سیتالوپرام
سیتالوپرام (به انگلیسی: Citalopram) یکی از داروهای ضدافسردگی است. این دارو با مهار بازجذب سروتونین از علائم این بیماری پیشگیری می‌کند.
سیتالوپرام برای درمان افسردگی استفاده می‌شود. این دارو ممکن است سطوح انرژی و احساسات شما را بهبود بخشد. سیتالوپرام به عنوان مهارکننده بازجذب هورمون سرتونین (SSRI) شناخته می‌شود.
اسیتالوپرام (اس سیتالوپرام) یکی دیگر از انواع داروهای ضدافسردگی از خانواده سیتالوپرام است. (escitalopram) که به آن (Lexapro) نیز می‌گویند، (در برابر citalopram که به آن Celexa می‌گویند) شبیه به هم هستند و در ترکیبات خود اندکی تفاوت دارند. تحقیقات نشان داده است که اسیتالوپرام بهتر از سیتالوپرام کار می‌کند و بر روی علائم افسردگی اثر دارد. این دارو به شکل قرص در بازار موجود است. البته که محلول و شربت این دارو نیز وجود دار.
نحوه مصرف
- قبل از شروع مصرف سیتالوپرام راهنمای دارو را بخوانید و قبل از خرید دوباره درمورد این دارو با روانپزشک مشورت کنید.
- این دارو را می‌توان همراه با غذا و یا بدون غذا مصرف کرد و یکبار در روز، معمولا صبح یا شب، آن را مصرف می‌کنند.
- برای کاهش عوارض جانبی این دارو، ممکن است پزشک‌تان درمان را از دوزهای کم این دارو شروع کند و بعد آن را اضافه کند. مطابق تجویز پزشک عمل کنید.
- همچنین ممکن است عوارضی مانند تغییر حالت روحی، سردرد، احساس خستگی، تغییر ساعت خواب و لرزش‌های شبیه شوک الکتریکی را تجربه کنید.
- برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید و اگر احساس بهبود یا عدم بهبود داشتید سریعا با او تماس بگیرید.
- تاثیر این دارو بر بدن شما ممکن است بین ۱ تا ۴ هفته طول بکشد و اثر کامل خود را در طی چندین هفته نشان می‌دهد. اگر بهبودی در شرایط خود احساس نمی‌کنید با پزشک خود تماس بگیرید.
معمولا دستور پزشک شامل موارد ذیل است: ۲۰ تا ۳۰ میلی‌گرم از این دارو روزی یکبار مصرف می‌شود و سپس بنا بر اثراتی که دارو بر روی فرد دارد و عوارض ایجادکننده‌ی آن، دوز تنظیم می‌شود. دارو را باید با آب مصرف کنید و خوراکی است. سعی کنید در ساعت مشخصی دارو را مصرف کنید. مصرف این دارو با یا بدون غذا امکان‌پذیر است.
مصرف در شب
می‌توانید سیتالوپرام را در شب مصرف کنید. این دارو را می‌توانید بعد از شام و یا همراه با آن مصرف کنید. مشکلی ایجاد نخواهد شد.
تاثیر بر مغز (تاثیر بر حافظه)
سیتالوپرام سبب پیشگیری از بازجذب سروتونین می‌شود و این ماده در بدن بیشتر باقی می‌ماند. پس کمی خوشحال‌تر خواهید بود. ممکن است که سیتالوپرام بر روی حافظه هم تاثیراتی داشته باشد. در صورت بروز مشکل در حافظه کوتاه مدت، با پزشک خود مشورت کنید. می‌توانید از مشاوره دارویی کمک بگیرید. از دست رفتن حافظه از عوارض این دارو است.
دوز مصرفی
این دارو در دوزهای مختلفی تهیه می‌شود و با دوزهای متفاوتی نیز تجویز می‌شود. در ادامه به برخی از دوزهای تجویزی آن پرداخته‌ایم. نکات زیر را در رابطه با مصرف سیتالوپرام به خاطر داشته‌باشید.
