گرم هفت آباد

این چشمه در 45 کیلومتری شهر ارومیه قرار گرفته است و واقع در روستای هفت‌ آباد است. چشمه آب گرم هفت آباد در دامنه کوه آتشفشان خاموش به وجود آمده است.

گردشگاه نازلو

روستای نازلو امروزه به دلیل هوای مطبوع و منظره‌های طبیعی زیبایی که دارد به گردشگاه تبدیل شده است.

جاذبه‌های تاریخی

مسجد جامع ارومیه

یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران، در شهر ارومیه واقع شده‌است. مسجد جامع ارومیه که از قرن هفتم هجری و از دوران ایلخانیان باقی مانده‌است، یکی از زیباترین آثار معماری در دوران خود بوده‌است. این مسجد زیبا، با استفاده از طاق‌ها و تاج‌های زیبا، نقوش و دست نوشته‌ها و اشکال هندسی و کتیبه‌ای و با خط کوفی نوشته شده‌است؛ این مسجد زیبا در جوار بازار ارومیه واقع شده و طراحی این فضا به نحوی بوده که از سه طرف به گذرگاه‌های بازار دسترسی دارد. مسجد جامع ارومیه به عنوان یکی از آثار ملی ثبت شده‌است.

کلیسای ننه مریم

یکی از قدیمی‌ترین کلیساهایی که در سرزمین‌های شرقی بنا نهاده شد، کلیسای ننه مریم ارومیه بوده‌است. بنابر روایاتی، کلیسای ننه مریم ارومیه، بعد از کلیسای بیت لحم، قدیمی‌ترین کلیسای جهان است. این کلیسا با معماری برگرفته شده از معماری دوره ساسانی و پارتیان طراحی شده است. این کلیسا طراحی بسیار ساده و مینیمالی دارد که نشان از ساده‌زیستی مردمان آشوری ساکن این منطقه بوده‌است.

یخچال دو قوز پله

در گذشته‌ها از یخچال‌های طبیعی جهت نگهداری از یخ و موادغذایی استفاده می‌شده است. یخچال دو قوز پله در شهر ارومیه یکی از یخچال‌های قدیمی متعلق به دوره قاجار است. تا زمان همه‌گیر شدن برق و استفاده از یخچال فریزرها، از یخچال دو قوز پله استفاده می‌شده‌است.

بازار تاریخی ارومیه

یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی شهر ارومیه، بازار سنتی این شهر است. این بازار که متعلق به دوره صفویان است، به نوعی قلب تپنده تمامی قعالیت‌ها و اتفاقات شهر بوده‌است. این بازار هنوز هم ظاهر قدیمی خود را حفظ کرده و مغازه‌ها و حجره‌های آن هنوز هم اصلی‌ترین مرکز خرید و فروش در بافت سنتی شهر ارومیه هستند. این بازار در حدود هزار مغازه و حجره دارد که صنوف مختلفی در آن فعالیت می‌کنند.

خانه انصاری

خانه انصاری یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی شهر ارومیه است. خانه انصاری متعلق به فردی به نام بابک جعفری بوده که پس از مرگ وی، این خانه به دختر و همسر او یعنی سیف الله انصاری رسید که به همین دلیل، این خانه هم‌اکنون به خانه انصاری معروف است. بنای خانه انصاری به همان شکل اولیه خود حفظ شده و در طی مرمت‌ها، تغییری در ظاهر و نمای خانه ایجاد نشده‌است. این خانه دیدنی و تاریخی در میدان امام حسین یا همان گول اوستی شهر ارومیه قرار دارد.

سوغات

• نقل ارومیه: محبوب‌ترین خوراکی این شهر نقل است که در طعم های مختلف بیدمشک، زعفران، گل محمدی و غیره تولید می‌شود.
• حلوا: از سوغاتی‌های مهم این شهر می‌توان به حلوای هویج، گردو و غیره اشاره کرد.
• عرقیات: ارومیه آب و هوای مناسبی دارد به همین دلیل در این منطقه گیاهان دارویی و معطر زیادی وجود دارد. عرقیات بیدمشک، بادرنجبویه، بهار نارنج و غیره را می‌توانید از ارومیه به عنوان سوغات خریداری کنید.
• لوزانک: به این شیرینی باستخ نیز گفته می‌شود. این شیرینی از گلاب، نشاسته و شیره انگور تهیه می‌شود.
• سوجوق: این شیرینی به باسلوق شباهت زیادی دارد و در ترکیبات آن از شیره انگور، گلاب و نشاسته استفاده شده است.
• نان تنور چره: این نان در بسیاری از مناطق آذربایجان تهیه می‌شود. از نان‌های سنتی دیگر می‌توان به یخاچره، جزلا چره و تاواچره اشاره کرد.
• تنور شیرینی سی: ماست، آرد و شکر ترکیبات این شیرینی را تشکیل داده‌اند.
• فرش: این منطقه فرش‌های دستبافت بسیار زیادی دارد. ارومیه یکی از قطب‌های صادرات فرش در ایران به حساب می‌آید. برای خرید سوغات می‌توانید قالیچه‌های دست بافت و زیبایی تهیه کنید.
• رودوزی: این محصولات پارچه‌هایی هستند که یک طرح روی آن دوخته شده است. رودوزی یکی از مهم‌ترین شاخه‌های هنر سوزن‌دوزی است.
• ظریف کاری: از مشهورترین صنایع دستی ارومیه می‌توان به ظریف کاری روی چوب اشاره کرد. این کار به منبت کاری شباهت دارد.

غذاهای محلی

• گیزاتما
• ارومیه خورشت
• گوزلمه
• دلمه برگ مو
• کوفته مرغ
• یتیمچه
• آش دوغ
• آش کلم
• باستیخ
• آش یرتخلی
• شورجه ارومیه
• سوپ بلغور