فلوکستین
فلوکستین (به انگلیسی: Fluoxetine)، که با نام‌های تجاری پروزاک، سارافم، سِلفِمرا، راپیفلوکس، فلوکسیت و غیره نیز شناخته می‌شود، فلوکستین داروی ضد افسردگی از دسته مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است که برای درمان افسردگی، وحشت‌زدگی، حمله هراس یا پنیک‌اتک، اختلال وسواس اجباری، اختلالات خوردن و پرخوری عصبی و سندروم پیش از قاعدگی استفاده می‌شود.
بیماری افسردگی از رایج‌ترین اختلالات روانی است که زندگی افراد را مختل می‌کند. درمان این بیماری می‌تواند کیفیت زندگی را بهبود بخشد.
فلوکستین ده یا فلوکستین بیست می‌تواند علائم پیش از قاعدگی مانند زودرنجی، افزایش اشتها و افسردگی را کنترل کند. این دارو ممکن است رفتارهای افراطی در غذا خوردن را کاهش دهد. در نتیجه برخی افراد از قرص فلوکستین برای لاغری نیز استفاده می‌کنند.
اشکال دارویی رایج در ایران
- قرص فلوکستین ۱۰ میلی گرم
- قرص فلوکستین ۲۰ میلی گرم
- شربت فلوکستین۲۰ میلی گرم
- آمپول فلوکستین
نحوه‌ی مصرف
- پیش از شروع مصرف قرص فلوکستین ۱۰ و قرص فلوکستین ۲۰ و قبل از هر بار مصرف مجدد راهنمای استفاده از دارو را مطالعه کنید.
- در صورتی‌که دو بار در روز این دارو را استفاده می‌کنید، ممکن است پزشک شما اینطور تشخیص دهد که یکبار در صبح و یکبار ظهر آن را مصرف کنید.
- اگر از شکل مایع داروی فلوکستین استفاده می‌کنید، دارو را با پیمانه‌ی مخصوص مصرف کنید. از قاشق‌های غذاخوری خانگی استفاده نکنید زیرا ممکن است دوز مناسب را میل نفرمایید.
- برای کاهش خطر ابتلا به عوارض جانبی ممکن است پزشک شما تشخیص دهد فلوکستین را از دوز کم شروع کرده و به‌تدریج افزایش دهید.
- برای تاثیرگذاری بیشتر دارو به‌طور منظم آن را استفاده نمایید.
- حتی اگر پس از مصرف دارو احساس خوبی داشتید آن را تا زمان تجویز پزشک مصرف کنید.
- شما باید ۱ الی ۲ هفته پس از مصرف دارو احساس بهتری داشته باشید اما ممکن است تا زمانی که احساس بهبودی بکنید ۴ الی ۵ هفته طول بکشد.
موارد مصرف
- اختلالات افسردگی اساسی
- اختلالات افسردگی پس از زایمان
- اختلال افسردگی فصلی
- اختلال وسواس فکری و عملی
- اختلال اضطراب جدایی کودکان
- اختلال افسردگی در کودکان
- در درمان حمله هراس یا پانیک اتک
- اختلال استرس پس از سانحه
- اختلال پرخوری عصبی
- اختلال فوبیا
- اختلال موکنی
درمان جوش
فلوکستین با کاهش استرس و اضطراب ممکن است سبب کاهش جوش شود. به همین دلیل برخی از داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین در لیست داروهای ضدجوش هم قرار دارند. در این خصوص می‌بایست با دکتر پوست، مو و زیبایی مشورت کنید.
کرونا
برخی از مشاهدات و نتایج آزمایش‌ها نشان داده‌اند که داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین و فلووکسامین در روند درمان بیماران کرونایی تاثیر داشته است. بدین صورت که وخامت حال این بیماران نسبت به کسانی که این داروها را مصرف نمی‌کنند در ۱۵ روز کمتر است.
ترک مواد مخدر
یکی از داروهای رایج در ترک مواد مخدر و شیشه قرص فلوکستین است. این دارو با تنظیم سروتونین در بدن به فرد معتاد کمک می‌کند که خلق و خویش را تنظیم کند.
عوارض جانبی
- تغییرات روحی و روانی غیر عادی یا شدید (مانند پریشانی، احساس هیجان یا انرژی شدید و افکار خودکشی)
- کبودشدگی و خونریزی آسان
- ضعف ماهیچه‌ها و عضلات
- لرزش
- تغییر در توانایی جنسی
- کاهش میل جنسی
- کاهش وزن غیر معمول
- مدفوع تیره
- ضربان قلب سریع و نامنظم
- مشکلات کلیه مثل تغییر در میزان ادرار
- گشاد شدن مردمک چشم
- تاری دید
دیابت
اگر مبتلا به دیابت هستید فلوکستین ممکن است قند خون شما را تحت تاثیر قرار دهد. قند خون خود را به‌طور منظم بررسی کرده و نتیجه را به پزشک خود اطلاع دهید. هنگام شروع یا قطع مصرف فلوکستین ممکن است نیاز به تنظیم سایر داروها، تغییر در رژیم غذایی و ورزش داشته باشید.