دوز مصرف داروی سیتالوپرام به سن، وضعیت بیماری و پاسخگویی بدن شما به درمان، نتایج آزمایش‌های پزشکی و سایر داروها بستگی دارد.
حداکثر میزان دوز مصرفی سیتالوپرام ۴۰ میلی‌گرم در روز است.
دوز مصرفی خود را افزایش ندهید و مدت زمان بیشتری نسبت به تجویز پزشک این دارو را استفاده نکنید.
ممکن است پزشک شما برای جلوگیری از این عوارض بعد از ترک دارو در یک دوره به کاهش میزان دوز مصرفی شما بپردازد.
تجویز و تعیین دوز مصرفی این دارو برای درمان افسردگی یا دیگر اختلالات روانی تنها بر عهده روانپزشک است، از‌این‌رو از مصرف خودسرانه دارو جدا خودداری کنید.
به خاطر داشته‌باشید که دوز کردن این دارو برای بیماران مختلف متفاوت است. اما برخی از روش‌های معمول تجویز این دارو، به شکل زیر هستند:
ابتدا ۲۰ میلی‌گرم در روز برای فرد تجویز می‌شود.
گفته شده‌است که بهتر است دارو در صبح یا در شب مصرف شود.
این دوز می‌تواند افزایش پیدا کند، اما بیشتر از ۴۰ میلی گرم در روز نمی‌شود.
مصرف این دارو در کودکان، باید با دکتر اطفال هماهنگی‌های لازم انجام شود.
عوارض
- احساس تهوع
- خشکی دهان
- ازدست دادن اشتها
- خستگی
- خواب‌آلودگی
- تعرق
- اختلال دید
- خمیازه
اگر هر یک از این عوارض ادامه یافت یا بدتر شد، به سرعت با پزشک خود تماس حاصل کنید.
درصورتی‌که پزشک داروی سیتالوپرام را برای شما تجویز کرده‌است، مطمئن باشید فواید آن بیش از مضراتش بوده‌است. همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی سیتالوپرام را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنانچه با عوارضی مانند:
- لرزش
- کاهش میل جنسی
- کاهش توانایی جنسی
- کبودی
- خونریزی
- غش‌کردن
- تپش قلب
- مدفوع تیره
- استفراغ قهوه‌ای رنگ
- تشنج
- درد
- تورم و قرمزی چشم
- گشادی مردمک چشم
- اختلال دید مانند دیدن رنگین کمان در شب
را تجربه‌کردید، سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
این دارو سطح سروتونین را در بدن افزایش می‌دهد و به‌ندرت بیماری بسیار جدی، به نام سندروم/ مسمومیت سروتونین، دیده شده‌است. همچنین این خطر با استفاده از دیگر داروها که باعث افزایش سطح سروتونین می‌شوند، افزایش می‌یابد. لذا تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به اطلاع پزشک‌تان برسانید. اگر عوارضی مانند:
- تپش قلب
- توهم
- ناهماهنگی در حرکات
- سرگیجه شدید
- تهوع
- استفراغ و اسهال شدیدلرزش ماهیچه‌ای
- تب بی‌دلیل
- آشفتگی و بی‌حوصلگی بی‌دلیل
را تجربه کردید، سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
به‌ندرت در برخی از مردان، مشکل نعوظ دردناک یا طولانی که ۴ ساعت طول بکشد، دیده شده‌است. اگر دچار این عارضه شدید، مصرف دارو را قطع کنید و سریعا به پزشک مراجعه کنید. چون ممکن است مشکلات جدی دائمی ایجاد شود.
لازم است بدانید که واکنش آلرژیک جدی، در مورد داروی سیتالوپرام نادر است. با‌این‌وجود اگر واکنش آلرژیک جدی، مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه‌کردید، سریعا از فوریت‌های پزشکی کمک‌بگیرید.
موارد احتیاط مصرف
اگر به داروی سیتالوپرام حساسیت دارید یا هر حساسیت دیگری دارید، قبل از مصرف این دارو با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید. داروی سیتالوپرام ممکن است شامل ترکیبات غیرفعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود.
قبل از مصرف سیتالوپرام در مورد سوابق پزشکی خود، مخصوصا سابقه اختلال دوقطبی یا افسردگی شیدایی، سابقه اقدام به خودکشی در خانواده، مشکلات کبدی، تشنج، کمبود سدیم خون، زخم روده، خونریزی معده یا مشکلات خونریزی، سابقه گلوکوم (آب سیاه) در خانواده (نوع زاویه بسته)، با پزشک مشورت کنید.
سالمندان ممکن است نسبت به عوارض این دارو مثل خونریزی، افزایش کیوتی، عدم تعادل، حساسیت بیشتری نشان‌بدهند. عدم تعادل باعث افزایش خطر سقوط می‌شود. کودکان ممکن است نسبت به عوارض این دارو، مخصوصا کاهش اشتها و کاهش وزن، حساس‌تر باشند. همواره قد و وزن کودکی که سیتالوپرام مصرف می‌کند را تحت‌نظر داشته‌باشید.
تاثیربر نوار قلب
سیتالوپرام ممکن است موجب شرایطی شود که بر روی ریتم قلب تاثیر بگذارد (افزایش QT). افزایش کیوتی به‌ندرت باعث تپش قلب و عوارض دیگری مانند، گیجی شدید و غش‌کردن شود که باید سریعا با فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
اگر شرایط خاصی دارید یا داروهای دیگری مصرف می‌کنید که خطر افزایش کیوتی را در پی دارند، قبل از مصرف سیالوپرام، با پزشک خود مشورت کنید. همچنین اگر عوارضی مانند برخی مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان قلب آرام، حمله قلبی و افزایش کیوتی در آزمایش EKG) دارید یا سابقه خانوادگی مشکلات قلبی، مانند افزایش کیوتی در آزمایش EKG و مرگ ناگهانی قلبی دارید، با پزشک‌تان در مورد مصرف سیتالوپرام صحبت‌کنید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم در خون نیز، ممکن است خطر افزایش کیوتی را بیشتر کند. این خطر در صورت استفاده از داروهایی مانند دیوترتیک‌ها یا قرص‌های ادارار بالاتر می‌رود. همچنین شرایطی مانند تعرق شدید، اسهال یا استفراغ، این خطر را افزایش می‌دهند
مصرف در بارداری
چنانچه باردار هستید، فقط در صورت نیاز ضروری، داروی سیتالوپرام را استفاده‌کنید. زیرا ممکن است برای جنین مضر باشد. همچنین بچه‌هایی که از مادرانی که تحت درمان سیتالوپرام در ۳ ماه آخر بارداری بوده‌اند، به‌ندرت نشانه‌هایی از ترک دارو، مانند مشکلات تغذیه‌ای و تنفسی، تشنج، انقباض عضلانی و یا گریه مداوم از خود نشان‌داده‌اند. اگر متوجه هر کدام از این عوارض در نوزاد شدید، بلافاصه به پزشک اطلاع دهید.
از آن‌جایی که مشکلات روانی و روحی مانند افسردگی، اختلالات وسواس و اختلال استرسی می‌توانند شرایط سختی باشند، از قطع دارو اجتناب کنید. مگر این‌که توسط پزشک تجویز شده‌باشد. اگر قصد بارداری دارید، با پزشک خود در مورد فواید و خطرات استفاده از سیتالوپرام در زمان حاملگی مشورت‌کنید
خواب آور
داروی سیتالوپرام ممکن است موجب خواب‌آلودگی و تاری دید شما بشود. الکل و ماری‌جوآنا این حالات را تشدید می‌کند. لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هوشیاری دارند، تا زمانی‌که در هوشیاری کامل به سر ببرید، اجتناب کنید. هنگام مصرف سیتالوپرام، از خوردن الکل پرهیز کنید. در صورت مصرف ماری‌جوآنا، با پزشک خود صحبت کنید. ضمنا قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
تداخلات دارویی
داروهایی که ممکن است موجب خونریزی یا کبودی شوند (مانند کلوپیدوگرل، ضدالتهاب‌های استروئیدی مانند ایبوپروفن و رقیق‌کننده‌هایی مانند وارفارین)، با سیتالوپرام ممکن است تداخل داشته‌باشند.