سندروم سروتونین
فلوکستین ممکن است میزان سروتونین را افزایش داده و موجب ابتلا به سندرم سروتونین یا مسمومیت سروتونین شود. در صورتی‌که از داروهای دیگری استفاده می‌کنید که موجب افزایش سروتونین می‌شوند، امکان ابتلا به این بیماری‌ها افزایش پیدا می‌کند. تمام داروهای مصرفی‌تان را با پزشک خود در میان بگذارید.
در صورتی‌که علائم سندروم سروتونین مانند ضربان شدید قلب، توهم، از دست دادن هماهنگی اعضای بدن، سرگیجه‌ی شدید، حالت تهوع، استفراغ، اسهال، سفت شدن عضلات، تب بی‌دلیل و پریشانی و بی‌قراری غیرمعمول را مشاهده کردید، به‌سرعت به پزشک مراجعه کنید.
اختلال در عملکرد نعوظ
به علت مصرف فلوکستین ۲۰ یا فلوکستین ۱۰ نعوظ طولانی (بیشتر از ۴ ساعت) یا دردناک در مردان به ندرت پیش می‌آید اما در صورتی‌که دچار این مشکل شدید مصرف فلوکستین را قطع کرده و به‌سرعت به پزشک مراجعه‌کنید. زیرا ممکن است اثرات سوء مصرف دارو ماندگار شود.
قلب
مصرف فلوکستین ممکن است سبب ایجاد بیماری افزایش سطح کیوتی QT شود که بر ریتم قلب تاثیر می‌گذارد. افزایش سطح کیوتی به ندرت می‌تواند سبب ایجاد ضربان قلب سریع و نامنظم و علائم دیگری مانند سرگیجه‌ی شدید و بی‌هوش شدن شود؛ اما در صورت پیش آمدن، به سرعت به مراقبت‌های اولیه نیاز دارید.
سطح پایین پتاسیم یا منیزیم خون نیز ممکن است خطر ابتلا به افزایش سطح کیوتی را افزایش دهد. این خطر ممکن است در صورت استفاده از داروهای خاصی مانند قرص‌های آب یا داروهای ادرارآور یا در صورتی که مشکلات خاصی از قبیل عرق کردن شدید، اسهال و استفراغ داشته باشید، بیشتر شود.
سالمندان
سالمندان بیشتر از سایرین در خطر ابتلا به عوارض جانبی مصرف فلوکستین به ویژه خونریزی و افزایش سطح کیو تی هستند. علاوه بر این، آن‌ها بیشتر در معرض خطر پایین آمدن سطح سدیم خون هستند، به‌ویژه در صورتی‌که قرص‌های آب و ادرار آور مصرف کنند.
بارداری و شیردهی
چنان‌چه باردار هستید فقط در صورت نیاز ضروری قرص فلوکستین ۱۰ و ۲۰ را مصرف کنید. مصرف این دارو در دوران بارداری ممکن است به جنین آسیب برساند. همچنین نوزادان مادرانی که در سه ماه آخر بارداری کپسول فلوکستین ۱۰ مصرف کرده‌اند، ممکن است مشکلاتی از قبیل مشکل در غذا خوردن و تنفس، تشنج، سفت شدن عضلات و گریه‌ی مداوم داشته باشند.
کاهش میل جنسی
یکی از عوارض معمولی که در مصرف فلوکستین مشاهده می‌شود، کاهش میل جنسی است. برای خانم‌ها، رسیدن به ارگاسم با آقایان متفاوت است و اوج لذت جنسی سخت‌تر به دست می‌آید. معمولا خانم‌ها زمان بیشتری برای به ارگاسم رسیدن نیاز دارند و مانند آقایان، با انزال و تخلیه‌شدن همراه نیست. هنگامی‌که یک خانم فلوکستین مصرف می‌کند، ممکن است که با کاهش میل جنسی مواجه شود و زمانی که چنین اتفاقی‌می‌افتد، به ارگاسم رسیدن برای خانم سخت‌تر می‌شود.
واکنش آلرژیک
واکنش آلرژیک جدی در مورد قرص فلوکستین نادر است. با این وجود اگر واکنش آلرژیک جدی‌ای مثل علائم پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت، زبان و گلو)، گیجی شدید و اختلال تنفسی را تجربه کردید به سرعت از مرکز فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید.
عوارض مصرف در بلند مدت
- خستگی مفرط
- تحریک‌پذیری شدید
- مختل شدن خواب
- گرفتگی عضلانی
موارد احتیاط
- داروی فلوکستین ممکن است موجب گیجی، ناهوشیاری و تاری دید شما بشود. الکل و ماری‌جوانا این حالات را تشدید می‌کنند لذا از رانندگی و فعالیت‌هایی که نیاز به هشیاری دارند تا زمانی که در هشیاری کامل به سر ببرید اجتناب کنید.
- هنگام مصرف فلوکستین از خوردن الکل پرهیز کنید و در صورت مصرف ماری‌جوانا با پزشک خود صحبت کنید.
- قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی که مصرف می‌کنید را با پزشک یا دندان‌پزشک خود در میان بگذارید.
- مصرف داروی فلوکستین ممکن است نتایج بعضی از آزمایش‌ها مانند اسکن مغزی برای تشخیص بیماری پارکینسون را تحت تاثیر قرار دهد. اطمینان حاصل کنید که تمامی پزشک‌ها و کارکنان آزمایشگاه در جریان استفاده‌ی شما از این دارو هستند.
موارد منع مصرف
- سابقه حساسیت به فلوکستین و یا هر یک از اجزاء تشکیل دهنده این دارو.
- مصرف همزمان در بیماران تحت درمان با یک داروی مهار کننده منو آمینو اکسیداز و یا در طی ۱۴ روز از قطع مصرف یک داروی منو آمین اکسیداز. (از قطع مصرف فلوکستین و شروع درمان با یک داروی منوآمین اکسیداز باید حداقل ۵ هفته فاصله در نظر گرفته شود.)
- مصرف همزمان تیوریدازین با این دارو و یا در طی حداقل ۵ هفته پس از قطع مصرف فلوکستین
- مصرف همزمان با پیموزاید
- مصرف در کودکان زیر ۷ سال
تداخلات دارویی
- داروهایی که از بدن شما بعضی از آنزیم‌های کبدی را پاک می‌کنند؛ مانند وینبلاستین
- داروهایی که می‌تواند سبب کبودی و خونریزی شود؛ مانند داروهای ضد پلاکت از جمله کلوپیدوگرل
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن
بازدارنده های مونوآمین اکسیداز
مصرف بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز با داروی فلوکستین ممکن است کشنده باشد. از مصرف بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز مانند ایزوکاربوکسازید، لینزولید، متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین، پروکاربازین، راساجیلین، سافینامید، سلژیلین و ترانیل‌سیپرومین در زمان درمان با قرص فلوکستین ۱۰ و ۲۰ اجتناب کنید. بیشتر بازدارنده‌های مونوآمین اکسیداز نباید به مدت ۲ هفته قبل و حداقل ۵ هفته بعد از درمان با داروی فلوکستین مصرف شوند. هنگام آغاز مصرف و توقف مصرف فلوکستین ۲۰ یا فلوکستین ۱۰ با پزشک خود مشورت کنید. علاوه‌بر فلوکستین داروهای دیگری مانند پیموزاید و تیوریدازین بر سطح کیوتی تاثیر می‌گذارند.
آسپرین
هنگام مصرف فلوکستین استفاده از آسپرین می‌تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال اگر پزشک شما تشخیص داده که برای جلوگیری از حمله‌ی قلبی یا پیشگیری از سکته آسپرین را، معمولا در دوزهای ۸۱ تا ۳۲۵ میلی‌گرم، مصرف کنید به استفاده از دارو ادامه دهید.
داروهای افزایش سورتونین
اگر داروهای دیگری مصرف می‌کنید که سروتین خونتان را افزایش می‌دهد ممکن است با مصرف فلوکستین دچار سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتین شوید.
محصولات غیرتجویزی مانند اکستازی، هوفاریقون، بعضی از داروهای ضد افسردگی مثل بازدارنده‌های بازجذب سروتونین از قبیل سیتالوپرام و پاروکستین و نوراپی‌نفرین، دولوکستین، ونلافاکسین، تریپتوفان و داروهایی از این دست، از این جمله‌اند. خطر ابتلا به سندروم سروتین یا مسمومیت با سروتین هنگام شروع مصرف این داروها یا افزایش دوز آن‌ها بیشتر است.
محصولات خواب آور
در صورت استفاده از محصولاتی که موجب خواب‌آلودگی می‌شوند، مانند الکل، ماری‌جوانا، آنتی‌هیستامین‌ها مثل سیتریزین و دیفن‌هیدرامین، داروهای خواب‌آور و آرام‌بخش مانند آلپرازولام، دیازپام و زولپیدم، سست‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌هایی مانند کدئین با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.