آسپرین نیز امکان خونریزی را موقع مصرف این دارو افزایش می‌هد. با‌این‌وجود اگر پزشک‌تان برای جلوگیری از سکته یا حمله قلبی برای شما دوز مصرفی کم آسپرین (معمولا دوز ۸۱-۳۲۵ میلی‌گرم در روز) تجویز کرده‌است، به مصرف آن ادامه دهید و در مورد ادامه مصرف آسپرین با دکتر خود مشورت کنید.
مصرف سیتالوپرام همراه با داروهای بازدارنده مونوآمین اکسیداز (MAO)، ممکن است موجب تداخل کشنده‌ای شود. از مصرف بازدارنده‌های MAO مانند آیزوکروبوکسازید، لینزولید، متیلن آبی، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، رازاگیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل سیپرومین همراه با سیتالوپرام جدا خوداری فرمائید. همچنین نباید اکثر بازدارنده‌های MAO را ۲ هفته قبل یا بعد از مصرف این دارو مصرف‌کرد. برای اطلاعات در این زمینه با پزشک‌تان مشورت کنید
اگر سیتالوپرام را با داروهای دیگری که سطح سرتونین بدن را افزایش می‌دهند، مصرف کنید، خطر ایجاد سندروم/مسمومیت سروتونین را افزایش می‌دهید. قرص‌های اکستاسی/MDMA، قرص‌های ضدافسردگی مانند فلوکستین/پروکستین، دولوکستین/ ونلافاکسین، تیپتوفان، نمونه‌هایی از این افزایش‌دهنده‌های سروتونین هستند.
داروهای زیر ممکن است با داروی سیتالوپرام تداخل داشته‌باشد. در صورت مصرف این داروها، پزشک خود را مطلع سازید.
داروهای دیگری که خواب‌آلودگی ایجاد می‌کنند (مخدرهایی که آرام‌کننده‌ی سرفه یا درد هستند، مثل: کدئین)
الکل
ماری‌جوانا
داروهای خواب یا ضداضطراب (آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)
شل‌کننده‌ی عضلانی (کاریزوپرودول، سیکلوبنزاپرین
آنتی‌هیستامین‌ها (سیترزین، دیفن‌هیدرامین)
داروهای زیادی به جز سیتالوپرام بر روی ضربان قلب (افزایش QT) تاثیر می‌گذارند که شامل آمیودارون، پیموزاید، پروکائین‌آمید، کینیدین، سوتالول می‌شوند. همچنین، سیتالوپرام عملکردی مشابه اس سیتالوپرام دارد. لذا در زمانی‌که سیتالوپرام مصرف می‌کنید، از مصرف اس سیتالوپرام خودداری فرمایید. این دارو ممکن است بر نتایج برخی از آزمایش‌های پزشکی، مانند آزمایش مغز پارکینسون، تاثیر بگذارد. در نتیجه کارکنان آزمایشگاه و پزشک‌تان را نسبت به مصرف این دارو آگاه سازید.
فراموشی یک دوز
اگر دوز مصرفی داروی سیتالوپرام را فراموش کردید، در اولین زمان ممکن آن را مصرف کنید. اما اگر نزدیک به مصرف دوز بعدی، به یاد‌آوردید که دارو را مصرف نکرده‌اید، نیازی به مصرف ۲ برابر دارو نیست و فقط دوز مقرر را مصرف کنید.